"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVACILAR : ... V.D.
Taraflar arasındaki tapusuz taşınmazın tescili istemine ilişkin açılan davadan dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece verilen kabul kararının Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesince bozulması üzerine İlk Derece Mahkemesince bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın reddine ilişkin karar süresi içinde davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar dava dilekçesinde; kadastro tespit çalışmaları sırasında tescil harici bırakılan ve sınırlarını belirtmiş oldukları bölümü 20 yılı aşkın bir zamandır kullandıklarını kendileri lehine zilyetlik koşullarını oluştuğunu belirterek, adlarına tesciline karar verilmesini talep etmişlerdir.
II. CEVAP
Davalılar cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Bingöl 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 25/01/2013 tarihli ve 2008/979 E., 2013/41 K. sayılı kararıyla; davanın kabulü ile 13/01/2011 tarihli fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 7.771,71 metrekare bölümün davacılar adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bingöl 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili ile davalı Sancaklı Belediye Başkanlığı temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Bozma Kararı
Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 10/06/2013 tarihli ve 2013/6214 E., 2013/6494 K. sayılı kararıyla, yöntemince hava fotoğrafı incelemesi yapılması, taşınmaz başında keşif yapılarak taşınmazın imar-ihyaya muhtaç olup olmadığı, imar-ihyaya muhtaç ise kim tarafından ve ne zaman yapıldığı, ne zamandan beri ne şekilde kullanıldığı hususlarının araştırılması, dava konusu taşınmazın doğusunda bulunan 12 parsel sayılı taşınmaza ait vergi kaydının dava konusu bölümü ne okuduğunun araştırılması, bu şekilde dava tarihi itibariyle davacı lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluşup oluşmadığı tespit edilip, toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek netice hakkında karar verilmesi gereğine değinilerek, hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
3. Bingöl 1. Asliye Hukuk Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bingöl 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 03/03/2020 tarihli ve 2013/671 E., 2020/193 K. sayılı kararıyla; mahallinde yapılan keşiflerde alınan beyanlara göre davacıların çekişmeli taşınmaz üzerinde herhangi bir imar ihya faaliyetinin bulunmadığı, sadece taşınmazın üzerinde biten otları biçmek ve ev yapmak suretiyle zilyet oldukları, incelenen hava fotoğraflarında davacıların fotoğrafların çekildiği tarihlerde herhangi bir imar İhya faaliyetlerinin olmadığının tespit edildiği, ev yapmak ve taşınmazın üzerinde biten otları biçmek suretiyle sürdürülen zilyetliğin ekonomik amaca uygun bir zilyetlik olmadığı bu nedenle davacılar lehine zilyetlik koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
4. Bozma Sonrası Bingöl 1. Asliye Hukuk Mahkemesi Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bingöl 1. Asliye Hukuk mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Temyiz Nedenleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde; müvekkilleri lehine zilyetlik koşullarının oluştuğunu, gerek bozma öncesinde gerekse sonrasında alınan beyanlarda dava konusu taşınmazın müvekkilleri tarafından kullanıldığının sabit olduğu, incelenen hava fotoğraflarını tarihlerinin aleyhe değerlendirilemeyeceğini belirterek, Mahkemenin kararının bozulmasını talep etmiştir.
6. Gerekçe
6.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava dilekçesindeki açıklamalar ve iddianın ileri sürülüş biçimine göre kadastro tespiti sırasında tescil harici bırakılan bölümün tescili isteğine ilişkindir.
6.2. İlgili Hukuk
6.2.1. 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. maddesi "Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir."
6.2.2. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 17. maddesi, “Orman sayılmayan Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarfı ile imar ve ihya edilerek tarıma elverişli hale getirilen taşınmaz mallar 14 üncü maddedeki şartlar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adına, aksi takdirde Hazine adına tespit edilir.”
6.2.3. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1. maddesi, "Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir." hükümlerini içermektedir.
6.3. Değerlendirme
6.3.1. Mahkemece, çekişmeli taşınmaz bölümü üzerinde davacı taraf yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Alınan ziraat bilirkişi raporunda taşınmaz üzerinde işlemeli tarım yapıldığı belirtilmiş olmasına rağmen, alınan beyanlarda taşınmazın sadece otunun biçilmek suretiyle kullanıldığı belirtilerek çelişki oluşmasına rağmen, Mahkemece bu çelişki giderilmemiş, mahallinde 22/A uygulama çalışması yapılıp yapılmadığı araştırılmamış, yapılmış ise tutanakları getirtilerek incelenmemiş, bir taşınmazın niteliğini, kullanım durumunu ve üzerindeki imar-ihya işlemlerinin tamamlanıp tamamlanmadığını belirlemenin en etkili yöntemi hava fotoğrafı incelemesi olup, Mahkemece hava fotoğrafından yöntemince yararlanılmadığı, taşınmaz bölümleri üzerinde imar-ihyanın ne zaman tamamlandığı ve tamamlanma tarihinden dava tarihine kadar zilyetliğin hangi tasarruflarla sürdürüldüğünü açıklamaktan uzak, beyanlar ile çelişkili tek ziraatçi bilirkişi tarafından hazırlanan soyut içerikli rapor hükme esas alınmıştır. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilemez.
6.3.2. Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmaza ait eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile ... Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek taşınmaz bölümünün bulunduğu köyü/mahalleyi/mevkiyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafları bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle belirlenmeli, dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait (bulunmadığı taktirde bulunan tüm hava fotoğrafları getirtilerek) stereoskopik hava fotoğraflarının en az üç tanesi tarihleri açıkça yazılmak suretiyle ... Müdürlüğünden getirilerek dosya arasına konulmalı, dosya ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi ve taraf tanıkları, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, 3 jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi ve fen bilirkişi huzuruyla keşif icra edilmeli, mahkemenin, taşınmazın konumu ve niteliğine ilişkin gözlemi tutanağa geçirilmeli, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından, ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olması halinde imar ve ihyaya konu edilip edilmediği, imar ve ihyaya konu edilmiş ise, ihyanın hangi tarihte başlayıp, ne zaman bitirildiği hususunda yerel bilirkişi ve tanıklardan maddi olaylara dayalı, ayrıntılı bilgi alınmalı, 3 kişilik ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulundan komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde değerlendirilerek çekişmeli taşınmazın toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden tarımsal niteliğini belirten, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş somut verilere dayalı, önceki raporları irdeler şekilde ayrıntılı rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulundan, hava fotoğrafları ve uydu fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, taşınmazda imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; fen bilirkişisine taşınmazın bulunduğu yörede 22/A uygulama çalışması yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise çekişmeli bölümün ne şekilde gösterildiğini açıklayan, keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli rapor ve harita düzenlettirilmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek davacılar lehine zilyetlik ile kazanım koşullarının oluşup oluşmadığı tespit edilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece, bu hususlar yerine getirilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.
V. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle; davacılar vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde ilgilisine iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 06/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.