"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
Taraflar arasında görülen kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil davasında bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonucunda, davanın kabulüne ilişkin verilen karar, süresi içinde davalılar vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ..., taşınmazın ortak mirasbırakan ...'e ait olduğunu, mirasının paylaşılmadığını, taşınmaz üzerinde ...'e ait olan kargir ev dışında ortak mirasbırakana ait 2 katlı kerpiç ev ve ahırın da bulunduğunu iddia ederek tapu kaydının iptali ile taşınmazın tamamının ve 2 katlı kerpiç ev ve ahırın ortak mirasbırakan ... mirasçıları adlarına tescili istemi ile dava açmış, davasını ...'ün tüm mirasçılarına yöneltmiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap dilekçesinde, dava konusu 101 ada 172 parsel sayılı taşınmazın 150,00 metrekare yüz ölçümündeki bölümünü 3. kişiden satın aldıklarını, bu kısım dışında kalan kısımları yönünden davayı kabul ettiklerini beyan etmişlerdir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 11.06.2014 tarihli ve 2014/16759 Esas, 2015/4601 Karar sayılı kararıyla, mirasçılar arasında herhangi bir taksimin yapılmış olmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, çekişme konusu 101 ada 172 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının davacının 1/5 payı oranında iptaline, yargılama giderlerinin davalılardan müteselsilen ve müştereken tahsili ile davacıya verilmesine karar verilmiştir
IV. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili yargılama giderlerine yönelik temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Bozma Kararı
Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 22.04.2015 tarihli ve 2014/16759 Esas, 2015/4601 Karar sayılı ilamıyla “çekişmeli taşınmazın 150,00 metrekare yüzölçümündeki bölümünün değeri üzerinden hükmedilmesi gerekirken mahkemece davalı aleyhine yargılama giderlerine dava konusu olmayan muhdesatın değerinin eklenerek ve de davalının kabul beyanı gözetilmeksizin hatalı olarak belirlenen değer üzerinden hükmedilmesinin isabetsiz olduğu ve kabule göre de; davanın miras payına yönelik olduğundan yukarıda açıklanan şekilde belirlenecek dava değerinin davacının miras payı olan 1/5'i üzerinden yargılama giderlerine hükmedilmesi gerektiği” gerekçesiyle bozma yapılmıştır.
3. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 10.02.2016 tarihli ve 2015/622 Esas, 2016/29 Karar sayılı kararıyla, mirasçılar arasında herhangi bir taksimin yapılmış olmadığı gerekçesiyle dava konusu taşınmazın tapu kaydının davacının miras hissesi oranında iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline, yargılama giderlerinin davacının miras payı oranında hesaplanmak suretiyle davalılardan alınmasına karar verilmiştir.
4. Bozma Sonrası Verilen Karara Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Temyiz Nedenleri
Davalılar vekili, temyiz dilekçesinde, ölümle vekalet ilişkisinin son bulduğu gözetilerek, HMK’nın 55. maddesinde gösterilen şekilde müteveffa davacının mirasçılarını tebligat yoluyla davadan haberdar ederek mirasçıların tamamının davaya katılımının sağlanması, bunun mümkün olmaması hâlinde tüm mirasçılardan izin alınması veya terekeye temsilci atanması yoluyla taraf teşkilinin sağlanması gerektiği hususunun göz ardı edildiği belirtilerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
6. Gerekçe
6.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Kadastro sonucu Güveçci köyü çalışma alanında bulunan 101 ada 172 parsel sayılı 544.27 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz irsen intikal, taksim ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle davalı ... adına tespit ve tescil edilmiş, tapu kütüğünün beyanlar hanesinde taşınmaz üzerindeki 2 katlı kargir evin dava dışı ... Oğlu ... tarafından 1998 yılında yapıldığına ilişkin şerh verilmiştir.
6.2. İlgili Hukuk
6.2.1. Taraf koşulu; 6100 sayılı HMK’nın 114/1-d maddesi gereğince dava şartı olup mahkemelerce re’sen gözetilecektir. (HMK'nın 115/1) Taraf teşkili kamu düzenine ilişkin olup, yöntemince taraf teşkili sağlanmadan davada esastan hüküm kurulamaz.
6.2.2. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 6. maddesinde, "Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür."
6.2.3. Davanın açıldığı sırada mevcut olmasına rağmen yargılama sırasında taraflardan birinin ölümüyle taraf ehliyetinin sona ermesi durumunda HMK’nın 55. maddesi uygulama alanı bulur. Bu doğrultuda HMK’nın 55. maddesi “Taraflardan birinin ölümü hâlinde, mirasçılar mirası kabul veya reddetmemişse, bu hususta kanunla belirlenen süreler geçinceye kadar dava ertelenir. Bununla beraber hâkim, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde, talep üzerine davayı takip için kayyım atanmasına karar verebilir.” hükmünü haiz olup anılan maddenin uygulanabilmesi için dava konusunun ölen tarafın varislerine miras yoluyla intikali mümkün malvarlığına ilişkin olması gerekir. Eş söyleyişle dava konusunun sadece ölen tarafı ilgilendirdiği, miras yoluyla intikali mümkün olmayan bir hakka ilişkin olduğu hâllerde taraflardan birinin ölümü sonrasında mirasçılarla davaya devam edilemeyeceğinden HMK’nın 55. maddesi uygulama alanı bulmaz. (Kuru: s. 907, 914; .......... .......... Usul Medeni Usul Hukuku C. I, İstanbul 2017, s. 578).
6.2.4. Miras yoluyla intikali mümkün hakların konusunu oluşturduğu bir davada davacının ölümü hâlinde HMK’nın 55. maddesi gereğince Mahkemece, davacının mirasçılarının tamamı tespit edilerek davadan haberdar edilmeleri gerekir. Davacının tek bir mirasçısının bulunması hâlinde bu mirasçı, birden fazla mirasçısının bulunması hâlinde de TMK’nın 640. maddesi uyarınca terekeye elbirliğiyle malik olmaları sonucu aralarında HMK’nın 59. maddesi gereği mecburi dava arkadaşlığı bulunan mirasçıların tamamı davadan haberdar edilerek murisleri tarafından açılan davaya devam etme iradesinde olup olmadıkları belirlenmelidir. Bu doğrultuda yapılacak tebligatlar sonrasında mirasçıların terekeyi kabul veya red etmemiş olmaları hâlinde TMK’nın 606. maddesinde belirlenen üç aylık mirasın reddine dair süre beklenerek mirasçıların tamamının davaya katılımı ile taraf teşkili sağlandıktan sonra yargılamaya devam edilir. Ayrıca gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde mahkemece, davayı takip için kayyım tayin edebilecektir. Ancak her hâlükarda davacının vefatından sonra yargılamaya devam edilebilmesi için mahkemece mirasçıların tamamının davaya katılımının sağlanması veya terekeye temsilci atanması yoluyla taraf teşkilinin sağlanarak yargılamaya devam edilip hüküm kurulması gerekir.
6.3. Değerlendirme
6.3.1. Bu genel açıklamaların ışığında ön sorun değerlendirildiğinde; davacı nüfus kayıtlarına göre bozma kararı sonrasında 29.07.2015 tarihinde öldüğünden dava açıldığı sırada sahip olduğu taraf ehliyetini kaybetmiştir. Ancak mahkemece, davacının ölümü sonrasında taraf teşkilinin sağlanması için herhangi bir usul işlemi yapılmaksızın dava hakkında karar verildiği anlaşılmaktadır.
6.3.2. Dava konusunun, ölen davacının mirasçılarının haklarını etkileyecek nitelikte ve miras yoluyla intikali mümkün bir malvarlığına ilişkin hakkın kapsamı içerisinde olması nazara alındığında; davacının yargılama sırasında ölümü üzerine HMK’nın 55. maddesinde belirtildiği üzere davacının mirasçıları davadan haberdar edilip taraf teşkili sağlanmaksızın esas hakkında karar verilemez.
6.3.3. O hâlde mahkemece, ölümle vekalet ilişkisinin son bulduğu gözetilerek, HMK’nın 55. maddesinde gösterilen şekilde ölen davacının mirasçılarını tebligat yoluyla davadan haberdar ederek mirasçıların tamamının davaya katılımının sağlanması, bunun mümkün olmaması hâlinde tüm mirasçılardan izin alınması veya terekeye temsilci atanması yoluyla taraf teşkilinin sağlanması sonrasında yargılamaya devam edilerek hüküm kurulması gerekir.
V. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle; davalılar vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 20/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.