"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil istemine ilişkin açılan davadan dolayı, Mahkemece bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne ilişkin verilen karar süresi içinde davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; .... ilçesi ..... köyünde bulunan 154 ada 37 ve 39 parsel sayılı taşınmazların davacının babasına ait olup, taksim neticesinde davacıya isabet eden taşınmazlar olduğu, 40-50 yılı aşkın bir zamandır davacı tarafından kullanıldığı halde Hazine adına tespit ve tescilinin yerinde olmadığını belirterek, tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesini talep etmiş, 26/02/2014 tarihli ıslah dilekçesi ile dava açmak istedikleri taşınmazların 154 ada 39 ve 42 parsel olduğunu, sehven 154 ada 37 parsel yazıldığını belirterek, taleplerini ıslah ettiklerini, 154 ada 39 ve 42 parsel sayılı taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... temsilcisi davanın reddini savunmuştur
III. MAHKEME KARARI
Doğubayazıt 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 15/09/2015 tarihli ve 2013/541 E., 2015/540 K. sayılı kararıyla; 154 ada 39 parsel sayılı taşınmaz yönünden davacı lehine zilyetlik koşullarının oluştuğunun anlaşılması nedeniyle davanın kabulüne, anılan parselin tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline, 154 ada 42 parsel sayılı taşınmazın 08/05/2015 tarihli fen bilirkişi raporunda yeşil renk ile gösterilen 10.544,71 metrekare bölümünün davacı ... adına mülkiyetinin tespitine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Doğubayzıt 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili isteminde bulunmuştur.
2. Bozma Kararı
Yargıtay (kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 09/04/2019 tarih 2016/7218 E. 2019/2612 K. sayılı kararıyla, araştırmanın yetersiz olduğu, yöntemince hava fotoğrafı incelemesi yapılması, 3 kişilik ziraat bilirkişisinden rapor alınarak taşınmazın imar ihyaya muhtaç olup olmadığı, muhtaç ise kim tarafından ne zaman imar ihya edildiği, zilyetliğin ne şekilde sürdürüldüğünün tespit edilerek netice hakkında karar verilmesi gereğine değinilerek, kararın bozulmasına karar verilmiştir.
3. Mahkemece Bozma Kararına Uyularak Verilen Karar
Doğubayazıt. Asliye Hukuk Mahkemesinin 11/01/2021 tarihli ve 2019/279 E., 2021/20 K. sayılı kararıyla; dava konusu Ağrı ili .... ilçesi .... köyünde kain 154 ada 39 parsel sayılı taşınmaz ve 154 ada 42 parsel sayılı taşınmazın 10.544,71 m²'lik kısmına ilişkin mahalli bilirkişilerin ve tanıkların beyanı uyarınca davacıya eşinden miras yoluyla intikal ettiği, eşine babası Silo tarafından miras yoluyla intikal ettiği, taşınmazların tarla vasfında olduğu, davacı ... üst soyu tarafından hububat bitkisi ekilip biçildiği, kadastro çalışmaları esnasında yapılan yanlışlık neticesinde davalı adına tapuya kaydedildiği, davacı tarafından 20 yıldan daha uzun bir süredir nizasız ve fasılasız, malik sıfatıyla eklemeli olarak zilyetliğin sürdürüldüğü, dava konusu taşınmaza ilişkin ekonomik amaca uygun zilyetliğin de mevcut olduğu tespit ve kanaatine varıldığı, bu sebeplerle davacı yararına kazandırıcı zamanaşımı ile mülk edinme koşulları her yönden oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne, Ağrı ili Doğubayazıt ilçesi Atabakan köyünde kain davalı ... Hazinesi adına tapuda kayıtlı bulunan 154 ada 39 parsel sayılı taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı.....kızı ... adına tapuya kayıt ve tesciline, 154 ada 42 parsel sayılı taşınmazın 10.544,71 m2 miktarındaki kısmının, fen bilirkişisinin 08/05/2015 tanzim tarihli krokili raporda krokide yeşil renk kalem ile taranan 10.544,71 m2lik kısmının davacı ... kızı ... adına mülkiyetinin tespitine karar verilmiştir.
4. Bozma Sonrası Mahkeme Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Doğubayazıt 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Temyiz Nedenleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde, eksik inceleme neticesinde karar verildiğini raporların yetersiz olduğunu belgesiz araştırması yapılmadığını, ayrıca yargılama giderlerinin kendi üzerlerine bırakılmasının yerinde olmadığını belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
6.2. İlgili Hukuk
6.2.1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1. maddesi, “Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir. "
6.2.2. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. maddesinin birinci fıkrası, “Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.”
6.2.3. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 17. maddesinin birinci fıkrası, “Orman sayılmayan Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarfı ile imar ve ihya edilerek tarıma elverişli hale getirilen taşınmaz mallar 14 üncü maddedeki şartlar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adına, aksi takdirde Hazine adına tespit edilir.’’ hükümlerini içermektedir.
6.3. Değerlendirme
6.3.1. Mahkemece, çekişmeli taşınmaz bölümü üzerinde davacı taraf yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Çekişmeli taşınmazların karayolu kenarında olduğu, yola yapılan dolgu neticesinde bir kısmının su altında kaldığı belirtildiği halde taşınmaz üzerinde zilyetliğin ne şekilde sürdürüldüğü araştırılmamış, karayollarından kamulaştırma haritaları getirtilerek çekişmeli bölümlerin bu alanda kalıp kalmadıkları belirlenmemiş, alınan beyanlarda çekişmeli taşınmazların davacıya 2002 yılında vefat eden eşinden kaldığının belirtildiği, davacı ... çocukları adına da 20 yıllık zilyetlik süresini doldurdukları gerekçesiyle belgesizden yerler kaydedilmiş ise de çocukların doğum tarihlerine göre kendileri adına zilyetlik süresinin dolup dolmadığı, dolmamış ise babalarından gelen taşınmazlar olabileceği değerlendirilerek, belgesiz araştırması yapılmamıştır. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilemez.
6.3.2. Hal böyle olunca; Mahkemece öncelikle karayolları kamulaştırma evrakları getirtilerek dosya arasına alınmalı, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi, taraf tanıkları, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu ve fen bilirkişi huzuruyla keşif icra edilmeli, yerel bilirkişi ve tanıklardan taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden kime nasıl intikal ettiği, kim tarafından, ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, çekişmeli taşınmazın imar ihyaya muhtaç olup olmadığı, muhtaç ise nasıl ve ne şekilde imar ihya edildiği ve bu işlemin ne zaman tamamlandığı hususunda, önceki tarihli keşifte çekişmeli taşınmaz bölümlerinin bir kısmının su altında kaldığı belirtildiğinden, bu bölümler üzerinde zilyetliğin ne şekilde sürdürüldüğü sorularak maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalıdır.
6.3.3. Ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde değerlendirilerek çekişmeli taşınmazın toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve tarımsal niteliğini belirten, taşınmaz üzerinde zilyetliğin ne şekilde sürdürüldüğünü, imar ihyaya muhtaç ise bu işlemin ne zaman tamamlandığı hususlarını açıklayan ve taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş somut verilere dayalı, önceki raporları irdeler şekilde ayrıntılı rapor alınmalıdır.
6.3.4. Fen bilirkişisine getirtilen karayolları kamulaştırma haritaları uygulanmak suretiyle çekişmeli bölümlerin bu harita kapsamında kalıp kalmadığı belirlenerek, keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli rapor ve harita düzenlettirilmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek, davacı lehine zilyetlik ile kazanım koşullarının oluşup oluşmadığı, davacıya çekişmeli taşınmazın eşinden kaldığı belirtildiğinden eşi ve çocukları dahil 3402 sayılı Yasa'nın 14. maddesinde belirtilen koşullar ve miktar göz önüne alınarak sonucuna göre bir karar verilmelidir.
6.3.5. Mahkemece, bu hususlar yerine getirilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olduğu gibi, davacı tarafından 154 ada 42 parsel sayılı taşınmaz bölümü hakkında adına tescil kararı istendiği ve Mahkeme gerekçesinde de tescil kararı verildiği belirtildiği halde, hüküm yerinde tespit hükmü kurulması da isabetsizdir.
V. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle; davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün 6100 Sayılı Yasanın geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK.'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 21/11/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.