"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; ... ili, Merkez ... Kasabası, ... Mahallesinde kain 234 ada 18 parsel, aynı kasaba 234 ada 22 no.lu parsel ve 236 ada 16 no.lu parsel sayılı kayıtlı taşınmazların ırsen ve taksimen kendisine kaldığını, ancak davalı Hazine adına tespit ve tescillerinin yapıldığını, taşınmazlardaki zilyetliklerinin yaklaşık 100 yılı aşkın olduğunu ileri sürerek, nizalı taşınmazların davalı Hazine adına olan tapunun iptali ile adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili; dava konusu taşınmazlarının ... Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunca 14/01/2000 tarihli ve 1040-sayılı kararları ile kabul edilen Başkomutanlık Milli Parkı Kocatepe Bölümü sit alanı içinde kaldığını, davacının 1. derecede sit alanlarında mülkiyete izin veren yasa değişikliği tarihi olan 2007 yılından dava tarihine kadar 20 yıllık zilyetlik süresi geçmediğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI VE YARGILAMA SÜRECİ
A. ... 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 03/12/2018 tarihli ve 2018/125 Esas, 2018/112 Karar sayılı kararıyla davanın kabulüne karar verilmiştir.
B. İlk derece mahkemesi kararına karşı davalı Hazine vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuş, ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 07/11/2019 tarihli ve 2019/856-2019/847 E-K sayılı kararı ile davacı diğer mirasçılar arasında harici miras taksimi yaptıklarını iddia etmiş ise de, buna ilişkin bir belge sunulmadığı gibi, tanık beyanlarından da durumun saptanmadığı, dava konusu taşınmazların kadastro tespitlerinde davacının miras bırakanı ... oğlu ... Darı'nın kullanımında olduğu da beyan edildiğine göre İlk Derece Mahkemesince diğer mirasçılar davaya dahil edilerek taksim olgusunun araştırılması, herhangi bir taksim söz konusu değil ise dava şartı bulunup bulunmadığının irdelenmesinin gerektiği, kabule göre de; gerekçeli karar ve hükümde 234 ada 18 parsel sayılı taşınmaz yerine 239 ada 18 parsel sayılı taşınmaz yazılmak suretiyle maddi hata yapıldığı gerekçesiyle kararın kaldırılmasına karar verilmiştir.
C. ... 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 14/09/2020 tarihli ve 2019/320 Esas, 2020/188 Karar sayılı kararıyla; aynı bölgede açılan benzer davaların Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 2015/17685 Esas ve 2016/3097 Karar sayılı kararı ile ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/405 Esas-2014/694 Karar sayılı zilyetlikle tescil talebinin kabulüne ilişkin kararın onandığı, davacının diğer kardeşlerinin duruşmadaki beyanlarından harici taksime göre nizalı taşınmazların davacının zilyetliğine geçtiği, kadastro tespit tarihinden önceye dayalı olarak davacının babasının nizasız fasılasız 20 yıldan fazla süre zilyet olduğu, zilyetlikle kazanma şartlarının oluştuğu gerekçesiyle; davanın kabulü ile dava konusu taşınmazların davalı adına olan tapu kayıtlarının iptaliyle davacı adına tapuya kayıt ve tesciline, taşınmazın beyanlar hanesine Kocatepe tarihi sit alanında kaldığı korunması gerektiği taşınmaz kültür varlığı olduğu şerhinin eklenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesi kararına karşı süresi içerisinde davalı Hazine vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Nedenleri
Davalı Hazine vekili istinaf dilekçesinde; dava konusu taşınmazların 1962 ve 1994 tarihli eski memleket haritalarında çalılık olarak gösterildiğinin bilirkişi raporunda belirtildiğini, çalılık olan taşınmazların zilyetlikle iktisap edilebilmeleri için öncelikle imar-ihya edilmesi ve sonrasında kazandırıcı zamanaşımına uygun zilyetliğinin devam etmesi gerektiğini, ancak dava konusu taşınmazlarda imar-ihyanın ne zaman ve hangi tarihte tamamlandığının anlaşılamadığını, 1994 tarihli memleket haritasına göre çalılık olan bir taşınmazın kültür arazisine dönüştürülme ve zilyetliğin dava tarihine kadar 20 yıllık süreyi doldurmayacağını, taşınmaz üzerinde yer alan ağaçların genç yaşta ağaçlar olduğunu belirterek Mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 18/01/2021 tarihli ve 2021/17 Esas, 2021/66 Karar sayılı kararıyla; nizalı taşınmazların bölgeye ait sit haritası fen bilirkişi tarafından mahallinde uygulanmamış olsa bile; arkeolog bilirkişi tarafından dosyaya sunulan rapora göre taşınmaz üzerinde kültür varlığı bulunmadığının bildirildiği, mahalli bilirkişi ve tanık beyanlarından davacının babasının ölümüyle davacı tarafından tarla, bahçe ve kavaklık olarak zilyetliğinde bulunan taşınmazın Başkomutan Tarihi Milli Parkı ilan tarihi olan 22.10.1981 tarihinden itibaren zilyetlikle mülk edinme koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davalı Hazine vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı süresi içerisinde davalı Hazine vekili tarafından temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
B. Temyiz Nedenleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesindeki beyanlarını tekrar ile kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; kadastro öncesi nedenlere dayalı olarak açılan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4721 sayılı ... Medeni Kanunu’nun 713/1. maddesinde; "Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir. "
2. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. maddesinin ilk fıkrasında; “Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.” düzenlemeleri yer almaktadır.
3. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 11/1. maddesi şöyledir:
"Taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının malikleri bu varlıkların bakım ve onarımlarını Kültür ve Turizm Bakanlığının bu Kanun uyarınca bakım ve onarım hususunda vereceği emir ve talimata uygun olarak yerine getirdikleri sürece, bu Kanun'un bu konuda maliklere tanıdığı hak ve muafiyetlerden yararlanırlar. (Değişik ikinci cümle: 22/5/2007-5663/1 md.) Ancak, kültür ve tabiat varlıklarını koruma bölge kurullarınca birinci grup olarak tescil ve ilan edilen kültür varlıklarının bulunduğu taşınmazlar ile birinci ve ikinci derece arkeolojik sit alanlarındaki taşınmazlar zilyetlik yoluyla iktisap edilemez."
3. Değerlendirme
Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı Hazine vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
492 sayılı Harçlar Kanunu'nun değişik 13. maddesinin j. bendi gereğince Hazineden harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.04.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.