"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine vekili ve dahili davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın dahili davalılar ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile ... yönünden usulden reddine, davalı Hazine yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I .DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; yörede yapılan kadastro çalışmalarında tespit harici bırakılan taşınmazı, davacının imar-ihya ederek üzerine ev yaptığını, ağaçlar diktiğini daha sonra ... ilçesi ... köyünde 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun geçici 8. maddesi uyarınca yapılan kadastro çalışmaları sonucu 104 ada 1 parsel numarasını alarak zeytinli tarla vasfı ile Hazine adına tespit ve tescil edildiğini, beyanlar hanesine bu parsel üzerindeki ev ve zeytin ağaçlarının davacıya ait olduğuna dair şerh verildiğini ileri sürerek satın alma ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya tescilini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde, Kadastro Kanunu'nun geçici 8. maddesi kapsamında kadastroya tabi tutulan yerlerin Kadastro Kanunu'nun 16. maddesi ile 4721 sayılı TMK.nın 715. maddeleri kapsamında bulunan Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğunu, köy/mahalle kadastrosu yapıldığı esnada Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan bu alanların tescil dışı bırakılma nedenlerine herhangi bir itiraz olmadığından bu şekliyle kesinleştiğini, bu haklara 10 yıl geçtikten sonra itiraz edilmesinin mümkün olmadığını, bu alanlarda TMK.nın 707. maddesinde belirtildiği üzere işgal yoluyla mülkiyet kazanılmasının mümkün olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Dahili davalılar ... vekili ve ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili, davanın reddini savunmuşlardır.
III. İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, çekişmeli taşınmazın Hazine adına olan tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili ve dahili davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Nedenleri
1.Davalı Hazine vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunana yerlerden olması nedeni ile zilyetlikle kazanılamayacağını, Mahkemece eksik inceleme ile hüküm tesis edildiğini, kabul kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, davacı yararına kazanma koşulları oluşmadığını, ayrıca yasal hasım olan Hazine ve diğer davalı kamu tüzel kişileri aleyhine harç, vekalet ücreti ve yargılama giderine hükmedilmesinin yerinde olmadığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Dahili davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın kabulüne ilişkin kararın yerinde olmadığını, Belediye yönünden husumet itirazlarının Mahkemece dikkate alınmadığını, ayrıca Belediyenin davada vekille temsil edilmesine rağmen lehlerine vekalet ücretine hükmedilmemesinin yerinde olmadığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın, 1956 yılında yapılan tapulama çalışmaları sırasında kimsenin kullanımında olmayan çalılık vasfı ile tescil harici alanda bırakıldığı, taşınmazın yörede 1948 yılında yapılan orman kadastrosu çalışmaları sonunda kesinleşen orman tahdit sınırları dışında kaldığı, tarım arazisi niteliğinde olduğu; 1990 yılına kadar imar-ihyasının tamamlandığı, kadastro tespit tarihi itibariyle 23 yıllık malik sıfatıyla zilyetlik süresinin dolduğu, bu kapsamda, TMK.nın 713/1 ve 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. ve 17. maddelerinde aranan imar ihya ve kazandırıcı zamanaşımı koşullarının davacı lehine gerçekleştiğinden, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamakla birlikte; tapuda kayıtlı olduğu anlaşılan taşınmaza yönelik olarak tapu iptali ve tescil talebi ile açılan davada, tapu maliki olmayan köy tüzel kişiliğine, sonrasında 6360 sayılı Yasa kapsamında köy tüzel kişiliği yerine davaya dahil edildikleri anlaşılan ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile ... Belediye Başkanlığına husumet yöneltilmesi mümkün olmadığından, anılan Belediye Başkanlıkları yönünden davanın pasif husumet yokluğundan reddine karar vermek gerekirken, dahili davalı ... Başkanlıklarını da kapsar şekilde davanın kabulüne karar verilmesinde; ayrıca İİK’ nın 28. maddesi uyarınca kararın kesinleşmesi beklenmeksizin hüküm özetinin Tapu Müdürlüğüne gönderilmesine karar vermek gerekirken, karar kesinleştiğinde yeterli karar suretinin Tapu Müdürlüğüne gönderilmesine karar verilmesinde isabet bulunmadığından, davalı Hazine vekili ile dahili davalı ... vekilinin istinaf itirazlarının açıklanan yönlerden kısmen kabulü ile sair istinaf itirazlarının reddine; 6100 sayılı ...nın 353/(1)-b/2 ve 355. maddesi gereğince İlk Derece Mahkeme kararının kaldırılmasına, hükmün açıklanan yönlerden düzeltilerek esas hakkında yeniden dahili davalılar ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile ... yönünden davanın pasif husumet ve dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine, davalı Hazine yönünden davanın kabulüne, çekişmeli taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline, İİK.nın 28. maddesi uyarınca hükmün kesinleşmesi beklenmeksizin Daire kararının bir suretinin ... Tapu müdürlüğüne gönderilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle, İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek istinaf dilekçelerindeki taleplerini tekrar ile kabul kararının hükmen bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı olarak açılan tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 190. maddesi; "İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir."
4721 sayılı ... Medeni Kanunu'nun 6. maddesi; "Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür."
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. maddesi; “ Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüz ölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.”
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 17. maddesi; “Orman sayılmayan Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarfı ile imar ve ihya edilerek tarıma elverişli hale getirilen taşınmaz mallar 14. maddedeki şartlar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adına, aksi takdirde Hazine adına tespit edilir. İl, ilçe ve kasabaların imar planının kapsadığı alanlarda kalan taşınmaz mallarda bu hüküm uygulanmaz."
4721 sayılı ... Medeni Kanununun 713/1. maddesi; ''Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir.'' hükümlerini düzenlemiştir.
3. Değerlendirme
Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı Hazine vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
Somut olayda, dava konusu taşınmaz üzerindeki müştemilat ve ağaçların davacıya ait olduğu hususunda taraflar arasında ihtilaf olmadığı, kadastro tutanağının beyanlar hanesine de bu hususta şerh verildiğinden, davacının talebinin zemine yönelik olması nedeni ile dava değeri zemin değeri olan 115.873,80 TL olduğu için bu değer üzerinden davacı lehine nispi vekalet ücretine karar verilmesi gerekirken, yapılar ve ağaçların bedeli de eklenmek suretiyle fazla vekalet ücreti takdiri doğru değildir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 ... maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (2-f.) numaralı bendinde yer alan “258.262,01 TL” ve “26.528.34 TL” ibarelerinin çıkartılarak yerine sırayla “115.873,80 TL” ve “18.381.00 TL” ibarelerinin yazılmasına hükmün bu şekliyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.05.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.