"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ... davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruları ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde, ... ili ... Mahallesi 1066 ada 3 parsel sayılı taşınmazın babası ...' dan kendisine kaldığını, babasının taşınmaz üzerine 2 katlı ev yaptığını ve ağaçlar diktiğini, babası ve ölümünden sonra kendisinin taşınmaza 45-50 yıldır eklemeli şekilde zilyet olduklarını, imar uygulaması ile taşınmazın ihdasen Hazine adına tescil edildiğini ileri sürerek tapu kaydının iptali ile adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın 1961 yılında kesinleşen kadastro çalışmaları sonucunda tescil harici bırakıldığı, davacı ... öncesinde babası tarafından taşınmazın 1980'li yıllardan itibaren asma ve karışık meyve ağaçları dikilerek, emek ve harcama ile imar-ihyasının tamamlandığı, ekonomik amaca uygun zilyetliğin 20 yıldan fazla nizasız-fasılasız sürdüğü, bu hususun bilirkişi raporları ve mahalli bilirkişi beyanları ile doğrulandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı, dava konusu taşınmazın değerinin fahiş hesaplandığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili, dava konusu taşınmazın evveliyatı itibariyle Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğunu, davacının kesintisiz zilyetliği bulunmadığını imar ve ihyanın tamamlanmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın kadastro çalışmaları sonucunda Devletin hüküm ve tasarrufu altında olması nedeni ile tespit dışı bırakıldığı, imar uygulamasına tabi tutularak arsa vasfı ile Hazine adına tescil edildiği, kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği yolu ile taşınmaz edinme koşullarının davacı yararına gerçekleştiği, taşınmazın değerinin tespitinde usul ve yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili, zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin geçtiğini, ev yapmanın zilyetlikle kazanmak için yeterli olmadığını, davacının tarımsal faaliyeti bulunmadığını, ağaçların münferit sayıda ve çoğunluğunun 20 yaşından küçük olduğunu, Mahkemece eksik inceleme ve araştırma ile karar verildiğini, davacının zilyetliğinin imar uygulaması ile kesintiye uğradığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.. 4721 sayılı ... Medeni Kanunu’nun (TMK) 713. maddesi şöyledir:
“Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir.”
2.3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. maddesi şöyledir:
“Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.”
3.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 355. maddesi şöyledir:
“İnceleme, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılır. Ancak, bölge adliye mahkemesi kamu düzenine aykırılık gördüğü takdirde bunu re'sen gözetir.”
369/1. maddesi şöyledir:
"Yargıtay, tarafların ileri sürdükleri temyiz sebepleriyle bağlı olmayıp, Kanunun açık hükmüne aykırı gördüğü diğer hususları da inceleyebilir."
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı ... vekilinin temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.Harç kamu düzeni ile ilgili olup temyiz edenin sıfatına bakılmaksızın re’sen gözetilmesi zorunludur.
Somut olayda, İlk Derece Mahkemesi tarafından davalı ... aleyhine açılan davanın kabulüne karar verilmiş olması nedeniyle bakiye karar ve ilam harcının davalı Hazineye yükletilmesi gerekmekte ise de Hazine, Harçlar Yasası uyarınca harçtan muaftır. Dava kabul edildiğinden davacı aleyhine harç yükletilmesi mümkün olmadığı gibi peşin alınan harcın dahi iadesi gerekir. Bu durumda, davacı aleyhine harca hükmedilmiş olması doğru değildir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370/2. maddesi uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı ... vekilinin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, re'sen nazara alınan sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (2) numaralı bendinin hükümden tamamen çıkartılarak yerine ''Davalı ... harçtan muaf olduğundan karar ve ilam harcı alınmasına yer olmadığına; davacı tarafça yatırılan 5.025,78 TL peşin ve tamamlama harcının istek halinde davacıya iadesine '' ibaresinin yazılması suretiyle hükmün 6100 sayılı HMK'nın geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un 438/7. maddesi gereğince bu şekliyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece ... 5. Asliye Hukuk Mahkemesine, kararın bir örneğinin ... Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesine gönderilmesine,
06.07.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.