"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 2. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : SAKARYA 3. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL - TENKİS
Taraflar arasındaki tapu iptal-tescil olmadığı takdirde tenkis davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince verilen davanın reddine ilişkin kararın, asıl ve birleşen davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi tarafından yapılan inceleme sonucunda; başvurunun esastan reddine dair verilen karar, süresi içinde asıl ve birleşen davada davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Asıl ve birleşen davada davacılar, mirasbırakanları ...’nın satın aldığı beş parça taşınmazın mirasbırakan adına tescil edilmeyip davalı torunu ... adına tescil edildiğini, diğer davalı oğlu ... adına da intifa hakkı tesis edildiğini, yapılan işlemlerin mirasçılardan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek, tapu kayıtlarının iptali ile miras payları oranında adlarına tescilini, olmadığı takdirde tenkise karar verilmesini istemişlerdir.
II. CEVAP
Asıl ve birleşen davada davalılar, çekişme konusu taşınmazların mirasbırakan ile ilgisinin olmadığını, taşınmazları üçüncü kişilerden bedeli karşılığında satın aldıklarını belirterek, davanın reddini savunmuşlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Sakarya 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 09.07.2020 tarihli ve 2017/344 E., 2020/165 K. sayılı kararıyla; 01.04.1974 tarihli 1/2 sayılı İBK'nın mirasbırakan adına hiç tapuda kaydedilmemiş taşınmazlarda uygulanamayacağı gerekçesiyle muvazaaya yönelik açılan davanın reddine, tenkis iddiası yönünden ise taşınmaz bedellerinin mirasbırakan tarafından ödendiği ve mirasbırakanın tasarrufu diğer mirasçılarının saklı payını etkisiz kılmak amacıyla yaptığı iddiasının ispatlanamadığı gerekçesiyle, tenkis talebinin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesi kararına karşı süresi içinde, asıl ve birleşen davada davacılar vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
2. İstinaf Nedenleri
Asıl ve birleşen davada davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle, mirasbırakanın çok varlıklı olduğunu, taşınmazları onun satın almasına rağmen davalı torunu adına kaydettirdiğini, torun ...’ın taşınmazların edinim tarihinde yaşının küçük olduğunu, yıllarca dedesinin yanında işçi olarak çalıştığını, dinlettikleri tanıklarla iddialarını ispatladıklarını, davalı tanıklarının taşınmazın nasıl edinildiğini bilmediğini ileri sürerek, kararın kaldırılmasını istemiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 21.09.2021 tarihli ve 2021/252 E., 2021/1345 K. sayılı kararıyla; 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı İBK'nın mirasbırakanın tapulu taşınmazları bakımından uygulanabilir nitelikte olduğu, dava konusu taşınmazların ise mirasbırakan tarafından davalılara devredilmediği dikkate alındığında, davada 01/04/1974 tarihli ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının uygulama yeri bulunmadığı, tenkis iddiası yönünden ise davalıların mirasbırakan adına olan fırının gerçek işleteni olduğu, davalıların taşınmaz satın alabilecek güçte olduğu, mirasbırakan ile davacılar arasında husumet bulunmadığı gözetildiğinde saklı payı zedeleme kastından söz edilemeyeceği gibi çekişme konusu taşınmaz bedellerinin mirasbırakan tarafından ödendiği iddiasının da ispatlanamadığı gerekçesiyle, tenkis talebinin reddine yönelik İlk Derece Mahkemesinin kararının yerinde olduğu gerekçesiyle asıl ve birleşen davada davacılar vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b-1 bendi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı süresi içinde asıl ve birleşen davada davacılar vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Asıl ve birleşen davada davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle, mirasbırakanın çok varlıklı olduğunu, taşınmazları onun satın almasına rağmen davalı torunu adına kaydettirdiğini, torun ...’ın taşınmazların edinim tarihinde yaşının küçük olduğunu, yıllarca dedesinin yanında işçi olarak çalıştığını, dinlettikleri tanıklarla iddialarını ispatladıklarını, davalı tanıklarının taşınmazın nasıl edinildiğini bilmediğini ileri sürerek, kararın kaldırılmasını istemiştir.
3.Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu-iptal tescil, olmadığı takdirde tenkis isteğine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1 Hemen belirtilmelidir ki, 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı İBK'da değinildiği üzere, bir kimsenin; mirasçısını miras hakkından yoksun etmek amacıyla, gerçekte bağışlamak istediği tapu sicilinde kayıtlı taşınmaz malı hakkında tapu sicil memuru önünde iradesini satış doğrultusunda açıklamış olduğunun gerçekleşmiş bulunması halinde, saklı pay sahibi olsun ya da olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılarının, görünürdeki satış sözleşmesinin Türk Borçlar Kanunu'nun 19. (BK 18.) maddesine dayanarak muvazaalı olduğunu ve gizli bağış sözleşmesinin de şekil koşulundan yoksun bulunduğunu ileri sürerek, dava açabilecekleri kabul edilmektedir.
Kural olarak Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları konuları ile sınırlı, gerekçeleri ile aydınlatıcı ve sonuçları ile bağlayıcıdır. Görüleceği üzere butlan sonucunu doğurarak, mirasbırakanın temliki tasarruflarının iptaline imkan tanıyan 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının uygulanabilmesi için, temliki tasarrufa konu yapılan taşınmazın mirasbırakanın tapulu malı olması, gerçekte bağışlamak istediği bu malı ile ilgili olarak tapu memuru huzurunda, iradesini satış doğrultusunda açıklaması icap eder.
3.2.2 TMK’nın 565/4. maddesinde mirasbırakanın saklı pay kurallarını etkisiz kılmak amacıyla yaptığı açık olan kazandırmaların tenkise tabi olduğu düzenlenmiştir.
3.3. Değerlendirme
(III.) ve (IV.3.) numaralı paragraflardaki gerekçeler yerinde bulunmakla, dosya içeriğine, toplanan delillere, hükmün dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, yazılı şekilde karar verilmesinde bir isabetsizlik yoktur.
VI. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle; asıl ve birleşen davada davacılar vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazının reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı 102,10 TL bakiye onama harcının temyiz eden asıl ve birleşen davada davacılardan alınmasına, 16/02/2022 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.