"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/752 E., 2020/608 K.
DAHİLİ DAVALILAR : ..., ... Belediye Başkanlığı vekili Avukat ..., ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili Avukat ...
DAVA TARİHİ : ...
HÜKÜM : Kabul
Taraflar arasında görülen tapusuz taşınmazın tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı Hazine vekili, dahili davalılar ... Belediye Başkanlığı ve ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... köyünde bulunan doğusu... parsel, güneyi dere ve devamı 109 ada 135 parsel olan tapusuz taşınmazın 40-50 yıldır davacının zilyetliğinde olduğunu ileri sürerek dava konusu taşınmazın davacı adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde; Türk Medeni Kanunu'nun 707/2 nci maddesi uyarınca tapuya kayıtlı olmayan taşınmazın işgal yoluyla kazanılmasının mümkün olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
2.Dahili davalı ... Belediye Başkanlığı vekili ve ... Belediye Başkanlığı vekili cevap dilekçelerinde; TMK'nın 713/6 hükmü uyarınca taşınmazın İdareleri adına tescilini talep ederek davanın reddini savunmuşlardır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 08.07.2014 tarihli ve 2010/124 Esas, 2014/782 Karar sayılı kararıyla; TMK'nın 713 ve Kadastro Kanunu'nun 14 üncü maddesinde aranan zilyetlikle mülk edinme koşullarının davacı lehine gerçekleştiği gerekçesiyle fen bilirkişi raporunda (C1) ve (C2) olarak adlandırılan taşınmazların davacı adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 09.04.2019 tarihli ve 2016/7182 Esas, 2019/2606 Karar sayılı kararıyla; 6360 sayılı Kanun uyarınca ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve ... İlçe Belediye Başkanlığının davaya dahil edilmesi gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin, yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; zilyetlikle mülk edinme koşullarının davacı lehine gerçekleştiği gerekçesiyle fen bilirkişi raporunda (C1) ve (C2) olarak adlandırılan taşınmazların davacı adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili, dahili davalılar ... Belediye Başkanlığı ve ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; hak düşürücü süre, zamanaşımı, husumet, görevsizlik itirazları olduğunu, davada taraf ehliyetleri bulunmadığını, dava konusu taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğunu bu nedenle zilyetlikle mülkiyet kazanılmasının mümkün olmadığını, taşınmazın imar-ihya edilmediğini, yasal hasım olmaları nedeniyle İdare aleyhine vekalet ücretine hükmedilmesinin haksız olduğunu belirterek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Dahili davalı ... Başkanlığı vekili temyiz dilekçesinde özetle; hak düşürücü süre, zamanaşımı, husumet, görevsizlik itirazları olduğunu, davacı lehine zilyetlikle mülk edinme koşulları oluşmadığını, yasal hasım olmaları nedeniyle İdare aleyhine vekalet ücretine hükmedilmesinin haksız olduğunu belirterek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
3. Dahili davalı ... Belediye Başkanlığı vekili temyiz dilekçesinde özetle; 6360 sayılı Kanun'un geçici 1 inci maddesinin 13 üncü bendi uyarınca davada taraf sıfatları bulunmadığını, davaya dahil edilmiş olsalar dahi yasal hasım olmalarından dolayı yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılması ve davacı lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini belirterek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, tapusuz taşınmazın tescili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Kadastro Kanunu'nun 14 üncü ve 17 nci maddesi,
TMK'nın 713 üncü maddesi,
3. Değerlendirme
1.Davacı vekili, komşu parsel numaralarını belirttiği kadastro çalışmaları sonucunda tescil harici bırakılan taşınmazın kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayalı olarak davacı adına tescilini talep etmiştir.
2. Mahkemece, tescil davasına konu taşınmazın hangi tarihte kesinleşen kadastro çalışması ile hangi sebeple tespit harici bırakıldığı sorulmadan, bir taşınmazın niteliğinin ve taşınmaz üzerindeki zilyetliğin başlangıç tarihinin ve sürdürülüş biçiminin kesin olarak belirlenmesinde en önemli unsur hava fotoğrafı incelemesi olduğu halde hava fotoğraflarından yararlanılmadan, taşınmaz dere yatağına komşu olmasına rağmen taşınmazın dere yatağından kazanılıp kazanılmadığı, dere yatağının etkisi altında olup olmadığı hususlarında jeolog bilirkişisine inceleme yaptırılmadan ve ziraat bilirkişinin raporunda (C2) harfi ile gösterilen taşınmazın imar-ihya edilmediği, işlenmediği belirtilmesine rağmen davacı lehine zilyetlikle mülk edinme koşulları oluştuğu gerekçesiyle fen bilirkişi raporunda (C1) ve (C2) olarak gösterilen taşınmazların davacı adına tesciline karar verilmiştir.
3. Dava konusu taşınmaza komşu parsel bilgileriyle Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün parsel sorgu uygulaması üzerinden yapılan araştırmada, Kadastro Kanunu'nun 22/A maddesi uyarınca yapılan çalışma ile taşınmazın kuzey ve batı sınırında bulunan 109 ada 140 parsel sayılı taşınmazın 132 ada 9 parsel, doğusunda bulunan 109 ada 134 parsel sayılı taşınmazın 132 ada 8 parsel, güneyinde yer alan dereden sonra bulunan 109 ada 135 parsel sayılı taşınmazın 132 ada 22 parsel sayılı taşınmaz olduğu; bu taşınmazlar arasında bulunan dava konusu taşınmazların da yer aldığı tapulama harici bırakılan alanın 132 ada 13, 14, 15 ve 17 parsel numaraları ile 18.09.2022 tarihinde ham toprak niteliğiyle Maliye Hazinesi adına tescil edildiği; bu parsellerden 132 ada 13 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydında "Bu parsel 1990 yılından beri ...,... tarafından fıstıklık vasfı ile kullanılmaktadır" şeklinde şerh bulunduğu anlaşılmıştır.
4. Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, dava konusu taşınmazın hangi tarihte kesinleşen kadastro çalışması ile hangi sebeple tespit harici bırakıldığının sorulması, Kadastro Kanunu'nun 22/A maddesi uyarınca taşınmazın tescil edilip edilmediği, tescil edilmişse taşınmazın oluşumuna esas tüm bilgi ve belgeler (tescil bildirimi, krokisi, ihdasından itibaren tedavüllü tapu kayıtları vs.), taşınmaza komşu parsellere ilişkin revizyon gören tapu kayıtları ile dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirtilerek dosya ikmal edilmelidir.
5. Daha sonra mahallinde elverdiğince yaşlı, tarafsız ve yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan, taşınmazların bulunduğu köyde ikamet eden şahıslar arasından seçilecek 3 kişilik mahalli bilirkişi kurulu ile fen (teknik), jeodezi ve fotogrametri mühendisi, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu ve jeolog bilirkişinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalıdır.
6. Yapılacak keşifte dinlenilecek mahalli bilirkişilerden dava konusu taşınmazların öncesinin ne olduğu, kime ait bulundukları, kimden kime nasıl intikal ettikleri, kim ya da kimler tarafından hangi tarihten itibaren ve ne şekilde kullanıldıkları, Hazine adına tescil edilen 132 ada 13 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydında adı geçen ...,...'ın kim olduğu hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalıdır.
7. Fen bilirkişiden 22/A uygulaması sonrası dava konusu taşınmazların hangi parselde bulunduğuna ilişkin keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli, taşınmaza komşu parselleri de göstermek sureti ile hazırlanmış ayrıntılı kroki ve rapor alınmalı; 3 kişilik ziraat bilirkişi kurulundan dava konusu taşınmazların toprak yapısı, eğimi, bitki deseni, üzerinde sürdürülen ekonomik amaca uygun zilyetlik bulunup bulunmadığı ve ekonomik amaca uygun zilyetlik varsa hangi tarihten beri ve hangi tasarruflar ile sürdürüldüğünü açıklayıp tarımsal niteliğini belirten, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş hava fotoğrafları jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiye tevdi edilerek stereoskop aletiyle incelenmeleri neticesinde taşınmazların sınırlarını ve niteliğini, öncesinin ne olduğunu, imar-ihyaya konu edilip edilmediğini, imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; jeolog bilirkişiden dava konusu taşınmazların sınırında dere bulunduğu göz önünde tutularak taşınmazların önceki ve şimdiki niteliğini, dere yatağı niteliğinde olup olmadığını, evveliyatının çay veya dere yatağı niteliğinde olup olmadığını, dere yatağından kazanılıp kazanılmadığını, halen aktif dere yatağında kalıp kalmadığını, aktif dere yatağında kalmıyor ise derenin etkisi altında kalan yerlerden olup olmadığını açıklayan bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalıdır.
8. Kadastro Kanunu'nun 14 üncü maddesi uyarınca, adına tescil kararı verilecek kişi ya da kişiler ile diğer mirasçılar ve onların mirasbırakanları adına aynı çalışma alanı içerisinde kayıtsız ve belgesizden başkaca taşınmaz mal tespit ya da tescil edilip edilmediği Tapu Müdürlüğü ve Kadastro Müdürlüğü ile Hukuk Mahkemeleri Yazı İşleri Müdürlüğünden sorulup sulu ve susuz olarak kazanılmış toprak miktarı belirlenerek Kanun'un getirdiği sınırlamanın aşılıp aşılmadığı saptanmalıdır.
9. Kabule göre, dava konusu taşınmazların dava tarihindeki zemin değeri üzerinden nispi karar ve ilam harcına hükmedilmesi gerektiği gibi taşınmazlar davalı Hazine adına tescil edildiğinden davanın tapu iptali ve tescil davasına dönüştüğü böylece tescil davası yönünden ilgili kamu tüzel kişileri olarak yasal hasım konumunda bulunan dahili davalılar ... Belediye Başkanlığı ile ... Büyükşehir Belediye Başkanlığının davada taraf sıfatlarının kalmadığı gözetilmek suretiyle hüküm kurulmalıdır.
10. Diğer yandan TMK'nın 713/3 üncü maddesi gereğince yasal hasım durumunda bulunan Hazine ve ilgili kamu tüzel kişileri vekalet ücreti de dahil hiçbir yargılama giderinden sorumlu değillerse de, dava tapu iptali ve tescil davasına dönüştüğünden bu husus yalnızca eleştirilmekle yetinilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine ve dahili davalılar ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve ... Belediye Başkanlığı vekillerinin temyiz itirazlarının ayrı ayrı kabulü ile hükmün, 6100 sayılı HMK'nın geçici 3 üncü maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un 428 inci maddesi uyarınca BOZULMASINA,
Peşin yatırılan harçların dahili davalılar ... Belediye Başkanlığı ile ... Büyükşehir Belediye Başkanlığına iadesine,
Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf bulunduğundan, bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
1086 sayılı HUMK'un 440/III-1 inci maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
08.01.2024 tarihinde oybirliği ile karar verildi.