"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/2466 E., 2021/1880 K.
HÜKÜM/KARAR : Kabul - Ret / Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Birecik 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/32 E., 2019/154 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın davalı ... yönünden kabulüne, diğer davalılar yönünden husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar Hazine temsilcisi ve ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar; Şanlıurfa ili ... ilçesi ... Mahallesi sınırları içerisinde yer alan, dava dilekçesine ekli krokide sınırları gösterilen taşınmazın maliki ve zilyedi olduklarını, taşınmazı uzun yıllardır kullanmakta olduklarını, 20 yıldan daha önce imar ve ihyasının tamamlandığını, 50 yılı aşkın süreden önce dedeleri ve babaları tarafından, daha sonra da mirasçılar arasında yapılan harici ve rızai taksim neticesinde kendileri tarafından nizasız ve fasılasız olarak kullanılmakta olduğunu, 1973 yılında yapılan tapulama çalışmaları sırasında tapu dışı bırakılan bu yerin, 3-4 ay önce Toprak Tarım Reformu Genel Müdürlüğünün toplulaştırma çalışmaları neticesinde davalı ... adına tescil edildiğini ileri sürerek dava konusu edilen yerin tapu kaydının iptali ile adlarına tesciline karar verilmesini istemişlerdir.
II. CEVAP
1. Davalı ..., dava konusu yerin Devletin hüküm ve tasarrufunda olup zilyetlikle kazanılacak yerlerden olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
2. Davalı ..., katıldığı duruşmalarda davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Birecik 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 29.04.2019 tarihli ve 2018/32 Esas, 2019/154 Karar sayılı kararıyla; celbedilen müzekkere cevapları, mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi, mahalli bilirkişi beyanları ile birlikte hava fotoğrafları ve dava tarihinden geriye doğru uydu görüntülerinin incelenmesinde; tarımsal faaliyetlerin düzenli bir şekilde devam ettiğinin görüldüğü, dava konusu yerleri davacıların malik sıfatıyla kullandıkları, dava konusu taşınmaza ilişkin davacının zilyetliğine veya malikliğine herhangi bir kimsenin müdahalede bulunmadığı, mevcut ziraat bilirkişisi raporu ve fotoğraflardan da bu durumun teknik olarak anlaşıldığı, her ne kadar 1985 ve 1999 yılları arasına ait hava fotoğrafı incelemesi bulunmasa da mahalli bilirkişi beyanlarında taşınmazların davacılar tarafından 20-25 yıl öncesinde satın alındığı, babalarının ölümünden sonra paylaşım sonucunda dava konusu taşınmazların davacılara kaldığının anlaşıldığı, taşınmazların birlikte satın alındığı ve kullanılmaya devam edildiği, dava konusu taşınmazlardan (B) harfli kısım üzerinde 25-30 yaşlarında fıstık ağaçlarının mevcut olduğu da birlikte gözetildiğinde taşınmaz kullanımının kesintisiz şekilde devam ettiğine kanaat getirildiği, taşınmazların her ne kadar idari yoldan Maliye Hazinesi adına tescil edildiği anlaşılsa da öncesinde davacılar tarafından kanunun aradığı şartların sağlandığı ve mülkiyete hak kazanıldığı, Şanlıurfa ili ... İlçesi ... Mah/köyü 97 parsel üzerinde (A) ve (B) rumuzu ile belirtilen taşınmazın davacılara ait olduğu gerekçesi ile davalı ... yönünden davanın kabulüne, diğer davalılar yönünden davanın husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... temsilcisi istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... temsilcisi istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz bölümlerinin Devletin hüküm ve tasarrufları altındaki yerlerden olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 20.12.2021 tarihli ve 2019/2466 Esas, 2021/1880 Karar sayılı kararıyla; Mahkemenin dava konusu 97 parsel sayılı taşınmazın (A) ve (B) harfleriyle gösterilen taşınmaz bölümlerine ilişkin "kabul" kararında usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı ve davalı ... temsilcisinin belirttiği istinaf itirazlarının yerinde olmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b-1. maddesine göre esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar Hazine temsilcisi ve ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı ... temsilcisi temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü itirazlarını yineleyip verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; Mahkemece eksik araştırma ve inceleme neticesinde hatalı karar verildiğini, dava konusu edilen yerin Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğunu, özel mülkiyete konu edilemeyeceğini, imar-ihya çalışmalarının henüz bitmediğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4721 Türk Medeni Kanunu'nun 713/1 inci, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 ve 17 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemece, çekişmeli taşınmaz bölümü üzerinde davacı lehine zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği gerekçesiyle yazılı şekilde davalı ... yönünden davanın kabulüne karar verilmiş ise de yapılan araştırma ve incelemenin yeterli olduğundan söz edilemeyeceği açıktır.
2. Somut olayda; yörede 1976 yılında yapılan kadastro çalışmaları sırasında dava konusu taşınmazın bulunduğu saha 766 sayılı Kanun'un 2 nci maddesi gereğince tapulama harici bırakılmış, bilahare 2014 yılında ihdasen 97 parsel numarasıyla Hazine adına tapuya tescil edilmiştir. Mahkemece temyize konu teşkil eden ve teknik bilirkişi raporunda (A) ve (B) harfi ile gösterilen taşınmaz bölümü yönünden dosya kapsamında celp edilen hava fotoğraflarının ve alınan bilirkişi raporlarının denetime ve hüküm kurmaya elverişli bulunmadığı, ayrıca davacıların mirasbırakan babaları adına dava konusu taşınmazın bulunduğu çalışma alanında kadastro sırasında belgesiz zilyetlik nedeniyle tespit edilen taşınmaz bulunup bulunmadığının da araştırılmadığı anlaşılmaktadır.
3. O halde, sağlıklı sonuca varılabilmesi için öncelikle, davacıların mirasbırakanları adına dava konusu taşınmazın bulunduğu çalışma alanında kadastro sırasında belgesiz zilyetlik nedeniyle tespit edilen taşınmaz bulunup bulunmadığının (senetsiz defteri) sorulması, daha sonra dava konusu taşınmaz bölümünün ihdasen Hazine adına tescil edildiği 2014 tarihinden geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğraflarının tarihleri açıkça yazılmak suretiyle en az üç tanesi Harita Genel Komutanlığından getirilerek dosya arasına konulmalı, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, jeodezi ve fotogrametri mühendisi, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu ve teknik bilirkişi katılımı ile yeniden keşif yapılmalıdır.
4. Mahallinde yapılacak keşif sırasında yerel bilirkişi ve tanıklardan taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, ilk olarak ne zaman ve nasıl kullanılmaya başlandığı, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmiş ise ihyanın ne zaman başlayıp bitirildiği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı; dinlenen yerel bilirkişi ve tanık beyanlarının çelişmesi halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle çelişki giderilmeye çalışılmalıdır.
5. Teknik bilirkişiden keşfi takibe elverişli, dava konusu taşınmazı komşularıyla birlikte gösterir krokili rapor alınmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan taşınmazın toprak yapısı ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şekli ve süresini, üzerindeki bitki örtüsünü, imar-ihyaya konu olmaya başladığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir, değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını da içerir ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalıdır.
6. Jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişiden yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik üç adet hava fotoğrafının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile sürdürülen zilyetliğin başlangıcı, şekli ve süresini belirten; dava konusu taşınmaz bölümünün ilgili hava fotoğrafı üzerinde konumunun gösterilmesi suretiyle rapor içeriğinde belirtilen kanaatin denetlenmesi imkanı sağlayacak şekilde rapor alınmalıdır.
7. Bu suretle keşifte dinlenen yerel bilirkişi ve tanık beyanları bilimsel esaslara ve maddi bulgulara dayanılarak hazırlanan söz konusu bilirkişi raporlarıyla denetlenmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir. Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup davalı Hazinenin temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde bulunmuştur.
8. Kabule göre de; eldeki davanın tapu iptali ve tescil istemine ilişkin olduğu, bu nedenle davalının yasal hasım konumunda bulunmadığı gözetildiğinde, davacılar aleyhine yargılama giderlerine hükmedilmesi de doğru değildir.
9. Öte yandan; İlk Derece Mahkemesince verilen kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edildiği, diğer davalılardan ... tarafından yapılmış bir istinaf başvurusu bulunmadığı, temyize konu kararda da aleyhine yeni bir durum yaratılmadığı, böylece kararı temyizinde hukuki yararı bulunmadığı anlaşıldığından temyiz incelemesi sadece davalı ... yönünden yapılmış ve davalı ... Başkanlığının temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinin reddine.
Alınan peşin harcın istek halinde davalı ... Başkanlığına iadesine,
2.Davalı ... temsilcisinin temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz eden davalı ... harçtan muaf olduğundan bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.