"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/196 E., 2022/367 K.
ASLİ MÜDAHİLLER : ..., ... vekilleri Avukat ...
DAVA TARİHİ : 09.06.2014
HÜKÜM/KARAR : Ret / Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: ... Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2014/63 E., 2018/101 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı ve asli müdahiller vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve asli müdahiller vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili, Ağrı ili, ... ilçesi, ...köyünde bulunan dava konusu 145 ada 28, 29, 30, 31 ve 32 parsel sayılı taşınmazlarda davacının irsen intikal yoluyla malik sıfatı ile zilyet olduğunu belirterek dava konusu taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
Yargılama sırasında ... aynı iddiaya dayanarak 145 ada 28 ve 29 parsel sayılı taşınmazlar yönünden, ... 145 ada 31 parsel sayılı taşınmaz yönünden davaya asli müdahale talebinde bulunmuşlardır.
II. CEVAP
Davalı Hazine temsilcisi dava konusu taşınmazların Hazine adına tapu kayıtları bulunduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacı ve asli müdahiller ile mirasbırakanlarının çekişmeli taşınmazları malik sıfatıyla zilyetliklerinde bulundurmadıkları, taşınmazları kiracı olarak kullandıkları, dava konusu taşınmazların 17.12.1971 tarihinde ihdasen Hazine adına tapuya bağlandığı, tapulu bir taşınmazın zilyetlik yoluyla kazanımının mümkün olmayacağı, dava konusu taşınmazların iskan veya toprak tevzi çalışmalarına binaen ya da kanunlar uyarınca Hazine adına tescil edilen taşınmazlardan olmaması nedeniyle Hazine adına tapu kaydının oluştuğu tarihten geriye doğru davacı ve asli müdahillerin kazandırıcı zilyetlikleri bakımından araştırma yapılmadığı belirtilerek davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve asli müdahiller vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı ve asli müdahiller vekili istinaf dilekçesinde; dava dilekçesini tekrarla davacı ve asli müdahiller lehine kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle edinim koşullarının oluştuğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İlk Derece Mahkemesince delillerin takdirinde usul ve yasaya aykırılık görülmediği belirtilerek istinaf başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve asli müdahiller vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı ve asli müdahiller vekili temyiz dilekçesinde; istinaf başvuru dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiş, Mahkemece davalı Hazine adına tapu kaydının oluştuğu tarihten önce davacı ve asli müdahiller lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluşup oluşmadığı hususunun araştırılması gerektiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 713/1 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Kadastro sonucunda, Ağrı ili, ... ilçesi, ...köyü çalışma alanında bulunan 145 ada 28, 29, 30, 31 ve 32 parsel sayılı taşınmazlar tapu kaydına dayanılarak Hazine adına tespit ve tescil edilmiştir.
2. Davacı ve asli müdahiller tarafından kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayalı olarak açılan dava; dava konusu taşınmazların davalı Hazine’nin dayanağı tapu kaydının kapsamında kaldığı, davacı ve asli müdahillerin tapulu bir taşınmazı zilyetlik yoluyla kazanmalarının mümkün olmayacağı, Kadastro Kanunu’nun 46 ncı maddesine göre tapulama ve kadastrosu tamamlanmış bulunan yerlerde 766 sayılı Kanunun 37 nci maddesi veya 4753 Sayılı Kanun ile ek ve tadilleri uyarınca Hazine adına kaydedilen taşınmazların zilyetlik hükümlerinde belirtilen şartları taşımaları halinde zilyedi adına tescil olunacağı, aynı maddenin 2 nci fıkrasında Hazine adına tescil edilmiş taşınmazlardan iskan suretiyle veya toprak tevzi suretiyle verilen yerlerin başka bir şart aranmaksızın,hak sahipleri adına tespit ve tescil edileceği hususlarının belirtildiği, dava konusu taşınmazların, kanun maddesinde belirtilen iskan veya toprak tevzi çalışmalarına binaen ya da birinci fıkrada belirtilen kanunlar uyarınca Hazine adına tescil edilen yerlerden olmayıp Mal Müdürlüğü'nün 16.12.1971 tarih ve 859 sayılı yazısı dayanak gösterilerek ihdasen Hazine adına tescil edildiği, bu sebeple Hazine adına tapu kaydının oluştuğu tarihten geriye doğru davacı ve asli müdahillerin kazandırıcı zilyetlikleri bakımından araştırma yapılmadığı, davacı ve asli müdahiller ile murislerinin taşınmazları kadastro tespiti öncesinde kiracı sıfatıyla kullandıkları, belirtilerek yazılı şekilde hüküm kurulmuş ve davacı ve asli müdahillerin istinaf talepleri reddedilmiş ise de mahkemenin kabulü ile yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermeye yeterli değildir. Dava konusu taşınmazlar ihdasen Hazine adına tescil edilmiş olup, ihdasen oluşan tapu kayıtları Hazine’nin tek taraflı işlemi ile oluştuğundan, tapu kaydının oluşum tarihine kadar 3402 sayılu Kadastro Kanunu’nun 14 üncü maddesinde ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713 üncü maddesinde düzenlenen zilyetlikle edinim koşullarının davacılar ve asli müdahiller lehine geçekleşip gerçekleşmediğinin araştırılması gerekir. Mahkemece bu yön gözetilmeden ve bu konuda araştırma yapılmadan davanın reddedilmesi yerinde değildir.
3. Hal böyle olunca, sağlıklı bir sonuca varılabilmesi için mahkemece mahallinde, elverdiğince yaşlı tarafsız ve yöreyi iyi bilen şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi kurulu, taraf tanıkları, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisi, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu ve fen bilirkişinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı, yapılacak bu keşifte yerel bilirkişi ve tanıklardan taşınmazların öncesinin ne olduğu, kimden kime kaldığı, zilyetliğin ne zaman başladığı, taşınmazların kim tarafından, ne zamandan beri kullanıldığı, ecri misil ödemelerinin cebri icra tehdidi altında ödenip ödenmediği hususlarında maddi olaylara dayalı bilgi alınmalı, keşifte alınan beyanlar komşu parsellerin tutanak ve dayanağı kayıtlar ile denetlenmeli; ziraat bilirkişisi kurulundan, çekişmeli taşınmazların önceki ve mevcut niteliğini, toprak yapısını, eğimini, bitki desenini ve komşu parseller ile nasıl ayrıldığını açıklayıp tarımsal niteliğini belirten, taşınmazların değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisine, taşınmazları kapsayan ve Hazine adına tapu kaydının oluştuğu 1971 yılından önceki 15-20-25 yıllık döneme ait hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak dava konusu taşınmazların hava fotoğraflarında gösterilmesi istenilmeli, taşınmazların önceki ve şimdiki niteliğinin ne olduğunu ve arazilerin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığını belirten ayrıntılı rapor düzenlettirilmeli, davalı Hazine’nin dayanak tapu kaydının ihdasen oluştuğu göz önünde bulundurularak bu tarihten önce zilyetlikle edinim koşullarının davacı ve asli müdahiller lehine oluşup oluşmadığı belirlenmeli, bundan sonra toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilmek suretiyle sonucuna göre bir karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı ve asli müdahiller vekilinin temyiz itirazının değinilen yönden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan harcın istek halinde yatırana iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine
31.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.