"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : SAMSUN BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE MAHKEMESİ : ORDU 3. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil, olmazsa tenkis istekli dava sonunda Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince verilen 06/12/2021 tarihli ve 2021/2423 Esas, 2021/2509 Karar sayılı karar yasal süre içerisinde davacılar vekili tarafından temyiz edilmiş olmakla; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar, mirasbırakanları ... tarafından 679 ada 14 parsel (eski 12 ve 13 parsel) sayılı taşınmazın davalı damadı ...’a devredildiğini, temlik tarihinden sonra çekişme konusu taşınmazda kat irtifakı tesis edilerek 1,2 ve 3 no.lu bağımsız bölümlerin davalı adına tescil edildiğini, işlemin mirasçılardan mal kaçırma amacıyla ve muvazaalı olarak yapıldığını ileri sürerek, dava konusu taşınmazdaki 1,2 ve 3 nolu bağımsız bölümlerin tapu kayıtlarının iptali ile miras payları oranında adlarına tesciline, aksi halde tenkise karar verilmesini istemişler, davacılardan ...’nın yargılama sırasında ölmesi üzerine mirasçıları tarafından dava takip edilmiştir.
II. CEVAP
Davalı, mirasbırakan ...’in Sarı İç Dış Ticaret Şirketinin sahibi ve yöneticisi olduğunu, işlerinin kötü gitmesi nedeniyle hakkında bir çok icra takibi başlatıldığını, kendisinin gemici olarak çalışması nedeniyle ekonomik durumunun iyi olduğunu, mirasbırakana borçlarını ödemesi için kredi çekerek verdiğini, daha sonra eşine ait 22-26 gram arasında değişen 15 adet burma bilezik, hasır takımı ve 10.000 $ bozdurarak verdiğini, karşılığında ise çekişme konusu taşınmazın devredildiğini, bu durumun davacıların da bilgisi dahilinde olduğunu, muvazaanın olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince, tanık beyanlarına göre mirasbırakanın gerçek iradesinin dava konusu taşınmazı satmak olmadığı, oğullarının ticari faaliyetleri kapsamında uğradıkları maddi zararın kendisine yansımasını engellemek için tehlike ortadan kalktıktan sonra taşınmazı davalıdan geri almak amacıyla dava konusu taşınmazı devrettiği, davacılar tarafından muvazaa iddiasının ispatlanamadığı, tenkis talebi yönünden ise 4721 sayılı TMK'nın 565. maddesi kapsamında kalan karşılıksız bir kazandırmanın mevcut olmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. İstinaf Nedenleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; mirasbırakanın borcunun ya da kefilliğinin söz konusu olmadığını, dinlenen tanık beyanlarından da bu durumun anlaşıldığını, asıl amacın diğer mirasçılardan mal kaçırmak olduğunu, mirasbırakanın dava konusu taşınmazını devretmesini gerektirir haklı ve makul bir nedenin bulunmadığını belirterek, kararın kaldırılmasını istemiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 06/12/2021 tarihli ve 2021/2423 Esas, 2021/2509 Karar sayılı kararıyla; davacılar tarafından muvazaa iddiasının ispatlanamadığı gerekçesiyle, davacılar vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1-b-1. maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; dinlenen tanık beyanlarından da anlaşılacağı üzere mirasbırakanın sağlığında ekonomik durumunun iyi olduğunu, mal satmaya ihtiyacının bulunmadığını, davalı tarafından taşınmaz devrinden kaynaklı bedelin mirasbırakana ödendiğine dair somut bir belgenin ibraz edilemediğini, yemin deliline başvurulmasına rağmen Mahkemece bu husus irdelenmeden eksik incelemeyle karar verildiğini ileri sürerek, hükmün bozulmasını istemiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, olmazsa tenkis istemine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1. Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli, 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu'nun 706., Türk Borçlar Kanunu'nun 237. ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
3.2.2. TMK’nın 565/4. maddesinde mirasbırakanın saklı pay kurallarını etkisiz kılmak amacıyla yaptığı açık olan kazandırmaların tenkise tabi olduğu düzenlenmiştir.
3.3. Değerlendirme
Dosya içeriğine, toplanan delillere, hükmün dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye, delillerin takdirinin yerinde bulunmasına göre (IV/3.) no.lu paragrafta belirtildiği şekilde karar verilmesinde bir isabetsizlik yoktur.
VI. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle, davacılar vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı 21,40 TL bakiye onama harcının davacılardan alınmasına, kesin olmak üzere 08/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.