"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : BURSA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE MAHKEMESİ : BİLECİK 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince verilen davanın reddine ilişkin kararın, davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi tarafından yapılan inceleme sonucunda; istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/(1)-b-1 maddesi gereğince esastan reddine dair karar, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosyadaki belgeler incelenerek gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, mirasbırakan babası ...'nın maliki olduğu 550 parsel sayılı taşınmazı gelini ve davalının annesi olan dava dışı ...’ye temlik ettiğini, ...’nin de kısa bir süre sonra dava dışı ...’a, ...’un da davalı ...’ye devrettiğini, anılan temliklerin satış suretiyle yapıldığını, mirasbırakanın amacının mal kaçırmak olduğunu ileri sürerek, tapu kaydının iptali ile miras payı oranında adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı, mirasbırakanın devrin üzerinden 10 yıl geçtikten sonra öldüğünü, kendisinin de taşınmazı ölümün üzerinden 10 yıl geçtikten sonra bedelini ödemek suretiyle satın aldığını, bu nedenle davanın zamanaşımına uğradığını, mal kaçırma iddiasının yersiz olduğunu belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Bilecik 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 06.12.2019 tarihli ve 2018/431 E., 2019/615 K. sayılı kararıyla; tanıkların soyut ve tahmine dayanan yorum mahiyetinde beyanlarda bulunduğu, taşınmazı satın alan tarafların satın alabilecek maddi güce sahip olduğu, mirasbırakanın ölüm tarihi ile her iki satış tarihi arasında geçen sürelerin uzun olması, ara malik ... ile mirasbırakan ya da davalının yakınlık ilişkisi bulunmaması, ...'un taşınmazla ilgilenip tarımsal faaliyet yapmamasının ve bedeller arasındaki fahiş farkın muvazaa iddiasını ispata yetmeyeceği gerekçesiyle, ispatlanamayan davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. İstinaf Nedenleri
Davacı vekili, taşınmazın ara malik ... ve davalıya satıldığı tarihlerdeki miras bırakanın hesap kayıtlarının sorgulanmasını talep etmelerine rağmen bu delilin toplanmadığını, bilirkişi raporunda ara malik ...'a satış yapıldığı tarihteki bedelin tespit edilmediğini, mirasbırakanın ilk satışı diğer mirasçı ...'in eşine, son satışın da ...'in kızına yapılmasının mahkeme tarafından değerlendirilmediğini, dava konusu gayrimenkulün ara malik ve davalının zilyetliğine hiç geçmediğini, bu konudaki tanık beyanlarının dikkate alınmadığını, taşınmazın gerçek değeri ile akitteki değeri arasında fahiş fark bulunduğunu, davalıların satış bedelini ödediklerini ispat edemediklerini belirterek, davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 25.03.2022 tarihli 2020/325 E., 2022/518 K. sayılı kararıyla; mirasbırakanın çekişme konusu taşınmazlardan başka taşınmazlarının bulunduğu, özellikle davacı tanığı davacının eşi ...'nin beyanları ile murisin köyde bulunan evini davacıya verdiği ve davacı tarafından bu evin satıldığı, murise kısa süre davacının baktığı, onun haricinde davalının babası ... tarafından bakıldığı, bu durumda, mirasbırakanın geriye kalan 7 parça daha taşınmazının bulunduğu, davacıdan mal kaçırma kastı bulunması durumunda başka parselleri de devredebileceği, davalının anne ve babası tarafından bakılmasından dolayı minnet duygusu ve mal paylaştırma kastı ile hareket ettiği gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davacı vekili, istinaf talepli dilekçesinde ileri sürdüğü nedenleri tekrarla kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1.Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarih 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu'nun 706., Türk Borçlar Kanunu'nun 237. (Borçlar Kanunun 213.) ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
3.2.2. 6100 sayılı HMK’nın 190. maddesinde, "İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.",
4721 sayılı TMK'nın 6. maddesinde, "Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür." hükümlerine yer verilmiştir.
3.3. Değerlendirme
Dosya içeriğine, toplanan delillere, delillerin takdirinin yerinde olmasına, kararın dayanağı olan, (V/3.2) no.lu paragraftaki yasal ve hukuksal gerektirici nedenlere göre, Bölge Adliye Mahkemesince, (IV/3.) no.lu paragrafta yazılı şekilde karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
VI. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün HMK'nın 370. maddesi gereğince ONANMASINA, alınması gereken harç peşin alındığından yeniden harç alınmasına yer olmadığına, 01.12.2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olmak üzere karar verildi.