"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/259 E., 2022/809 K.
HÜKÜM/KARAR : Kaldırma-Kabul-Ret / Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kangal Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/488 E., 2017/244 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince, davacı Hazinenin davasının reddine, müdahil davacının davasının kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı Hazine temsilcisi ile davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle müdahil davacının davasının kabulüne, davacı Hazinenin davası yönüyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararının davacı Hazine temsilcisi ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine hüküm, Dairemizin 13.10.2021 tarihli, 2021/3106 Esas, 2021/6702 Karar sayılı kararı ile bozulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesince bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda, davacı Hazinenin davasının kabulüne, müdahil davacının davasının reddine karar verilmiş; kararın müdahil davacı Akdere Köyü Tüzel Kişiliği ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı Hazine temsilcisi dava dilekçesinde; kadastro çalışmaları sırasında dava konusu 109 ada 44 parsel sayılı taşınmazın hali arazi vasfıyla Hazine adına tespit edildiğini, taşınmazın kadastro tespitinin itirazsız olarak kesinleştiğini, tapu kütükleri TAKBİS sistemine aktarılırken dava konusu taşınmazın sehven dava dışı Havuz Belediyesi adına tescil edildiğini, 6360 sayılı Yasa uyarınca Sivas Valiliği Devir Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonunca Havuz Belediyesine ait 37 adet taşınmazın İl Özel İdaresine devredildiğini, dava konusu taşınmaz da bu taşınmazlar arasında olmakla davalı ... adına tescil edildiğini, ancak dava konusu taşınmazın ne dava dışı Havuz Belediyesiyle ne de davalı ... İdaresiyle bir ilgisinin bulunmadığını, yapılan tescil işleminin yolsuz olduğunu ileri sürerek dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile Hazine adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; dava dışı Havuz Belediyesi adına kayıtlı dava konusu taşınmazın 6360 sayılı Yasa uyarınca vekil eden kuruma devredildiğini, devir işleminde herhangi bir yolsuzluk bulunmadığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. MÜDAHALE
Akdere Köyü Tüzel Kişiliğini temsilen muhtar Alişan Başıbüyük müdahale dilekçesinde; dava konusu taşınmazın köy halkı tarafından köyün kurulduğu tarihten bu yana hayvan otlatılmak suretiyle kullanıldığını ileri sürerek taşınmazın tapu kaydının iptali ile mera vasfıyla sınırlandırılarak özel siciline yazılmasına karar verilmesini istemiştir.
IV. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Kangal Asliye Hukuk Mahkemesinin 08.11.2017 tarihli, 2016/488 Esas, 2017/244 Karar sayılı kararıyla; dosya kapsamına göre dava konusu taşınmazın mera vasfında olduğunun anlaşıldığı gerekçesiyle davacının davasının reddine, müdahil davacının davasının kabulüne, dava konusu 109 ada 44 parsel sayılı taşınmazın mera vasfıyla sınırlandırılarak özel siciline yazılmasına karar verilmiştir.
V. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içerisinde davacı Hazine temsilcisi ile davalı ... vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 17.05.2018 tarihli, 2018/539 Esas, 2018/750 Karar sayılı kararıyla; dosya arasında bulunan 09.08.2017 tarihli iki adet ziraat mühendisi bilirkişi tarafından düzenlenen rapordan taşınmaz üzerinde mera bitkilerinden olan geven, sığır kuyruğu, brom, kekik ve çoban döşeği gibi bitkiler bulunduğu, taşınmaz 20-50 cm derinliğe sahip olup bu derinliğin bitki kök gelişimi için sığ olduğu, bu haliyle taşınmazın kuru mera niteliğinde olduğunun anlaşıldığı, aksi kanaati içerir yerel bilirkişi ve tanık beyanları bulunması halinde dahi bilimsel nitelikteki ziraat mühendisi bilirkişilerinin raporlarına değer verilmesi gerektiği, taşınmazın mera niteliğinde olduğu anlaşıldığından köy tüzel kişiliğinin mera iddiasının ispatlandığı sonucuna varıldığı, ancak Mahkemece hüküm kurulurken asli müdahilin davasının kabulünden sonra dava konusu 109 ada 44 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptal edilmesi ve sonrasında mera olarak sınırlandırılmak suretiyle özel siciline yazılmasına karar verilmesi gerekirken, taşınmazın tapu kaydı iptal edilmeksizin infazı mümkün olmayacak şekilde mera vasfı ile sınırlandırılarak özel siciline kaydedilmesine karar verilmesinin doğru olmadığı, davacı Hazinenin yolsuz tescil iddiası yönüyle ise, hali arazi vasfıyla Hazine adına tespit edilmiş olan taşınmazın TAKBİS sistemi veri girişlerinde yapılan hata nedeniyle Hazine yerine sehven Havuz Belediyesi adına tescilinin yapıldığı anlaşıldığına göre taşınmazın Havuz Belediyesi adına tescilinin geçerli hukuki sebebinin bulunmadığı, bu nedenle Hazinenin davasının yerinde olduğu, ancak dava konusu taşınmazın kadim mera olduğu anlaşıldığına göre taşınmazın ... adına olan tapu kaydı iptal edildikten sonra yeniden Hazine adına tesciline karar verme imkanı bulunmadığından bu taleple ilgili karar verilmesine yer olmadığına şeklinde hüküm kurulması gerekirken davanın reddine karar verilmesinin isabetsiz olduğu gerekçesiyle davacı Hazine temsilcisi ile davalı ... vekilinin istinaf başvurularının kabulüne, Kangal Asliye Hukuk Mahkemesinin 08.11.2017 tarihli, 2016/488 Esas, 2017/244 Karar sayılı kararının, HMK'nın 353/(1)-b.2 maddesi uyarınca kaldırılmasına, müdahil davacı Akdere Köyü Tüzel Kişiliğinin davasının kabulüne, dava konusu 109 ada 44 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile mera vasfı ile sınırlandırılarak özel siciline yazılmasına, davacı Hazine'nin açmış olduğu dava yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
VI. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içerisinde davacı Hazine temsilcisi ile davalı ... vekili tarafından temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
2. Karar, Dairemizin 13.10.2021 tarihli, 2021/3106 Esas, 2021/6702 Karar sayılı kararıyla; ziraat mühendisi bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın mera vasfında olduğunun belirtilmesi Hazine adına yapılan tespiti ortadan kaldırmayacağından, yine Havuz Belediyesi adına yapılan tescilin hukuki dayanağı ve sebebi olmadığından iddiasını ispatlayan Hazinenin davasının kabulüne karar verilmesi gerekirken bu konuda karar verilmesine yer olmadığı kararı verilmiş olmasının isabetsiz olduğu, yine müdahil davacı Akdere Köyü Tüzel Kişiliği kadastro tespitinden önceki sebeplere dayanarak eldeki davayı açtığına ve 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 12/3 üncü maddesinde öngörülen 10 yıllık hak düşürücü süre geçtiğine göre müdahil davacının davasının reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesinin isabetsiz olduğu gerekçesiyle bozulmuştur.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozma İlamına Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin 06.09.2022 tarihli, 2022/259 Esas, 2022/809 Karar sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazın kadastro tespitinin 04.01.2007 tarihinde kesinleştiği, müdahil davacının ise 10 yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra 04.07.2017 tarihinde davaya katıldığı, hükmüne uyulan bozma ilamı uyarınca müdahil davacının davasının 10 yıllık hak düşürücü süre nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiği dosya arasında bulunan 09.08.2017 tarihli iki adet ziraat mühendisi bilirkişi tarafından düzenlenen rapordan taşınmaz üzerinde mera bitkilerinden olan geven, sığır kuyruğu, brom, kekik ve çoban döşeği gibi bitkiler bulunduğu, taşınmaz 20-50 cm derinliğe sahip olup bu derinliğin bitki kök gelişimi için sığ olduğu, bu haliyle taşınmazın kuru mera niteliğinde olduğunun anlaşıldığı, aksi kanaati içerir yerel bilirkişi ve tanık beyanları bulunması halinde dahi bilimsel nitelikteki ziraat mühendisi bilirkişilerinin raporlarına değer verilmesi gerektiği, taşınmazın mera niteliğinde olduğu anlaşıldığından köy tüzel kişiliğinin mera iddiasının ispatlandığı sonucuna varıldığı, meralar kamunun yararlanmasına ayrılan Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki kamu malları olup gerek kamunun ortak yararlanmasına tahsis edilen yerlerden olmaları ve gerekse doğal yapıları gereği diğer kamu mallarında olduğu gibi olağanüstü zamanaşımı ve zilyetlik yoluyla edinilemeyeceği gibi özel mülkiyet şeklinde tapu siciline kaydedilmelerinin de mümkün olmadığı gerekçesiyle davalı ... İdare vekilinin istinaf başvuru talebinin esastan reddine, davacı Hazine vekilinin istinaf talebinin kabulü ile Kangal Asliye Hukuk Mahkemesinin 08.11.2017 tarihli, 2016/488 Esas, 2017/244 Karar sayılı kararının HMK'nın 353/1-b.2 ve 356/2. maddeleri uyarınca kaldırılmasına, müdahil davacı Akdere Köyü Tüzel kişiliğinin davasının 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 12/3 üncü maddesi uyarınca hak düşürücü süre nedeniyle reddine, davacı Hazine temsilcisinin davasının kabulüne, dava konusu 109 ada 44 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile taşınmazın mera niteliği ile sınırlandırılmasına ve özel siciline kaydına karar verilmiştir.
VII. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkeme kararına karşı süresi içerisinde müdahil davacı Akdere Köyü Tüzel Kişiliği ile davalı ... vekili tarafından temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
B. Temyiz Nedenleri
1. Müdahil davacı Akdere Köyü Tüzel Kişiliğini temsilen muhtar ... temyiz dilekçesinde; Mahkemece yapılan yargılama sonunda verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, Daire kararlarına göre köy tüzel kişiliklerinin orta malı iddiasıyla açtıkları davaların 10 yıllık hak düşürücü süreye tabi olmadığını, yargılama sırasında da Yargıtay’ın bu husustaki emsal kararlarının dosya arasına sunulduğunu, Bölge Adliye Mahkemesince de dava konusu taşınmazın mera vasfında olduğunun kabul edildiğini, Dairenin bozma kararının maddi hataya dayalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; Mahkemece yapılan yargılama sonunda verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, dava dışı Havuz Belediyesi adına kayıtlı taşınmazın 6360 sayılı Yasa uyarınca vekil eden kuruma devredildiğini, devir işleminde herhangi bir yolsuzluk bulunmadığını, müdahil davacının davası kabul edilmediği halde tüm yargılama giderlerinin vekil eden kurum aleyhine yükletildiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 1024 üncü maddesi; 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 16/B maddesi
3. Değerlendirme
1. Kadastro sonucunda Sivas ili, Kangal ilçesi, Akdere köyü çalışma alanında bulunan dava konusu 109 ada 44 parsel sayılı 120.532,67 metrekare yüz ölçümündeki taşınmaz, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve tarım alanına dönüştürülmesi mümkün olan yerlerden olmakla hali arazi vasfıyla Hazine adına tespit edilmiş, taşınmazın kadastro tespiti 04.01.2007 tarihinde kesinleşmiş; TAKBİS sistemi veri girişlerinde yapılan hata nedeniyle taşınmaz Hazine yerine Havuz Belediyesi adına tescil edilmiş; bilahare 13.06.2014 tarihinde tahsis nedeniyle davalı ... adına tescil edilmiştir.
2. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup müdahil davacı Akdere Köyü Tüzel Kişiliği ile davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VIII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Müdahil davacı Akdere Köyü Tüzel Kişiliği ve davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 189,15 TL bakiye onama harcının temyiz edenlerden ayrı ayrı alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.12.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.