"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/11 E., 2023/688 K.
HÜKÜM/KARAR : Kabul / Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : İncesu Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2015/37 E., 2018/118 K.
Taraflar arasında görülen kadastro öncesi nedene dayalı olarak açılan tapu iptali ve tescil davasının kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği görüşülüp düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde, Kayseri ili, İncesu ilçesi, .. Mahhalle, ... mevki, 224 ada 15 parsel sayılı taşınmazın kadastro tespiti sırasında davalı Hazine adına tespit gördüğünü, taşınmazın davacıya ait 224 ada 12 parsel sayılı taşınmazın devamı olduğunu, iki taşınmazı müvekkili davacının babasının 1958 tarihli senet ile satın aldığını, müvekkilin ise babasından 1997 tarihli senet ile satın aldığını, dava konusu yerde Hazinenin bir hakkının olmadığını, mera olmayıp Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden de olmadığını, yüz yıldan fazla bir zamandır bağ olarak kullanılageldiğini beyanla tapu kaydının iptali ile müvekkil adına tapuya kayıt ve tescilini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine cevap dilekçesinde, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 22.05.2018 tarih ve 2015/37 Esas, 2018/118 Karar sayılı kararı ile, zilyetlikle kazanma koşullarının davacı lehine gerçekleştiği gerekçesiyle davanın kabulüne, Kayseri ili, İncesu ilçesi, Kızılören Mahallesi Aşağı Mahalle İbikkaya mevkii 224 ada 15 parsel sayılı taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı Hazine vekili istinaf dilekçesinde, dava konusu taşınmazın tamamının Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğunu, taşınmazın zilyetlikle kazanılmasının mümkün olmadığını, nizasız ve fasılasız ekonomik amaca uygun 20 yılı aşkın zilyetliğinin oluşmadığını, yapılan araştırma ve incelemenin hüküm kurmaya elverişli olmadığını, mahalli bilirkişi ve tanık beyanlarının soyut içerikli olup uyuşmazlığın çözümü için yeterli olmadığından kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesince, dava konusu taşınmazın öncesinde davacının mirasbırakanları tarafından 65-70 yıl süre ile koşullarına uygun bahçe vasfı ile tasarruf edildiğinin mahalli bilirkişilerce ifade edildiği, taşınmazın imar ihya edilmek suretiyle bağ-bahçe niteliğinde olduğu, üzerinde 25-30 yıl şahıslar tarafından tarımsal faaliyette bulunulduğu, 1975, 1992 ve 2010 yıllarına ait hava fotoğraflarında taşınmaz içerisinde ağaç dikili, tarımsal faaliyete konu yerlerden olduğu, kuzeyinde yer alan 224 ada 12 parsel ile arasında sınırın görülmediği, diğer sabit sınırların arazide mevcut olduğunun bilirkişi raporunda açıklandığı, kazanma koşullarının davacı yararına oluştuğu belirlendiğine göre davanın kabulüne karar verilmiş olmasında herhangi bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; dava konusu taşınmazların Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğunu, her ne kadar davacı vekili 1958 tarihinden beri zilyet olduklarını iddia etse de kanunun aradığı şartların oluşmadığını, kadastro çalışmalarının yapıldığı tarihten geriye doğru 20 yıllık süre değerlendirildiğinde, davacının taşınmazı malik sıfatıyla davasız aralıksız kullanımını gerek bilirkişi raporları gerekse hava fotoğrafları ile kanıtlayabilecek bilimsel veya somut veri olmadığını, zilyetlikle mülk edinmeye ilişkin davacı lehine kanuni şartlar oluşmadığının sabit olduğunu, yapılan araştırma ve incelemenin hüküm kurmaya elverişli olmadığını beyanla kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4271 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 713 üncü maddesi, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü ve 17 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Çekişmeli, Kayseri ili, İncesu ilçesi, ... Mahalle, İbikaya mevki, 224 ada 15 parsel sayılı taşınmaza ilişkin davada, davacı lehine edinme koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş ise de, yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Şöyle ki, parsel sorgusundaki fotoğraf ile ziraat mühendisi bilirkişi raporunun çeliştiği görülmüştür. Mahkemece yetersiz jeodezi ve fotogrametri ve ziraat bilirkişi raporuna dayalı olarak karar verilmiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak karar verilemez.
2. Hal böyle olunca; Mahkemece, Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin harita sorgulama sayfasına girilerek taşınmaz bölümlerinin bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya arasına alınmak suretiyle buradan elde edilen verilere göre dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ilişkin farklı dönemlerde çekilmiş stereoskopik hava fotoğraflarının en az üç tanesi tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden, bu fotoğraftan yararlanılarak üretilmiş memleket haritaları ile en eski ve yeni tarihli uydu fotoğrafları ilgili kurumlardan getirtilerek dosya arasına alınmalıdır.
3. Dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde elverdiğince yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik mahalli bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile dosyaya rapor ibraz edenler haricinde 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi kurulu ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı, taşınmazın çeşitli açılardan çekilen fotoğrafları dosyaya eklenmelidir.
4. Dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan çekişmeli taşınmaz bölümünün önceki ve şimdiki niteliği, ilk olarak kime ait olduğu, kimden kime ne zaman ve ne şekilde intikal ettiği, kim tarafından hangi tarihten beri ve hangi tasarruflarla zilyet edildiği, çekişmeli taşınmazın öncesi itibariyle imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığı, muhtaç ise ne şekilde imar-ihya edildiği ve bu çalışmaların hangi tarihte tamamlandığı hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, beyanlar arasında çelişki doğduğu takdirde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle oluşan çelişkilerin giderilmesine çalışılmalı, bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsellerin tespit tutanakları ve dayanaklarıyla denetlenmelidir.
5. Ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan önceki tarihli zirai bilirkişi kurulu raporları da irdelenmek sureti ile taşınmazın evveliyatını, toprak yapısını, niteliğini ve zilyetlikle mülk edinilebilecek yerlerden olup olmadığını, imar-ihya gerektiren yerlerden olmaları halinde imar-ihyasının hangi tarihte tamamlandığını ve üzerindeki zilyetliğin hangi tasarruflarla sürdürüldüğünü komşu taşınmazlarla karşılaştırmalı şekilde açıklayan, somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, taşınmaz bölümleri ile çevresinin yakın plan ve panaromik fotoğrafları çektirilip üzerine taşınmazların sınırlarının işaretlenilmesi istenilmelidir.
6. Jeodezi ve fotogrametri bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmaz bölümlerinin kadastro paftasındaki konumunun bilgisayar programı aracılığıyla uydu ve hava fotoğraflarına aktarılması suretiyle hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak çekişme konusu taşınmazların önceki ve şimdiki niteliği, imar-ihyaya muhtaç yerlerden olmaları halinde imar-ihyalarının hangi tarihte tamamlandığı, ekonomik amaca uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle kullanılıp kullanılmadığı ve kullanımın hangi tarihten itibaren başladığı hususlarında ayrıntılı rapor düzenlemesi istenilmeli; fen bilirkişisine keşfi takibe, bilirkişi ve tanık sözlerini denetlemeye imkan verir krokili rapor düzenlettirilmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bu hususlar gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmesinde isabet bulunmamaktadır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Hazine harçtan muaf olduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.