"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/975 E., 2023/889 K.
HÜKÜM/KARAR : Ret / Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Maçka Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/145 E., 2023/82 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından yapılan inceleme sonucunda, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı Hazine vekili; Trabzon ili, Maçka ilçesi, ... Mahallesi 196 ada 10 parsel sayılı taşınmazın Hazine adına kayıtlı iken davalı ... Müdürlüğünün talebi üzerine Vakıflar Kanunu'nun 30 uncu maddesi dayanak yapılarak Maçka ... Köyü Cami Vakfı adına tescil edildiğini, Maliye Hazinesinin muvafakati olmadığını, işlemin kanun hükümlerine uygun yapılmadığını, taşınmazın niteliğinin mazbut vakıf olduğu iddiasını kabul etmediklerini ileri sürerek tapu kaydının iptali ile Hazine adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; dava konusu taşınmaza ilişkin yapılan işlemin hukuka uygun olduğunu, dava konusu taşınmazın birinci derece korunması gereken eski eser kültür varlığı olarak tescilli ve mazbut Maçka ... Köyü Cami Vakfına ait olduğunu, ...’ün eski adının ... olduğunu, vakıf tarafından hayrat olarak eski eser olan başka cami olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEME KARARI
Maçka Asliye Hukuk Mahkemesinin 13.04.2021 tarihli ve 2018/240 Esas, 2021/114 Karar sayılı kararıyla, taşınmazın vakıf kültür varlığı olduğuna ilişkin bilgi-belge bulunmadığından davanın kabulüne karar verilmiş, davalının temyizi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince eksik araştırma nedeniyle dosya Mahkemesine gönderilmiş, Maçka Asliye Hukuk Mahkemesinin 14.03.2023 tarihli ve 2021/145 E., 2023/82 K. sayılı kararı ile, eserin öncesinde vakıf kültür varlığı olduğu, yapılan devrin yerinde olduğu, tescilin yolsuz olmadığı, davalı Hazine tarafından tahsisen devir dışında dava konusu taşınmazın evvelinde Hazineye ait olduğuna dair herhangi bir somut delil sunulmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı Hazine vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Nedenleri
Davacı Hazine vekili istinaf başvuru dilekçesinde; davaya konu taşınmazın mübadeleye tabi eşhastan intikali nedeni ile Hazinenin mülkiyetine geçen 19 uncu yüzyıl mimarisine ait kilise binası olup tarihi bir ibadet binası olduğunu, ... Vakfının vakfiyesi ile faaliyet ve yönetim belgelerinin sunulamadığını, dayanak kanun kapsamında olduğunun davalı tarafından ispat edilemediğini, mevcut tescilde malikin varlığı açısından hukuki sıhhatinin tartışmalı olduğunu, vakfiyesi dahi olmadığının dikkate alınmadığını, taşınmazın kazandırıcı zamanaşımı hükümlerine dayalı üçüncü şahıslarca hak iddiasına açık hale geldiğini, ... Vakfının mevcudiyetinin kabulü halinde dahi davalı tarafın ileri sürdüğü dayanak şahsiyet kaydının vakıflar hukuku kapsamında niteliğinin değerlendirilmesi gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 06.07.2023 tarihli ve 2023/975 E., 2023/889 K. sayılı kararı ile, kanunun olaya uygulanmasında ve gerekçede hata edilmediği, ihtilafın doğru olarak tanımlandığı, kararın usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 353/(1).b.1 inci maddesi uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine vekili temyiz talebinde bulunmuştur.
B. Temyiz Nedenleri
Davacı Hazine vekili temyiz dilekçesinde, istinaf dilekçesindeki beyanlarını tekrarla kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, 5737 sayılı Kanun'un 30 uncu maddesi uyarınca oluşan tescilin yolsuz olduğu iddiasına dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
5737 sayılı Vakıflar Kanunu'nun 30 uncu maddesi,
Vakıflar Yönetmeliği’nin 178 inci maddesi.
3. Değerlendirme
196 ada 10 parsel sayılı 594,39 m² cami ve lojmanı ve arsası nitelikli taşınmazın tamamı kadastro işlemi ile ... Köy Tüzel Kişiliği adına kayıtlı iken 19.09.2014 tarihinde Maçka Belediyesi adına tashihen devir ile tescil edildiği, 14.04.2016 tarihinde Maliye Hazinesi’ne tashihen devir edildiği, bilahare ... 13.11.2017 tarihli yazısı gereğince taşınmazın Maçka ... Köyü Cami Vakfı tarafından vücuda getirildiği, 1932 tarihli şahsiyet kaydı gereğince mazbut vakfı adına tescilinin talep edildiği, taşınmazın 15.11.2017 tarihinde belirtilen Vakıf adına tescil ediliği, taşınmazda korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olduğu ve 1. derece korunması gereken taşınmaz kültür varlığı olduğuna ilişkin şerh bulunduğu anlaşılmaktadır.
Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması HMK'nın 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan nedenlerle;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
492 sayılı Harçlar Kanunu'nun değişik 13 üncü maddesinin j bendi gereğince davacı Hazineden harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.06.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.