"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1537 E., 2022/1315 K.
HÜKÜM/KARAR : Ret/Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Fethiye 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/117 E., 2022/143 K.
Taraflar arasında görülen tescil istekli davada İlk Derece Mahkemesince, davanın reddine ilişkin verilen kararın istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf isteğinin esastan reddine karar verilmiştir.
Karar, davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi. Dosya incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; Muğla ili, Fethiye ilçesi, ... Mahallesinde yer alan ve 2. Etap sahil bandında dolgusu yapılan alanın 19.03.2019 tarihinde Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından Fethiye Belediye Başkanlığının tasarrufuna bırakıldığını, dolgu yapıldıktan sonra bahsi geçen alan üzerindeki 16 adet yapıya ilişkin olarak davacı şirket tarafından yapı kayıt belgesi alındığını, Muğla Valiliği Çevre Şehircilik Müdürlüğü tarafından inceleme yapılarak 16 adet yapının sahibinin davacı şirket olduğuna karar verildiğini, yapı kayıt belgesine dayalı olarak üst yapıların Fethiye 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/8 D. İş sayılı dosyası ile şirketlerinin ayni sermayesine eklendiğini, Fethiye Ticaret Sicil Müdürlüğü tarafından 12.02.2021 tarihinde ayni sermaye tescil işleminin yapıldığını, Fethiye 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin tespite dayalı bilirkişi raporunu Fethiye Tapu Sicil Müdürlüğüne gönderdiğini ancak Fethiye Tapu Sicil Müdürlüğünün 16.02.2021 tarih 476773 sayılı yazısı ile ayni sermaye şerhi konulacak taşınmazların ada ve parsel numaraları belli olmadığından işlem yapılamadığının bildirildiğini, davacı şirket tarafından alınan yapı kayıt belgesine konu yapılar deniz dolgu alanında olduğundan ada ve parsel numarasının olmadığını, davacı şirketin yapı kayıt belgelerini almasından sonra tapuya şerh verilebilmesi için dolgu alanının, Hazine adına tescil edilmesi gerektiğini ileri sürerek, Fethiye İlçesi, ... Mahallesinin 022d-13a-3-a ve 13a-3b paftaları ile Patlangıç Mahallesinin 022d-13a-3b ve 13a-2c paftalarındaki dolgu alanının Hazine adına tesciline karar verilmesini talep etmiş; 22.10.2021 tarihli ıslah dilekçesiyle, İhale Şartnamesinin 5. maddesinin tesislere ilişkin olduğunu, iş yerlerinin ise bu tanıma girmediğini belirterek, ayni hakka konu olan 16 adet binanın Hazine adına tesciline, binalar ve muhdesatlar yönüyle davacı şirket lehine tapunun beyanlar hanesine şerh verilmesine, Hazine adına tescil kararı verilememesi halinde, Milli Emlak Genel Müdürlüğü ile Fethiye Kaymakamlığının 05.11.2020 tarihli, 56025 sayılı yazısı ve eklerindeki yapıların yıkılana kadar ecrimisil ödemesi yapılarak kullanacağına ilişkin hüküm kurularak, yapılar yönüyle davacı lehine kullanım şerhi düşülmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili; davacının taşınmazın Hazine adına tescilini talep edemeyeceğini belirterek, davanın reddini istemiştir.
2. Feri Müdahil ... vekili; dava konusu alanın Fethiye İlçesi, ... Mahallesi, II. Etap Sahil Bandı, kıyı-kenar çizgisi içinde ve 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planında “Park ve Rekreasyon Alanı” olarak tanımlı olduğunu, imar planına uygun olarak kullanılması için 33.554,00 metrekarelik alanın doldurulması ve kazanılacak dolgu alanında sahil düzenlemesi ile yüzer dalgakıranlı küçük tekne yanaşma yeri ve koordinatlarla belirlenen alanda deniz taraması işinin yüklenici tarafından yapılarak sahil projesi içinde yer alan işletilecek kısımların 10 yıl süreyle kiraya verilerek işletilmesi işinin ihaleye çıkarıldığını, 19.01.2006 tarih, 908 yevmiye nolu sözleşme ile Yıl-San Turizm Madencilik İnşaat İthalat İhracat ve Ticaret Limited Şirketi’ne kiralanan alanın 15.02.2008 tarihinde davacıya devredildiğini, sözleşme eki İdari Şartnamenin 5. maddesine göre kira süresi sonunda tesislerin, mevcut kullanılabilir hali ile bedelsiz olarak belediyeye terk edileceğinin kararlaştırıldığını, yapı ruhsatları ve yapı kullanma izin belgelerinin belediye adına olduğunu, bu durumda 16 adet yapının kira sözleşmesi kapsamında olmadığından söz edilemeyeceğini, kiracı şirket ve/veya kiracıları tarafından sözleşme kapsamında yer alan işletilecek kısımlarda imar mevzuatına aykırı yapılaşmalarda bulunulduğunu, yapı kayıt belgelerinin Muğla Valiliği ... Yapı Kayıt Belgesi Değerlendirme Komisyonunun 18.03.2021 tarihli, 3529 sayılı kararı ile iptal edildiğini, Fethiye 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/8 D. İş sayılı tespitine itiraz ettiklerini, Mahkemenin 23.03.2021 tarihli ek kararı ile tespit isteminin reddine karar verildiğini, bu nedenle davacı tarafın Ticaret Siciline yapılan yolsuz tescile dayanmasının mümkün olmadığını, Belediyeye ait yapıların, davacı yana ait şirkete ayni sermaye olarak tescilinin iptali için Fethiye 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/130 Esas sayılı dosyası üzerinden dava açıldığını belirterek, davanın reddini istemiştir.
3. Feri müdahil Hazine vekili; davacının tescil harici bir alanın Hazine adına tescili istemiyle eldeki davayı açamayacağını, bunun için aktif dava ehliyetinin bulunmadığını, taşınmazın mülkiyetinin Hazineye, kullanım hakkının ise Fethiye Belediye Başkanlığına ait olduğunu belirterek, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin tarih ve sayısı yukarıda belirtilen kararı ile; davacının üzerinde hiçbir fiilî kullanıma sahip olmadığı taşınmazın, Hazine adına tescili istemiyle açtığı davada, davalı Hazinenin karşı tescil talebinin de bulunmadığı gerekçesiyle; davanın aktif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; dava dilekçesindeki hususları tekrar ederek, Fethiye Belediye Başkanlığının, imar planı uyarınca 33.554,00 metrekarelik yerin deniz doldurma işi için ihale açtığını, davacı şirketin sözleşmeyi devraldıktan sonra toplam 38.070,00 metrekarelik alanda dolgu yapıldığını, dolgusu yapılan bu miktar ile alakalı olarak yeni bir imar planı değişikliği hazırlanarak imar planı üzerindeki tesisler ile birlikte teslim edilmek suretiyle bu alanın Fethiye Belediye Başkanlığının tasarrufuna bırakıldığını, dolgu alanının tasarrufu Belediyeye bırakıldıktan sonra, şirketin devralmış olduğu dolgu sözleşmesine dahil olmayan, sözleşme dışı olan binalara ilişkin olarak 16 adet yapı kayıt belgesi alındığını, davacı tarafından inşa edilen binaların şirket sermayesine eklenmesi amacıyla Fethiye 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/8 D. İş sayılı dosyası ile öz sermaye tespiti davası açıldığını, yargılama sonunda davanın kabulüne karar verildiğini, mahkemenin sermaye artırım kararının Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilerek itiraz edilmeksizin kesinleştiğini, ancak ayni sermayeye katılan ... davacı tarafından alınan yapı kayıt belgesine konu bu yapıların, dolgusu yapılan alanda olduğundan tapuya şerh işlemlerinin yapılamadığını, Türk Ticaret Kanunu’nun 128 inci maddesinin 5 inci fıkrasına göre, taşınmaz mülkiyetinin veya diğer ayni bir hakkın sermaye olarak konulması halinde, şirketin bunlar üzerinde tasarruf edebilmesi için tapu siciline tescilinin gerektiğini, bahsi geçen dolgu alanının Hazine adına tescili taleplerinin idare tarafından yerine getirilmediğini, denizden doldurulmak suretiyle kazanılıp Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan alanların Hazine adına tesciline ilişkin taleplerinin karşılanması gerektiğini, aksi durumda davacının taşınmaz üzerindeki ayni haklarını kullanmasına ve tasarrufta bulunmasına engel olunacağını, şirket öz sermayesine ekli yapıların güvence altına alınması gerektiğini belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin tarih ve sayısı yukarıda belirtilen kararı ile; dava konusu taşınmazın, kıyı kenar çizgisi dahilinde dolgu alanında bulunduğu, Milli Emlak Genel Müdürlüğü kararıyla Fethiye Belediye Başkanlığının tasarrufuna bırakıldığı, davacı şirketin dava konusu taşınmazı ... ile aralarında düzenlenen kira sözleşmesinden kaynaklanan kiracılık hakkına dayalı olarak tasarruf ettiği ve anılan kira sözleşmesinin süresinin, dava tarihinden hemen sonra yargılama aşamasında 16.03.2021 tarihinde sona erdiği, Fethiye 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/8 D. İş sayılı, dava konusu alan üzerinde bulunan yapılara ilişkin verilmiş olan ayni sermaye tespitine esas tespit kararının, Fethiye Belediye Başkanlığının itirazı üzerine, anılan dosyada verilen ek karar ile reddedildiği, idari yargıda devam eden davalar olmakla birlikte, davacı tarafın dayandığı yapı kayıt belgelerinin en son Muğla Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün 18.03.2021 tarihli kararı ile iptal edildiği, dava konusu taşınmazın Hazine adına tescili talebinde, davacı şirketin hukuki yararının ve aktif husumet ehliyetinin bulunmadığı, ayrıca kira sözleşmesinin süresinin dolduğu, davalı ...'nin karşı tescil talebinin de bulunmadığı gerekçesiyle; davacı vekilinin istinaf isteğinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri:
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar ederek ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Tersaneler ve Kıyı Yapıları Genel Müdürlüğünün 20.12.2022 tarih ve 823893 sayılı yazısının dikkate alınması gerektiğini belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki dolgu alanın Hazine adına tescili ile üzerindeki muhdesatlar yönüyle davacı lehine tapunun beyanlar hanesine şerh verilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 51 inci maddesi ile 114 üncü maddesinin d bendi,
3. Değerlendirme
1. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; Maliye Bakanlığı Milli Emlak Müdürlüğünün 30.07.1985 tarih, 29512 sayılı yazısı ile imar planında park ve rekreasyon alanında kalan taşınmazın imar planına uygun olarak dolgusunun yapılmasının uygun görüldüğü, davacı şirket ile davalı ... arasında Fethiye ilçesi, ... Mahallesi, II. Etap sahil bandında yer alan alanın doldurulması ve kazanılacak dolgu alanında işletilecek kısımların 10 yıl süreyle kiraya verilerek işletilmesi işinin üstlenilmesi hususunda sözleşme yapıldığı, davacı şirket ve kiracıları tarafından işletilecek kısımlarda yapılaşmanın bulunduğu, bu yapılar için davacı şirket tarafından 3194 sayılı İmar Kanunu'na eklenen geçici 16. madde uyarınca yapı kayıt belgeleri alındığı, 10.08.2011 tarihli ek sözleşme düzenlendiği, buna göre davacı şirket ile yapılan sözleşmenin 16.03.2021 tarihinde sona ereceğinin, idari şartnamenin 5. maddesine göre kira süresi sonunda tesislerin bedelsiz olarak belediyeye bırakılacağının kararlaştırıldığı, Muğla Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün 18.03.2021 tarih ve 3529 sayılı kararıyla, dolgu alanı üzerindeki yapılara ait 16 adet yapı kayıt belgesinin iptaline karar verildiği anlaşılmıştır.
2. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin temyiz itirazının reddiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 247,70 TL bakiye onama harcının temyiz eden davacıdan alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.05.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.