Logo

1. Hukuk Dairesi2023/5331 E. 2024/3020 K.

Yapay Zeka Özeti

Uyuşmazlık: Hazine'nin, davalılar adına tescilli taşınmazın kadastro öncesi Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu iddiasıyla açtığı tapu iptal ve tescil davasında, mahkemenin kısmi kabul kararı doğru olup olmadığı uyuşmazlığı.

Gerekçe ve Sonuç: Mahkemenin, taşınmazın kullanım şekli ve süresinin tespiti için hava fotoğrafları incelemesi yapmadan, yeterli bilirkişi incelemesi ve delil değerlendirmesi olmadan eksik inceleme ile hüküm kurması usul ve yasaya aykırı görülerek karar bozulmuştur.

Karar Metni

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

SAYISI : 2015/52 E., 2015/103 K.

HÜKÜM : Kısmen Kabul

Taraflar arasındaki kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptal ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozma kararına uyularak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Mahkeme kararı davalılar ..., ... ve katılma yolu ile davacı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA

Davacı Hazine; Hakkari ili, Merkez ilçesi, ... köyünde yapılan kadastro çalışmaları neticesinde 116 ada 1 parsel sayılı taşınmazın davalılar adına tescil edildiğini, dava konusu taşınmazın tepelik ve yamaç alanda kaldığını, % 15-20 eğimli, imar ihya görmediğini, tarım amaçlı kullanılmadığını, yabani ot ve çayırlarla kaplı olduğunu, zilyetlikle kazanılmasının mümkün olmadığını ileri sürerek tapu kaydının iptali ile Hazine adına tesciline karar verilmesini istemiştir.

II. CEVAP

Davalılar ayrı ayrı vermiş olduklar cevap dilekçelerinde; Hazine tarafından açılan davanın haksız ve yersiz olduğunu, dava konusu taşınmazın atalarından 100 yılı aşkın bir süredir nizasız, fasılasız zilyet ve tasarruflarında olduğunu, taşınmaz Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olmadığı gibi eşhası mütegayyibden kalan yerlerden de olmadığını belirterek davanın reddini savunmuşlardır.

III. MAHKEME KARARI

Mahkemece, kısa kararda “davanın kısmen kabulü ile teknik bilirkişilerin 18.06.2009 tarihli raporu ekinde yer alan krokide Hakkari ili, Merkez, ... köyünde bulunan 116 ada 1 parsel numaralı taşınmazın B harfi ile gösterilen 21.360,69 m2'lik kısmının davalılar adına olan tapusunun iptali ile Hazine adına tesciline”, gerekçeli kararda ise “Davanın kısmen kabulü ile, teknik bilirkişilerin 21.10.2009 tarihli raporu ekinde yer alan krokide Hakkari ili Merkez ... köyünde bulunan 116 ada 1 parsel nolu taşınmazın B harfi ile gösterilen 9172,49 m2'lik kısmının davalılar adına olan tapusunun iptali ile Hazine adına tesciline karar verilmiştir.

IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ

A. Bozma Kararı

1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davacı Hazine vekili ile davalılar temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 20.03.2014 tarihli ve 2013/6982 Esas, 2014/4776 Karar sayılı kararıyla; kısa kararla gerekçeli kararın çelişkili olduğu belirlenerek karar bozulmuş; davalılar tarafından karar düzeltmeye gidilmiş olmakla Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 17.11.2014 tarihli ve 2014/15958 Esas, 2014/20946 Karar sayılı kararıyla karar düzeltme istemi reddedilmiştir.

B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar

Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu taşınmazın teknik bilirkişilerin 21.10.2009 tarihli raporu ekinde krokide A harfi ile gösterilen bölümünün tarıma elverişli olduğu, zilyetlikle iktisap edilebilecek yerlerden olduğu, aynı raporda B harfi ile gösterilen bölümün ise % 83 oranında eğimli olduğu, tarıma elverişli olmadığı, zilyetlikle iktisaba elverişli olmadığı, Kadastro Kanunu'nun 17 nci ve 18 inci maddeleri uyarınca ekonomik olarak değerlendirilebileceği belirlenerek davanın kısmen kabulü ile dava konusu 116 ada 1 parsel sayılı taşınmazın teknik bilirkişilerin 21.10.2009 tarihli raporu ekinde yer alan krokide B harfi ile gösterilen 9.172,49 m²'lik bölümünün davalılar adına olan tapusunun iptali ile Hazine adına tesciline karar verilmiştir.

V. TEMYİZ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ..., ... ve katılma yolu ile davacı Hazine vekili tarafından temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri

Davalılar ..., ... temyiz başvuru dilekçesinde; mahkeme kararının gerekçesiz olduğunu, bu nedenle davanın ne sebeple kısmen kabulüne karar verildiğinin anlaşılamadığını, taşınmazı uzun yıllardır kullandıklarını, alınan bilirkişi raporunda taşınmazın uzun süredir kullanılmadığı ve üzerinde tarım yapılmadığından söz edilmiş ise de bunun başlı başına taşınmazın Hazine adına tescil edilmesi için yeterli olamayacağını, yapılan keşifte mahalli bilirkişi dinlenilmediğini, taşınmazın kendilerine ait olduğunu kanıtlayan en büyük delilin ihlal edildiğini, sadece bilirkişi raporu ve davacı tarafın beyanlarına dayalı olarak kurulmuş bir hükmün usul ve yasaya aykırılık teşkil edeceğini belirterek kararın bozulmasını istemişlerdir.

Kararı katılma yolu ile temyiz eden Hazine vekili temyiz başvuru dilekçesinde; dava konusu taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufunda olan yerlerden olduğunu, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken kısmen kabulüne dair verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, eksik inceleme ile hüküm kurulduğunu, dava tarihinde dava konusu yerin kullanılmadığı ve imar ve ihya edilmediğinin Milli Emlak Müdürlüğü tarafından hazırlanan tutanaklarla tespit edildiğini, keşif zaptında yapılan gözlemde dava konusu yerin güney kısmının tepelik ve yer yer kayalık olduğu, üzerinde yabani meyve ağaçlarının bulunduğunun belirtildiğini, zirai bilirkişi raporunda da dava konusu yerin tarım alanına dönüştürülebilecek yerlerden olduğunun, üzerinde çayır bitkisi bulunduğunun belirtildiğini, eksik inceleme ile karar verilmesinin hatalı olduğu belirterek kararın bozulmasını istemiştir.

C. Gerekçe

1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme

Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk

3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü, 17 nci ve 18 inci maddeleri,

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1 nci maddeleri.

3. Değerlendirme

Kadastro sonucu; Hakkari ili, Merkez ilçesi, ... köyü çalışma alanında bulunan 116 ada 1 parsel sayılı 30533,18 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz irsen intikal, taksim, hibe ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle çayır vasfıyla davalılar ..., ..., ... ve ... adlarına tespit ve tescil edilmiştir. Davacı Hazine, çekişmeli taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğu iddiasıyla taşınmazın tapu kaydının iptali ve adına tescili istemiyle dava açmıştır.

Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş ise de yapılan araştırma, inceleme ve uygulama karar vermek için yeterli bulunmamaktadır. Bir taşınmazın kullanım şeklini ve süresini en iyi belirleme yöntemi hava fotoğraflarının incelenmesi olduğu halde somut olayda hava fotoğraflarından hiç yararlanılmamış, tek mahalli bilirkişi (tespit bilirkişisi) ile keşif yapılmış, çekişmeli taşınmaza komşu parsellerin tespit tutanakları ve dayanakları getirilerek yöntemince mahallinde uygulanmamıştır. Tek mahalli bilirkişinin beyanına ve hüküm kurmaya elverişli bulunmayan tek kişilik ziraatçi bilirkişi raporuna dayanılarak karar verilmiştir. Bu şekilde eksik ve yetersiz bir incelemeye dayalı olarak karar verilemez.

Doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek taşınmazın bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle buradan elde edilen verilere göre taşınmazın tespit tarihi olan 2007 yılından 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğü'nden getirtilerek dosya arasına konulmalı, aynı tarihler arasında düzenlenen fotoplan, fotometrik ve fotogrametrik paftalar, uydu fotoğrafları ile memleket haritaları ilgili kurumlardan celbedilmeli, çekişmeli taşınmaza komşu parsellerin tamamının kadastro tutanakları, varsa dayanakları ile davalı iseler dava dosyaları temin edilmeli, komşu taşınmazların varsa dayanak kayıtlarının çekişmeli taşınmaz yönünü ne okuduğu belirlenmelidir.

Dosya bu şekilde keşfe hazır hale getirildikten sonra mahallinde elverdiğince yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile fen bilirkişisi, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi ve üç kişilik ziraatçi bilirkişi kurulunun katılımıyla yeniden keşif yapılmalı, yapılacak keşifte dinlenilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıklarından çekişmeli taşınmazın öncesinin ne olduğu, imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığı, taşınmaz üzerindeki zilyetliğin hangi tarihte ve ne zaman başladığı, zilyetliğin hangi tasarruflarla sürdürüldüğü, kimden kime ve nasıl intikal ettiği, taşınmaz imar-ihyaya muhtaç yerlerden ise ne şekilde imar-ihya edildiği ve imar-ihyanın ne zaman tamamlandığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanlar arasında çelişki oluştuğu takdirde yöntemine uygun şekilde çelişkiler giderilmeye çalışılmalı, yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsellerin tutanak ve dayanakları ile denetlenmelidir.

Ziraat mühendisleri bilirkişi kurulundan taşınmazın niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, zilyetlik var ise ara verilip verilmediğini, taşınmaz üzerindeki bitki örtüsünü belirten ve komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde toprak yapısını, eğimini ve bitki desenini irdeleyen, önceki ziraat bilirkişi raporunu da değerlendirir şekilde, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş ve sınırları işaretlenen fotoğrafları ile desteklenmiş, somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalıdır.

Jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiye yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak çekişmeli taşınmazın fotoğrafların çekildiği tarihlerdeki niteliği, kullanım şekli ve süresi ile varsa imar-ihyanın tamamlanıp tamamlanmadığı hususlarında ayrıntılı rapor düzenlettirilmeli, belirtilen dönemlere ilişkin memleket haritaları ile uydu fotoğrafları yapılacak inceleme sırasında dikkate alınmalı ve çekişmeli taşınmazın değişik yönlerden ve komşu parseller ile arasındaki sınırları gösterecek şekilde çekilmiş yakın plan panoramik fotoğrafları dosya arasına konulmalıdır.

Fen bilirkişisine yerel bilirkişi ve tanıkların gösterdiği hudutlar haritasında işaretlettirilmeli, denetime açık ve keşfi takibe imkan verir rapor ve harita düzenlettirilmeli ve bundan sonra iddia ve savunma çerçevesinde toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.

Mahkemece bu hususlar göz ardı edilerek eksik incelemeyle hüküm kurulması isabetsizdir.

VI. KARAR

Açıklanan sebeplerle;

Davacı Hazine vekili ile davalılar ... ve ...'ın temyiz itirazlarının kabulü ile

temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalılar ... ve ...'a iadesine,

Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,

Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,

29.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.