"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1328 E., 2023/460 K.
HÜKÜM/KARAR : Kabul/Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Mazıdağı Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/121 E., 2021/106 K.
Taraflar arasındaki kadastro öncesi imar ihya ve kazandırıcı zamanaşımı nedenlerine dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilleri tarafından ayrı ayrı istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf dilekçelerinin reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili ve ihbar olunanlar tarafından ayrı ayrı temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Mardin ili, Mazıdağı ilçesi, ... mahallesinde kain 105 ada 1 parsel sayılı taşınmazın 8-10 dönümlük kısmının davacıya dedesi ve babasından irsen intikâl ettiğini, davacının babası tarafından imar ihya edildiğini, babasının sağlığında taşınmazı davacı oğluna verdiğini, davacının atalarıyla beraber 60 yıldır zilyet olduğunu, ancak kadastro çalışmaları sırasında dava konusu kısmın da içinde bulunduğu taşınmazın hatalı olarak davalı Hazine adına tespit ve tescil edildiğini ileri sürerek 105 ada 1 parsel sayılı taşınmazın davalı Hazine adına kayıtlı tapı kaydının kısmen iptali ile davacı adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Hazine temsilcisi cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın kadastro tespitine askı ilân süresi içinde itiraz edilmediğini, hak düşürücü sürede dava da açılmadığını, davacının iddia ettiği süre boyunca zilyet olmadığını, herhangi bir vergi ödemesi de yapmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
2. İhbar olunan ... vekili cevap dilekçesinde özetle; Mazıdağı Belediyesinin davada hasım olmadığı gerekçesiyle davanın öncelikle husumet yönünden reddedilmesi gerektiğini, esasa ilişkin olarak hak düşürücü sürenin geçtiğini, taşınmazın kadim mera veya orman olma ihtimali olduğunu, bu sebeple de zilyetlikle iktisap edilemeyeceğini belirterek davanın reddini istemiştir.
3. İhbar olunan Mardin Büyükşehir Belediyesi vekili cevap dilekçesinde özetle; Mardin Büyükşehir Belediyesinin davada hasım olmadığı gerekçesiyle davanın öncelikle husumet yönünden reddedilmesi gerektiğini, esasa ilişkin olarak hak düşürücü sürenin geçtiğini, Mahkeme aksi kanaatte ise dava konusu taşınmaz özel mülkiyete konu olmayan yerlerden ise davanın reddini; 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 79 uncu maddesi uyarınca Mardin Büyükşehir Belediyesi adına tescilini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 20.05.2021 tarihli ve 2019/121 Esas, 2021/106 Karar sayılı kararı ile; dosya içerisindeki kurumlardan gelen cevap yazılara istinaden dava konusu taşınmazın orman niteliğinde olmadığı, davacı adına aynı çalışma bölgesinde senetsizden tespit edilen veya dava konusu olan taşınmaz bulunmadığı, teknik bilirkişi raporuna göre 1973-1984-2002 yıllarında taşınmazın tarımsal işleme neticesinde imar edildiğinin bildirildiği, keşifteki gözleme ve ziraat bilirkişi raporuna göre dava konusu taşınmazın taşlardan arındırıldığı, üzeri sürülü olduğu ve bu suretle tarıma elverişli hale getirildiği, mahalli bilirkişi ve tanıkların da dava konusu taşınmazın en az 20 yıldır davacının kullanımında olduğunu beyan ettikleri gerekçesiyle davanın kabulü ile 105 ada 1 parsel sayılı taşınmazda fen bilirkişisinin rapor ve krokisinde (A) harfiyle gösterilen 6.339,42 m2 yüz ölçümlü kısmın parselden tefriki ile ayrı parsel numarası verilerek davacı adına tesciline, davalılar yasal hasım olduğundan davacı lehine vekâlet ücreti takdirine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine temsilcisi, ihbar olunanlar Mardin Büyükşehir Belediyesi ve ... vekilleri ayrı ayrı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı Hazine temsilcisi istinaf dilekçesinde özetle; on yıllık hak düşürücü sürenin geçtiğini, teknik bilirkişi raporlarının taraflı ve subjektif olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararının kaldırılmasını istemiştir.
2. İhbar olunan Mardin Büyükşehir Belediyesi vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesinin 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 79 uncu maddesi uyarınca Büyükşehir belediyesi adına tescil istemlerini karşılamadığını belirterek İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararının kaldırılmasını istemiştir.
3. İhbar olunan ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalı ... Belediyesinin yasal hasım olmadığını, bu sebeple belediye aleyhine açılan davanın husumetten reddi ve Belediye lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararının kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 05.05.2023 tarihli ve 2021/1328 Esas, 2023/460 Karar sayılı kararı ile; İlk Derece Mahkemesinin istinafa konu gerekçeli kararının 21.06.2021 tarihinde davalı Hazineye tebliğ edildiği, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'un (6100 sayılı Kanun) 92/2 ve 345/1 inci maddeleri uyarınca 2 haftalık istinaf yolu süresinin 21.06.2021 Pazartesi günü başlayıp, 05.07.2021 Pazartesi günü bittiği, davalı Hazine temsilcisinin ise istinaf dilekçesini 2 haftalık istinaf süresi geçtikten sonra 09.07.2021 tarihinde Mahkemeye sunduğu gerekçesiyle 6100 sayılı Kanun'un 345/1, 366/1, 346/1 ve 352/1 inci maddeleri uyarınca davalı Hazine temsilcisinin istinaf dilekçesinin süreden reddine; dava konusu 105 ada 1 parsel sayılı taşınmazın davalı Hazine adına tescilli olduğu, eldeki dava 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 713 üncü maddesi uyarınca açılan tapusuz taşınmazın tescili davası olmadığından, İlk Derece Mahkemesince re'sen davaya dahil ettirilen belediyelerin taraf sıfatı kazanmayacağı, belediyeler arasında zorunlu dava arkadaşlığı da bulunmadığı, hükmün davanın tarafları arasında kurulacağı, istinaf etme hakkının da taraflara ait olduğu gerekçesiyle ihbar olunanlar vekillerinin istinaf dilekçelerinin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine temsilcisi, ihbar olunanlar Mardin Büyükşehir Belediyesi ve ... vekilleri ayrı ayrı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı Hazine temsilcisi temyiz dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesi kararının taraflarına 21.06.2021 tarihinde tebliğ edildiğini, 25.06.2021 tarihinde yazdıkları 8 adet istinaf dilekçesini aynı tarihte İlk Derece Mahkemesine teslim ettiklerini, ancak tespit edemedikleri bir nedenle dilekçenin istinaf süresi geçtikten sonra 09.07.2021 tarihinde kaydedildiğini, dava konusu taşınmazın Hazine'nin özel mülki olduğunu, davacının hiçbir zaman zilyet olmadığını, teknik bilirkişi raporlarının taraflı ve subjektif olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararının ortadan kaldırılarak İlk Derece Mahkemesinin kararının bozulmasını istemiştir.
2. İhbar olunan Mardin Büyükşehir Belediyesi vekili temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesini tekrar etmekle, Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararının bozulmasını istemiştir.
3. İhbar olunan ... vekili temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesini tekrar etmekle Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi imar-ihya ve kazandırıcı zamanaşımı nedenlerine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkin olup temyiz istemleri istinaf dilekçelerinin reddine dair Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına yöneliktir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 37 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu Mardin ili, Mazıdağı ilçesi, ... mahallesinde kain 105 ada 1 parsel sayılı taşınmaz Devletin hüküm ve tasarrufu altında ve tarım alanına dönüştürülmesi mümkün yerlerden olması sebebiyle 2.987,88 m2 yüz ölçümüyle ham toprak vasfıyla davalı Hazine adına senetsiden 01.04.2009 tarihinde tespit edilmiş olup, 26.05.209 ilâ 25.06.2009 tarihleri arasındaki askı ilân süresinde itiraz edilmeyen tespitin 26.06.2009 tarihinde kesinleşmesi üzerine taşınmaz davalı Hazine adına tescil edilmiştir.
3. Davacı, dava konusu taşınmazın babası tarafından imar ihya edildiğine ve kazandırıcı zamanaşımı nedenine dayanarak taşınmazın tapu kaydının iptali ile adına tescili istemiyle eldeki davayı açtığı, ön inceleme duruşmasında taraflar arasındaki uyuşmazlığın da zilyetliğe dayalı tapu iptali ve tescil davası olduğu tespit edildiğine göre dava tapu iptali ve tescil davasıdır ve böyle olduğunun kabulü gerekir. Davanın 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 713 üncü maddesinde belirtilen olağanüstü zamanaşımı nedenine dayalı tapusuz taşınmazın tescili davası olmadığı, husumetin aynı maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen yasal hasımlara yöneltilmesi gerekmediği hâlde, re'sen kurulan ara kararla ... ve Mardin Büyükşehir Belediyesinin davaya dahil edilmesi için davacıya süre verilmesi üzerine, davacı tarafından bahsi geçen belediyelerin davaya dahil edildiği anlaşılmaktadır.
4. O hâlde, tapu iptali ve tescil davasının niteliği itibariyle dava konusu taşınmazın tapu maliklerinden olmayan ... ve Mardin Büyükşehir Belediyesinin taraf sıfatlarının olmadığı açıktır. Ara karar doğrultusunda davaya dahil edilmeleri nedeniyle bazı duruşmalarda vekillerinin hazır bulunması ve karar başlığında dahili davalı olarak gösterilmeleri, tapu maliki olmayan ... ve Mardin Büyükşehir Belediyesine tapu iptali ve tescil davasında taraf sıfatını kazandırmaz. Bu nedenle karara karşı temyiz hakkı bulunmayan ... ve Mardin Büyükşehir Belediyesinin temyiz dilekçelerinin reddi gerekir.
5. Davalı Hazine temsilcisinin temyiz itirazlarına gelince; İlk Derece Mahkemesinin istinafa konu gerekçeli kararının 21.06.2021 tarihinde davalı Hazineye tebliğ edildiği, iki haftalık istinaf yolu süresinin 21.06.2021 Pazartesi günü başlayıp, 05.07.2021 Pazartesi günü bittiği, davalı Hazine temsilcisinin ise istinaf dilekçesini iki haftalık istinaf süresi geçtikten sonra 09.07.2021 tarihinde Mahkemeye sunduğu anlaşılmakla, Bölge Adliye Mahkemesince davalı Hazine temsilcisinin istinaf dilekçesinin süreden reddine ilişkin temyize konu kararda isabetsizlik bulunmamaktadır.
6. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı Hazine temsilcisi tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Taraf sıfatları bulunmayan ... vekili ve Mardin Büyükşehir Belediyesi vekilinin temyiz dilekçelerinin sıfat yokluğundan REDDİNE,
Davalı Hazine temsilcisinin temyiz itirazlarının reddi ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Peşin alınan 1.053'er TL karar harcının talepleri hâlinde Mardin Büyükşehir Belediyesi ve Mazıdağı Belediyesine iadesine,
492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13 üncü maddesinin (j) bendi gereğince davalı Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın Mazıdağı Asliye Hukuk Mahkemesine, kararın bir örneğinin Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesine gönderilmesine,
27.05.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.