"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/519 E., 2022/1886 K.
HÜKÜM/KARAR : Kabul/Kabul-Karar Kaldırılarak Dava Kabul
İLK DERECE MAHKEMESİ : Yalova 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/94 E., 2021/669 K.
Taraflar arasındaki muris muvazaası hukuki nedenine dayalı pay oranında tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın dahili davalılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı dahili davalılar vekili tarafından temyiz edilmiş olmakla; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili; ... ada, 2 parsel sayılı taşınmazın mirasbırakan ...'e ait iken 28.11.1995 tarihinde davalıya satılarak temlik edildiğini, fakat taşınmazın tüm tasarrufunun ölene kadar mirasbırakanda olduğunu, satışın gizlendiğini, gerçek değer ile satış değeri arasında çok büyük fark olduğunu ve bu satış sonrasında mirasbırakanın malvarlığında taşınmazın değeri kadar bir artış olmadığını, davalının, mirasbırakanın eşinin kardeşi olduğunu, temlikin mirasçılardan mal kaçırmak amacı ile yapıldığını ileri sürerek davalı adına olan tapu kaydının iptali ile miras payları oranında tapuya tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesi ve aşamalardaki beyanlarında; satışın gerçek bir satış olduğunu, satış tarihinden itibaren taşınmazı davalının ekip biçtiğini, mirasbırakanın kullanmadığını, ürünü de kendisinin sattığını, alım gücünün yerinde olduğunu, mirasbırakanın sosyal güvencesi ve geliri olmadığından bu taşınmazı satmaya ihtiyacı olduğunu, vergi az çıksın diye meblağın az gösterildiğini, geri kalanının Mark olarak elden ödediğini, davacıların annesine de mirasbırakanın yardımda bulunduğunu, dava konusu taşınmaz karşılığında ödenen para ile mirasbırakan ...'in 259 ada 81 parsel sayılı taşınmazı satın aldığını, satış üzerinden 16 yıl geçtiğini, bu durumun da satışın gerçek olduğunu gösterdiğini ileri sürerek davanın reddini istemiştir.
Davalının aşamada ölümü ile mirasçıları davaya dahil edilmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı tanıklarının beyanlarının genel olarak yoruma dayalı olduğu, taşınmazın satışı ve satış sebep ve miktarı yönünden bir bilgilerinin bulunmadığı, mirasbırakanın taşınmazı ölünceye kadar kullandığına dair davacı tanık beyanlarına itibar edildiği, mirasbırakanın UYAP sorgusunda aktif hiçbir malvarlığının görünmediği, taraflarının bu hususta bir itirazlarının bulunmadığı, dava konusu taşınmazın satış bedeli ile satın alındığı belirtilen taşınmazın aslında takasa konu olduğu, bu nedenle bu iddianın ispatlanamadığı, davalı tanık beyanlarının yoruma dayalı olması nedeni ile itibar edilmediği gerekçesiyle davanın kabulü ile ... Mahallesi 1380 ada 2 parsel sayılı taşınmazın tapusunun kısmen iptali ile Yalova 1. Noterliğinin 14.12.2016 tarih 8640 yevmiye numaralı veraset ilamındaki hisseleri dikkate alınarak 1/6'şar hisse ile davacılar adına tapuya kayıt ve tesciline, diğer 3/6 hissesinin davalı üzerine bırakılmasına karar verilmiştir.
Öte yandan dava konusu olmayan 259 ada 81 parsel sayılı taşınmazın dava tarihindeki değeri 689.473,17 TL üzerinden harç hesabı yapılarak, "davacı tarafından yatırılan peşin (31,40 TL) ve tamamlama (25.227,24 TL) harcı olan 25.258,64 TL'den alınması gereken 23.548,96 TL nispi karar ilam harcının mahsubu ile bakiye 1.709,68 TL harcın talep halinde davacılara iadesine," şeklinde harca ilişkin hüküm tesis edilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde dahili davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Dahili davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı tanıklarına neden üstünlük tanındığının gerekçeli kararda belirtilmediğini, davalı tanıklarına neden itibar edilmediğinin yanlış değerlendirildiğini, davalı müteveffa ...'nin mirasçı değil üçüncü kişi olduğunu, hem mirasbırakanla akrabalık durumu, hem de yöre kültürü gereğince mirasbırakanın o bahçede çalışırken kendisine de yardım ettiğini, taşınmazın satışından kimsenin haberdar olmamasının muvazaaya delalet etmeyeceğini, mirasbırakanın hayatta iken sattığı 94 ada 23 parsel ve 1379 ada 2 parsel sayılı taşınmazların gelirlerinin yetersizliği nedeni ile dava konusu taşınmazın satışının normal olduğunu, mirasbırakanın sosyal güvencesi ve geliri olmadığından bu taşınmazı satmaya ihtiyacı olduğunu, satış anındaki bedelin belirlenmesi ve değerlendirilmesi için satış tarihinde taşınmazla aynı bölgede bulunan taşınmazların satış akit tablolarının Mahkemece istenerek bedellerin dava konusu taşınmazla birlikte değerlendirilmesi gerekmekte olduğunu, bilirkişiden 1995 satış tarihi itibariyle rayiç bedelin hesaplanması istenmiş olup TÜİK verileri kullanılarak bugüne uyarlanmasının doğru olmadığını, raporda arsa rayiç bedelleri hesaplamalarının hatalı olduğunu, öte yandan satış değeriyle rayiç değer arasında fark bulunmasının tek başına muvazaa olduğunu kanıtlamaya yeterli olmadığını, ispat yükünün davacı tarafta olmasına rağmen davanın ispatlanamadığını ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı taraf dava konusu taşınmazın satışının gerçek olduğunu ileri sürmüşse de satış bedelinin ödendiğinin ispatlanamadığı, dava konusu taşınmazın satışından sonra dahi mirasbırakan tarafından kullanılmaya devam edildiği ve bu taşınmazın geliri ile geçindiği, mirasbırakanın taşınmazı satmak için sebebi ve ihtiyacı bulunmadığı, satış bedeli (600.000.000 ETL) ile gerçek bedel (2.008.088.320 ETL) arasında yaklaşık 3,5 kat fark bulunduğu görüldüğünden davanın kabulüne yönelik İlk Derece Mahkemesi kararının isabetli olduğu; dava konusu taşınmazın dava tarihi itibarı ile değerinin 2.958.119,80 TL olduğu ve davacıların 3/6 miras payının bulunması nedeni harca esas değerin ise 1.479.059,90 TL olduğu, bu nedenle alınması gereken peşin karar-ilam harcının 101.034,58 TL olması gerekirken İlk Derece Mahkemesince dava konusu olmayan 259 ada 81 parsel sayılı taşınmazın değerine (689.473,17 TL) göre harç hesabı yapıldığı ve karar-ilam harcının eksik alındığı gerekçesiyle;
"-Dahili davalıların istinaf başvurusunun kamu düzenine yönelik olarak kabulü ile kararının KALDIRILMASINA,
...1-Davanın kabulü ile;
2-Dava konusu ... ada-2 parsel sayılı taşınmazda davalı adına olan kayıtlı olan tapu kaydının 3/6 kısmının tapu kaydının iptali ile; 1/6 payının ... TC kimlik numaralı davacı ..., 1/6 payının ... TC kimlik numaralı davacı ... ve 1/6 payının ... TC kimlik numaralı davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline, Kalan 3/6 payın davalı uhdesinde bırakılmasına,
....3-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 101.034,58 TL harcın, peşin ve tamamlama yolu ile yatırılan 25.258,64 TL harçtan mahsubu ile bakiye 75.775,94 TL harcın dahili davalılardan müteselsilen tahsili ile Hazineye irat kaydına,..." karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde dahili davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Dahili davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebepleri tekrarla Mahkemece yapılan yargılama sonunda verilen kararın ve Bölge Adliye Mahkemesince yapılan incelemenin usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı pay oranında tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 01.04.1974 tarihli, 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı; Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 706 ıncı, Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 237 nci ve Tapu Kanunu'nun 26 ncı maddeleri.
2. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 6 ncı maddesi, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 190 ıncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup dahili davalılar vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Dahili davalılar vekilinin temyiz itirazının reddiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 75.774,58 TL bakiye onama harcının temyiz eden dahili davalılardan alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.02.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
...