"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/2634 E., 2024/2308 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Havza Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2024/47 E., 2024/199 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; Samsun ili, Havza ilçesi, ... Mahallesi 130 ada 6 parsel sayılı taşınmazın maliki olduğunu, komşu 130 ada 8 parsel sayılı taşınmazın ise davalı adına kayıtlı olduğunu, davalı tarafından aleyhine men'i müdahale davası açılması sonucu taşınmazının yaklaşık 60 m2'lik kısmının kadastro çalışması sırasında hatalı şekilde davalı adına tespit edildiğini öğrendiğini, bu kısmın kendi taşınmazının devamı niteliğinde olduğunu ayrıca gerek kendisi gerekse diğer komşular tarafından yol olarak kullanıldığını ileri sürerek öncelikle tapu iptali ve tescile, mümkün olmazsa 130 ada 6 parsel sayılı taşınmaz lehine 130 ada 8 parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı verilmesine karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davanın hak düşürücü süre içerisinde açılmadığını, haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, davacının taşınmazının her tarafının yola çıkışının bulunduğunu belirtip davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; tapu iptali ve tescil isteğinin hak düşürücü süreden reddine karar verilmiş, geçit hakkı kurulması talebi ise davacıya ait 130 ada 6 parsel sayılı taşınmaza doğrudan ulaşımı sağlayan yolların bulunduğu gerekçesiyle reddedilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmesinde ve hükmün fer'ilerinde usul ve esas yönünden yasaya aykırı bir durum bulunmadığı gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacı temyiz dilekçesinde; kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, dava konusu taşınmaz bölmünün kadimden beri yol olarak kullanıldığını, davalının da bu kullanıma yıllardır bir itirazının olmadığını, dosyada mevcut bilirkişi raporunda da ayrıntılı izah edildiği üzere 1965, 1968 ve 1990 yıllarına ait hava fotoğraflarında açık bir şekilde yol olarak görüldüğünü, kamuya ait yerlere ilişkin davalarda hak düşürücü sürenin aranmaması gerektiğini, davalının kötü niyetli hareket ettiğini belirtip kararın bozulmasını istemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil, mümkün olmazsa geçit hakkı tesisi isteğine ilişkindir.
Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
3402 sayılı Kadastro Kanunu′nun 12/3. maddesinde; kadastro tutanaklarında belirtilen haklara, sınırlandırma ve tespitlere ait tutanakların kesinleştiği tarihten itibaren on yıl geçtikten sonra, kadastrodan önceki hukuki sebeplere dayanılarak itiraz olunamayacağı ve dava açılamayacağı belirtilmiştir.
Dava konusu Samsun ili, Havza ilçesi, ... köyü 130 ada 8 parsel sayılı taşınmazın kadastro çalışmaları sonucunda ... oğlu ... adına tespit edildiği, tespite ait tutanağın 01.07.1997 tarihinde kesinleştiği, tespit malikinin ölümüyle intikal ve satın alma işlemleri sonucu davalı ...'ın taşınmazın tamamına malik olduğu anlaşılmakla, kadastro tespitinin kesinleşme tarihi ile davanın açıldığı 26.07.2021 tarihi arasında 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 12/3. maddesinde belirlenen 10 yıllık hak düşürücü sürenin geçtiği açıktır. Hak düşürücü süre dava şartı olup yargılamanın her aşamasında re’sen gözetilmelidir. Öte yandan, 02.11.2023 tarihli fen bilirkişisi raporu ve krokisi ile davacıya ait 130 ada 6 parsel sayılı taşınmazın yola cephesinin olduğu, kuzey-doğu tarafından taşınmaza giriş yolunun bulunduğu açıktır.
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacının temyiz itirazlarının reddi ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının HMK'nın 370/1 hükmü uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 187,80 TL bakiye onama harcının temyiz eden davacıdan alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.03.2025 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.