"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/620 E., 2024/731 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Elbistan İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/119 E., 2024/77 K.
Taraflar arasındaki 2926 sayılı Kanun'a tabi Tarım Bağ-Kur sigortalılığının tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Kurum vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak esas hakkında yeniden karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi ... tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının çiftçilik yaptığını, 1998 yılında ektiği ve Elbistan Şeker Fabrikasına sattığı ürünlerin bedelinden tevkifat kesildiğini, bu kesintilere istinaden emeklilik için Kuruma müracaat ettiğini, ancak Kurum kayıtlarından müvekkilinin doğum tarihinin yanlış yazıldığından dolayı sigortalılığının sağlanamadığını, 1998 yılında davacının vergi kaydı açılmış olmasına rağmen davalı Kurum tarafından Bağ-Kur sigorta tescilinin yapılmadığını iddia ederek sigorta başlangıç tarihinin 01.01.1998 olarak tespitini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; ... TC no.lu davacının 1998 yılı kampanya dönemindeki ürün tesliminden dolayı yapılan tevkifat primi kesintisinin ilk sigortalılık başlangıç tarihi olarak esas alınması için müvekkili Kuruma başvuru yaptığını, ancak yapılan incelemede şeker fabrikası tarafından kesilen müstahsilin 1957 doğumlu ...'a ait olduğunu, bu nedenle işlem yapılamadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesi yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile " ...Bu hali ile gerek Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 26.08.2022 günlü yazısı, gerek 1998 dönemine ait aslı sunulan ekici bordrosu gerekse dava dışı 1957 doğumlu ...'ın 28.12.2023 günlü beyanı birlikte değerlendirildiğinde dava dilekçesi ekinde sunulan ekici bordrosunda yer alan Bağ-Kur prim tevkifatının davacı 1975 doğumlu ...'a ait olduğu, davacının 21.05.1996-21.11.1997 tarihleri arasında askerlik vazifesini tamamladığı sonrasında 1998 yılından itibaren tarımsal faaliyetine devam etmesinin hayatın olağan akışına uygun olduğu, 1998 dönemine ilişkin dava dışı 1957 doğumlu ...'ın herhangi bir hak iddiasında bulunmadığı dikkate alınarak 1998 yılı ekici bordrosunun davacı tarafından ilgili Kuruma verildiği Bağ-Kur prim kesintilerinin davacı adına yapıldığı anlaşılmakla davacının sigorta başlangıç tarihinin 01.01.1998 tarihi olarak tespitine, davanın kabulüne.." dair karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararında; "...somut olayda, davacı vekilince 26.02.2020 tarihli dilekçe ile talebini 01.01.1998-15.04.1998 yılları arasındaki sigortalılığının tespiti olarak belirlediği halde Mahkemece talep aşılmak suretiyle Bağ-Kur sigortalılığı yönünden hukuki yararının bulunmadığı şekilde sigorta başlangıcının 01.01.1998 olduğunun tespiti yönünde hüküm kurulması hatalı olup kaldırma sebebi olarak görülmüştür." gerekçesi ile "1-)Davalı SGKB vekilinin istinaf başvurusunun kabulüyle, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b maddesinin (2) numaralı alt bendi uyarınca Elbistan İş Mahkemesi 2022/119 Esas-2024/77 Karar sayılı ilamının kaldırılarak düzeltilerek esas hakkında yeniden karar verilmesi suretiyle;
2-A) Davanın kabulü ile taleple bağlı kalınarak davacının 01.01.1998-15.04.1998 tarihleri arasında Tarım Bağ-Kur sigortalısı olduğunun tespitine,.." karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı Kurum vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacının Kuruma başvururken sunduğu müstahsil makbuzunun dava dışı 1957 doğumlu ...'a ait olduğunu, bu nedenle Kurumca davacının başvurusunun kabul edilmediğini, kararının eksik inceleme ile verildiğini, usul ve yasaya aykırı olduğunu davanın reddedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Davaya konu uyuşmazlık, davacının 01.01.1998-15.04.1998 tarihleri arasındaki Tarım Bağ-Kur sigortalılığının tespitine ilişkindir.
2926 sayılı Kanun'un 2. maddesinde, Kanun'la veya kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan sosyal güvenlik kuruluşları kapsamı dışında kalan ve herhangi bir işverene hizmet akdiyle bağlı olmaksızın, 3. maddenin (b) bendinde tanımlanan tarımsal faaliyette bulunanların Tarım Bağ-Kur sigortalısı sayılacakları belirtilmiştir.
Anılan Kanun'un 3. maddesinin (b) bendinde; "Tarımsal faaliyette bulunanlar: kendi mülkünde, ortaklık veya kiralamak suretiyle başkalarının mülkünde, kamuya mahsus mahallerde ekim dikim, bakım, üretim, yetiştirme ve ıslah yollarıyla veya doğrudan doğruya tabiattan istifade etmek suretiyle bitki, orman, hayvan ve su ürünlerinin üretimini, avlanmasını, avcılar ve yetiştiriciler tarafından muhafazasını, taşınmasını sağlayanlar veya bu ürünlerden sair bir şekilde faydalanmak suretiyle kendi adına ve hesabına faaliyette bulunanlar" olarak tanımlanmış, 5. maddesinde, sigortalı olmanın zorunlu olduğu, sigortalı olmak hak ve yükümlülüğünden vazgeçilemeyeceği ve kaçınılamayacağı, 6. maddesinde ise diğer sosyal güvenlik kuruluşları kapsamına tabi bir işte çalışanların, çalışmaya başladıkları tarihten bir gün önce, sigortalılıklarının sona ereceği hüküm altına alınmıştır. Ayrıca aynı Kanun'un 9. maddesi Kuruma re'sen tescil yükümlülüğü yüklemiştir.
Anılan Kanun'un 10. maddesine göre ise kayıt ve tescil işlemlerinde valilik, kaymakamlık, özel idare, belediye, muhtarlık ve nüfus idareleri kayıtları ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının, kanunla kurulu meslek kuruluşlarının, tarım satış kooperatifleri ve birliklerinin T.Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi ve tarım kesimine yönelik faaliyette bulunan milli bankaların kayıtlarının esas alınacağı bildirilmiştir. Somut olayda;
1- Davacı tarihsiz olarak düzenlenen 98 dönemine ait Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Elbistan Şeker Fabrikasına pancar teslim ettiğine dair belge aslı ibraz ettiği, bu belgede ... adına 1094 sözleşme numaralı 20 sıra numarası ile ürün teslimi yapıldığı ekinde üreticilerin adı soyadı taahhüt ettiği ekim-dekar ve net pancar miktarları ile ilgili imzalı fotokopi belgenin bulunduğu, 20. sıradaki ... oğlu ...'ın 02.07.1957 doğumlu olduğu, davacının bu belgelerin kendisine ait olduğunu iddia ettiği Elbistan Şeker Fabrikasına ürün teslim eden ... oğlu 16.09.1957 doğumlu ... adında bir başka üreticinin de olduğu, öncelikle bu teslimatın hangi ...'a ait olduğunun tam olarak ortaya konulması gerektiği, aidiyet sorunun çözülmesi için davacı tarafından dosyaya eklenen ekim-dekar-net pancar listesinden bulunabiliyorsa davacıdan aslı istenilmeli yoksa imzayı da içerir fotokopisi temin edilmek suretiyle imza incelemesi için davacı ve diğer ... 'ın samimi imza örnekleri toplanmak suretiyle imza incelemesi yaptırılmalı, aidiyet sorunu davacı lehine çözülmesi halinde ise
2- Davacının ürün teslim ettiği tarihin tam olarak belirlenmesi gerekmektedir. Davacının doğum tarihi itibariyle 21.11.1997 yılında askerlikten terhis edildiği dikkate alındığında 1998 yılının birinci ayında teslim edilen ürünün ne şekilde yetiştirildiği teknik olarak ortaya konulmalı, sigortalılığın geçerli sayılması için kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyette bulunma unsuru tartışılmalıdır. 1998 dönemi olarak belirlemenin 1998 yılındaki ekilip hasat edilen ürünleri kapsayıp kapsamadığı belirlenmeli ve buna göre en erken teslimin hangi tarihte olacağı araştırılarak davacının talebi konusunda bir değerlendirme yapılmalıdır.
Bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
2.Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.