"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/382 E., 2024/1394 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 12. İş Mahkemesi
SAYISI : 2018/49 E., 2021/238 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı işveren vekili ile fer'i müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi ... tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının 15.05.2016 – 20.08.2016 tarihleri arasındaki ve 28.05.2016 – 25.11.2017 tarihleri arasındaki hizmetlerinin ve prime esas kazançlarının tespitini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, davanın reddini talep etmiştir.
Fer'i müdahil Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle, davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile "Davacının davalı ... Dayanıklı Tüketim Malları İnşaat Turizm Tarım Ticaret ve Sanayi Ltd Şti.’ye ait ... Mahallesi Sakarya Caddesi No:88/B Bayraklı ... adresinde bulunan fer’i müdahil Kurumda tescilsiz tadilat işi işyerinde 15.07.2016-15.08.2016 tarihleri arasında hizmet akdine tabi olarak asgari ücretle 32 gün çalıştığı, 32 günlük bu çalışmasının SGK’ya bildirilmediği,
Davalı ... Dayanıklı Tüketim Malları İnşaat Turizm Tarım Ticaret ve Sanayi Ltd Şti.’ye ait İsmet Kaptan Mah. Hürriyet Bulvarı, No:2/E, .../... adresinde bulunan fer’i müdahil Kurumda tescilsiz tadilat işi işyerinde 25.08.2016-05.09.2017 tarihleri arasında hizmet akdine tabi olarak asgari ücretle ayda 8 gün üzerinden toplam 100 gün çalıştığı, 100 günlük bu çalışmasının SGK’ya bildirilmediği,
Davalı ... Dayanıklı Tüketim Malları İnşaat Turizm Tarım Ticaret ve Sanayi Ltd Şti.’ye ait İsmet Kaptan Mah. Hürriyet Bulvarı, No:2/E, .../... adresinde bulunan ve fer’i müdahil Kurumda 163091.35 sicil nolu işyerinde asgari ücretle sürekli ve kesintisiz olarak 81 gün çalıştığı, 81 günlük bu çalışmasının fer’i müdahil Kuruma bildirildiğinin tespitine, fazlaya ilişkin istemin reddine,” karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraflarca istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile istinaf taleplerinin esastan reddine karar verilmiştir. Kararın gerekçesinde "Kuruma bildirilen süreler yönünden de tespit hükmü kurulmuşsa da bu hususun esasa etkili olmadığı, prime esas kazançlar yönünden ise yazılı delil bulunmadığı hep birlikte değerlendirildiğinde; İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen kararın usul ve yasaya uygun olduğu" belirtilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Fer'i müdahil Kurum vekili özetle, salt tanık ifadelerine göre karar verilmesinin yerinde olmadığını, davanın reddine karar verilmesi gerekirken kısmen kabulüne karara verilmiş olmasının hukuka aykırı olduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı işveren vekili özetle,
1.Mesleği aşçılık olan davacının, yatak satışı yapılan işyerinde, davacı tarafından hiç bir delille ispatlanmaksızın, sadece tanığın, tadilatın bir ay kadar sürdüğü beyanı esas alınarak 32 gün çalıştığına karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu; dosya içinde mevcut 15.08.2016 tarihli yazılı kira sözleşmesi ve 29.08.2016 tarihli vergi dairesi açılış yoklama fişi karşısında tanık beyanının hiçbir geçerliliği bulunmadığını;
2.Davacının Akın İş Merkezinde bulunan restoran işyerinde ayda 8 gün üzerinden toplam 100 günlük çalışmasının Kuruma bildirilmediği yönündeki tespitin de dosya kapsamına tamamen aykırı, eksik ve yanlış inceleme ve değerlendirme ile verildiğini ileri sürerek temyiz talebinde bulunmuştur.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
1.Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanun'un 79/10. ve 5510 sayılı Kanun'un 86/9. maddeleri olup bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re'sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
2.Eldeki davada, davacının davalıya ait İsmet Kaptan Mah. Hürriyet Bulvarı, No:2/E, .../... adresinde bulunan, tescilsiz tadilat işi iş yerinde 25.08.2016-05.09.2017 tarihleri arasında çalıştığının kabulü yerindeyse de Sakarya Caddesi No:88/B Bayraklı ... adresinde bulunan tescilsiz tadilat işi işyerinde 15.07.2016-15.08.2016 tarihleri arasında 32 gün çalıştığının tespitine yönelik karar eksik araştırma ve hatalı değerlendirmeye dayalıdır. Bu iş yerine ait kira sözleşmesi 15.08.2016 tarihli olup, kira sözleşmesi henüz yapılmadan iş yerinde ne şekilde tadilat yapılabildiği hususu açıklanıp ortaya konulmamıştır. Bununla ilgili olarak gerekirse kiraya veren mülk sahibi dinlenilmeli, kira sözleşmesi öncesinde tadilata izin verip vermediği belirlenmelidir.
3.Bu husus açıklığa kavuşturulduktan sonra bu iş yerindeki çalışmaların kısmi süreli olup olmadığı değerlendirilerek sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
3.Temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.