"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1129 Esas, 2023/1137 Karar
HÜKÜM : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ :Ankara 5. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/256 E., 2020/291 K.
Taraflar arasındaki Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulunun (YİDK) kararının iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı Yargıtayca duruşma istemli olarak davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne, dava, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince miktar veya değer söz konusu olmaksızın duruşmalı olarak incelenmesi gereken dava ve işlerin dışında bulunduğundan duruşma isteğinin reddine karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
KARAR
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; tütün sektöründe faaliyet gösteren müvekkilinin tanınmış "..., ..., ... , ..." ibareli markaların sahibi olduğunu, Türkiye'de ilk kez 1973 yılında tescil edilen "..." markasının tanınmış marka olarak tescil edildiğini ve dünya genelinde tanındığını, davalı şirketin "Sir ... Pub" ibaresinin marka olarak tescili için davalı Kuruma başvurduğunu, başvurunun 32 ve 33 üncü sınıf mallar ile 35/05 inci sınıf perakendecilik hizmetleri kapsamında 29 ve 30 uncu sınıf malların satışı hizmetleri ve 43 üncü sınıf hizmetler yönünden yayınına karar verildiğini, başvuruya yaptıkları itirazın davalı YİDK kararıyla nihai olarak reddedildiğini, oysa davalı markasının müvekkilinin markasına ayırt edilemeyecek derecede benzediğini, markada "..." ibaresinin diğer ibarelerden ayrışacak şekilde ve daha büyük puntolarla yazıldığını, "Sir" ve "Pub" ibarelerinin ayırt ediciliğinin bulunmadığını, davalının kardeş şirketinin uzun yıllardır müvekkili markasıyla benzer marka başvurularında bulunduğunu, dava konusu markanın iltibasa sebebiyet vereceğini, tüketicilerin müvekkilinin tanınmış markasıyla bağlantılı olduğu yanılgısına düşebileceğini, başvurunun müvekkilinin markasından haksız yarar sağlayacağını, taraf markaları kapsamındaki mal ve hizmetlerin de benzer olduğunu, markanın tescili halinde tabelalarda da kullanılabileceğini, bunun da 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu'nun (6769 sayılı Kanun) 6 ncı maddesinin beşinci fıkrası anlamında imaj transferine sebep olabileceğini, tanınmışlık nedeniyle de başvurunun tüm sınıflarda reddinin gerektiğini, başvurunun kötüniyetle yapıldığını, eski tarihli "Sir ..." ibareli markaların sahibi davalı şirket olmadığından kazanılmış hak iddiasının doğru olmadığını, bu markaların hükümsüzlüğü talebiyle dava açtıklarını, söz konusu davayı sürüncemede bırakmak için dava konusu başvurunun yapıldığını ileri sürerek YİDK'nın 22.08.2019 tarih ve 2019-M-6656 sayılı kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Kurum kararının usul ve yasaya uygun olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2.Diğer davalı şirket vekili cevap dilekçesinde; taraf markaları ile kapsamlarındaki mal ve hizmetlerin benzer olmadığını, müvekkilinin markasını davacının markasından değil bir İngiliz siyasetçi ve devlet adamının isminden esinlenerek oluşturduğunu, markalar benzer olmadığından 6769 sayılı Kanun' un 6 ncı maddesinin dördüncü fıkrasının uygulanamayacağını, aynı maddenin beşinci fıkrası koşullarının da oluşmadığını, davacının sessiz kalma yoluyla hak kaybına uğradığını, müvekkilinin kazanılmış hakkının bulunduğunu, müvekkili markaları aleyhine açılan hükümsüzlük davaları reddedilmiş olup kararın henüz kesinleşmediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince, iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamından, davaya konu YİDK kararı ile aynı zamanda başvuru kapsamından daha önce 6769 sayılı Kanun' un 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi uyarınca reddedilen bir kısım malların başvuruya iadesine de karar verilmişse de, bu kısım bakımından davacının dava ehliyetinin bulunmadığı ve eldeki davanın konusunun da bu hizmetler olmadığı, davacı yanın markalarının tamamı spesifik olarak 34 üncü sınıftaki “sigara ve tütün mamulleri, kibritler” emtialarına ilişkin iken davaya konu marka başvurusunun 32, 33, 35 ve 43 üncü sınıf faaliyetlerine ilişkin olduğu, söz konusu mal ve hizmetler ile davacı markaları kapsamındaki emtialar arasında doğrudan bir ilişki kurulmasının mümkün olmadığı, dolayısıyla tamamen farklı ihtiyaçlara dönük, farklı tüketici kitlelerini hedef alan (tütün mamulleri yalnızca belirli bir yaş (18) ve üzeri yetişkinlere hitap etmekte olup tüketicilerin bilgilenme seviyelerinin yüksek olduğu, bununla birlikte davaya konu başvurunun tescil sınıflarının ise daha geniş tüketici kitlesine hitap ettiği), özellikle sunum, satış ve dağıtım kanalları birbirlerinden bambaşka olan, birbirleri yerine ikame edilemeyen veya birbirlerini tamamlamayan emtialar oldukları, hal böyleyken taraf markaları kapsamında yer alan mal ve hizmetler arasında bir benzerlik bulunmamakta olup iltibas ihtimalinin ilk şartı olan emtia benzerliği kriterinin somut uyuşmazlıkta gerçekleşmediği, davacının tütün ve tütün mamüllerinde tanınmış markasının başvuruda aynen yer aldığı, ancak dava konusu markanın asli unsurunun, her ne kadar “Sir” ibaresine göre daha büyük yazılmış ise de, “Sir ...’s” şeklindeki ibarenin bütünü olduğu, markada yer alan “Pub” ibaresi tali nitelikte bir kullanımı haiz olmakla birlikte 35 inci sınıf hizmetler açısından doğrudan tanımlayıcı olmadığı, davaya konu markayı bir bütün olarak algılayan tüketicilerin davacı markasını aklına getirmeyeceği, başvuru markasının bütün olarak ele alınıp değerlendirilmesi gerektiği, bu bütünsel algıda da davacı markalarından yeterince uzaklaştığı, tanınmış markaların tanınmışlığının bulunduğu mal ve hizmet sınıflarının ötesinde bir korumaya haiz olduğu noktasında bir tereddüt bulunmamakla birlikte tanınmış markanın bu korumadan yararlanabilmesi için sonraki markadaki kullanımın da tanınmış marka ile herşeyden evvel benzerlik gösterecek nitelikte bir algı oluşturması gerektiği, ayrıca karşılaştırılan farklı sınıflar arasında bir ilişki kurulmasının mümkün olup olmamasının yanında sonraki markada başkaca ayırt edici vasfı bulunan ibareler olmaksızın birebir/ayırt edilemeyecek düzeyde benzer kullanımın varlığının da önem teşkil ettiği, halbuki somut olayda davalı markasının bütün olarak “Sir WINSTON’S Pub” şeklinde somut ve farklı bir kavrama işaret eder nitelikte olduğu, özellikle tütün sektöründe faaliyet gösteren markaların, tüketici algılarında yalnızca ilgili tütün mamulleri ile özdeş algılar yarattığı ve tüketicinin farklı mal ve hizmet gruplarında, daha önce tütün mamullerinde karşılaştığı markalara benzer işaretler ile karşılaştıklarında, bir ilişkilendirme eğiliminde olması için mezkur ilişkinin salt sözcük unsurunun ötesinde çok daha yoğun bir şekilde aranmasının gerektiği, somut olayda ise dava konusu markanın gerek görsel bütünlüğü gerekse de yarattığı kavramsal farklılık ile birlikte sicilde kayıtlı sair “...” ibareli markaların varlığı, “...” kelimesinin aynı zamanda bir isim oluşu da göz önüne alındığında, davacı markalarının itibarına, ayırt ediciliğine zarar vermeyeceği, ondan haksız yarar sağlamayacağı, imaj transferi ihtimalinin bulunmadığı, genel olarak davacı markalarının sulanması sonucunu doğurmayacağı ve bu nedenlerle 6769 sayılı Kanun' un 6 ncı maddesinin dördüncü ve beşinci fıkralarının koşulların somut olayda oluşmadığı, kötüniyetin ispatlanamadığı, müktesep hakka mesnet gösterilen önceki tarihli markaların dava dışı başka bir tüzel kişiye ait olduğu, davalı şirkete ait marka başvuru tarihinden en az 5 yıl önce tescil edilmiş, hükümsüzlük tehdidi altında bulunmayan, fiilen kullanılarak tüketici nezdinde belli bir imaj oluşturan, asli unsuru itibariyle davaya konu marka başvurusu ile benzer ve davaya konu mal ve hizmetleri kapsayan önceki tarihli tescilli markası bulunmadığından müktesep hak iddiası yerinde görülmediği gerekçesiyle karar verilmiş, hüküm davacı vekilince istinaf edilmiştir.
IV. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince, dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı, taraf markaları arasında 6769 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesinin birinci fıkrası anlamında ilişkilendirilme ihtimali de dahil karıştırılma ihtimalinin bulunmadığı, zira markalar arasında emtia ve işaret benzerliği şartının gerçekleşmediği, nitekim Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 12.02.2020 tarih ve 2019/3614 E.-2020/1257 K. sayılı ilamında davacının 34 üncü sınıftaki markasıyla 43 üncü sınıfta tescilli "... HOUSE" ibareli markanın emtia ve işaret yönünden benzer bulunmadığı, somut uyuşmazlık yönünden dosya arasında bulunan denetime ve hüküm kurmaya elverişli bilirkişi raporunda taraf markaları kapsamındaki emtialar arasında doğrudan bir ilişki kurulmasının mümkün olmadığının, birbirleri yerine ikame edilemeyen ve birbirlerini tamamlamayan emtialar olduklarının belirtildiği, davacı vekili 34 üncü sınıftaki sigara ürünleri ile özellikle 33 üncü sınıftaki alkollü içecekler arasında emtia benzerliği bulunduğunu ileri sürmüş ise de, alkollü içeceklerin satışı yönünden ilgili tüketicinin dikkat düzeyinin ortalamanın üzerinde olduğunu, aynı dikkat seviyesinin bilirkişi raporunda belirtildiği gibi sigara tüketicileri yönünden de geçerli olduğu, sigara ve alkollü içecekler arasında var olduğu iddia edilen ilişkinin dolaylı olup zorunlu olmadığı, işaret benzerliği yönünden ise yukarıda belirtilen Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin kararında tanımlayıcı nitelikteki "old (yaşlı)" ve "house (ev)" ibarelerinin davaya konu markanın farklılaşması için yeterli bulunduğu, somut uyuşmazlıkta başvuruda kullanılan "Sir" ibaresinin Cambridge Dictionary'deki açıklamaya göre "Birleşik Krallık'ta resmi olarak saygı duyulan veya yüksek sosyal statüye sahip bir adamın adından önce kullanılan bir unvan" olduğu, bu hali ile davacının Amerika menşeli sigarasını değil, Birleşik Krallıktaki bir insanı çağrıştırdığı, böylece, başvurunun anlamsal olarak davacının markasından yeterince farklılaştığı, başvuruya gören ve davacının itiraza mesnet markasını bilen tüketicilerin bunların farklı ticari kaynaktan geldiğini derhal ve ilk bakışta algılayabilecekleri, taraf markaları benzer bulunmadığından tanınmışlığın somut uyuşmazlığa etkisinin bulunmadığı, başvurunun kötüniyetle yapıldığının da kanıtlanmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş, karar davacı vekilince temyiz edilmiştir.
V. TEMYİZ İNCELEMESİ
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, YİDK marka kararı iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6769 sayılı Kanun' un 6 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
Yapılan yargılama ve saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kuralları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre yapılan istinaf başvurusunun 6100 sayılı Kanun'un 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine ilişkin kararın usul ve yasaya uygun olduğu kanısına varıldığından Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. SONUÇ: Yukarda açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin reddi ile Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA, aynı Kanun'un 372 nci maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine, 06.11.2024 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.