"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2023/336 E., 2023/460 K.
HÜKÜM : Kabul-Karar verilmesine yer olmadığı
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen menfi tespit davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne kısmen karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı ... Gıda San. Tic. A.Ş. vekil tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacı şirketin satım ilişkisi nedeniyle davalılardan ... Tarım San. Tic. Ltd. Şti.'ne 6 adet çek verdiğini; ancak satım konusu malzemelerin teslim edilmediğini, bu çeklerin diğer davalı ... Gıda San Tic. A.Ş.'ye ciro edildiğini, davalı ... Gıda San Tic. A.Ş.’nin iyi niyetli olmadığını, bu davalının dava konusu çeklerden 11.08.2007, 18.08.2017 ve 25.08.2017 tarihli çekleri iade edeceğini beyan etmesine rağmen etmediğini ileri sürerek söz konusu çeklerden dolayı davacının borçlu olmadığının tespitini, çeklerin iptalini, kabul edilmezse dava konusu 11.08.2007, 18.08.2017 ve 25.08.2017 tarihli çekler nedeniyle borçlu olmadığının tespitini, müvekkili lehine %20 oranında tazminata hükmedilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... Gıda San Tic. A.Ş. vekili cevap dilekçesinde, bu çeklerin 3 tanesinin davalı ... Tarım San. Tic. Ltd. Şti. tarafından onunla organik bağı bulunan ... Yem Ltd. Şti. ve Seya Ltd. Şti.’nin borçlarına karşılık ve yeni mal alımı için avans niteliğinde verildiğini, kalan 3 çeki iade edebileceklerini, çeklerin karşılığının olmadığını bu nedenle ticari ilişki kapsamında mal vermediklerini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Tarım San. Tic. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde; davayı kabul ettiklerini, zira çeklerin bedelsiz kaldığını, malların teslim edilmediğini, diğer davalı ... Gıda San Tic. A.Ş.’nin kötü niyetli hamil olduğunu beyan etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 22.06.2017 tarih, 2017/424 E. ve 2017/884 K. sayılı kararıyla; davalılardan ... Tarım San. Tic. Ltd. Şti.’nin kabulü nedeniyle bu davalı yönünden davanın kabulüne, diğer davalı ... Gıda San Tic. A.Ş. ise 3 adet çeki yargılama sırasında davacıya teslim ettiğinden işbu 11.08.0017 keşide tarihli 2000243 numaralı, 250.000,00 TL meblağlı, 18.08.0017 keşide tarihli 2000244 numaralı, 250.000,00 TL meblağlı, 25.08.0017 keşide tarihli 2000245 numaralı, 250.000,00 TL meblağlı çeklerden dolayı davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına, diğer 3 çek yönünden ise davalı ... şirketinin çekleri kötü niyetle elinde bulundurduğunun ispatlanamaması nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 01.04.2021 tarih, 2018/1342 E. ve 2021/517 K. sayılı kararıyla; davalılardan ... Tarım San. Tic. Ltd. Şti.’nin söz konusu çekleri diğer davalı ... Gıda San Tic. A.Ş.'ye ciro ettiği, çeklerin bu davalıda olduğu konusunda tartışma bulunmadığı, ... Tarım San. Tic. Ltd. Şti.’nin davacı tarafın davasını kabul ettiği, davacı tarafın ... Gıda San Tic. A.Ş.'nin kötü niyetli olarak çekleri iktisap ettiğini ileri sürmüş ise de bu iddiasına ilişkin olarak herhangi bir yazılı delili dosyaya sunamadığı, çeki elinde bulunduran hamilin bilerek davacı borçlu aleyhine çeki iktisap ettiği kanıtlanmadıkça borçlu çeki ödemekle yükümlü olacağından hareketle ... Gıda San Tic. A.Ş. yönünden konusuz kalan davada yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasının yerinde olduğu gerekçesiyle istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 18.01.2023 tarih, 2021/5420 E. ve 2023/353 K. sayılı kararıyla davacı vekilinin sair temyiz itirazları reddedilmiş, davalı ... şirketinin cevap dilekçesindeki beyanlarına göre çeklerin 3 tanesinin dava dışı şirketlerin borçlarına ve diğer davalı şirketçe alınan yeni mallara karşılık tahsil edildiğini, kalan 3 çeki iade edebileceklerini, çeklerin karşılığının olmadığını bu nedenle ticari ilişki kapsamında mal vermediklerini ve davalı ... şirketinin bile bile borçlu aleyhine hareket ettiği, karar verilmesine yer olmadığı kararı kapsamı dışında kalan 21.07.2017 keşide tarihli 2000220 numaralı, 250.000,00 TL meblağlı, 28.07.2017 keşide tarihli 2000241 numaralı, 250.000,00 TL meblağlı, 04.08.2017 keşide tarihli 2000242 numaralı, 250.000,00 TL meblağlı çekler hakkında davalı ... şirketi bakımından da davanın kabulü kararı verilmesi ve davalı ... şirketinin davaya sebebiyet verdiğinden hareketle konusuz kaldığına hükmolunan 11.08.0017 keşide tarihli 2000243 numaralı, 250.000,00 TL meblağlı, 18.08.0017 keşide tarihli 2000244 numaralı, 250.000,00 TL meblağlı, 25.08.0017 keşide tarihli 2000245 numaralı, 250.000,00 TL meblağlı çeklere ilişkin kurulan hükümde davacı taraf lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gereğine işaret edilerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı tarafından, davacının borçlu olmadığı kabul edilen çeklerden dolayı dava tarihinden sonra 25.09.2017 tarihinde icra takibine geçildiği bu nedenle kötüniyet tazminatı şartlarının oluşmadığına ek olarak bozma ilamı benimsenerek davacı ... Gıda Tarım Ambalaj Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin; Türkiye İş Bankası ... Ticari Şubesine ait, keşidecisi ... Gıda Tarım Ambalaj Sanayi ve Ticaret A.Ş, lehtarı ... olan 21.07.2017 keşide tarihli 2000220 numaralı, 250.000,00 TL meblağlı, Türkiye İş Bankası ... Ticari Şubesine ait, keşidecisi ... Gıda Tarım Ambalaj Sanayi ve Ticaret A.Ş, lehtarı ... olan 28.07.2017 keşide tarihli 2000241 numaralı, 250.000,00 TL meblağlı, Türkiye İş Bankası ... Ticari Şubesine ait, keşidecisi ... Gıda Tarım Ambalaj Sanayi ve Ticaret A.Ş, lehtarı ... olan 04.08.2017 keşide tarihli 2000242 numaralı, 250.000,00 TL meblağlı çeklerden dolayı davalı ... Gıda San. ve Tic. A.Ş.'ye borçlu olmadığının tespitine, davacının kötü niyet tazminatı talebinin reddine, mahkemenin 29.12.2017 tarih 2017/424 Esas 2017/884 Karar sayılı ilamının diğer hükümleri Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin 18.01.2023 tarih, 2021/5420 E. ve 2023/353 K. sayılı ilamı ile kesinleşmiş olduğundan karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Gıda San Tic. A.Ş. vekilinin temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Gıda San. Tic. A.Ş. vekili temyiz dilekçesinde özetle; müvekkilinin çekleri kötü niyetle değil ödeme olarak aldığını, her iki davalı arasındaki ticari ilişkinin tespitine gidilmemesinin hatalı olduğunu, iade edilmeyen çeklerin diğer davalı ile organik bağ içerisinde olan bir kısım şirketlerin borcuna mahsup edildiğini, müvekkilinin davacı ile diğer davalı arasındaki ilişkiyi bilemeyeceğini, müvekkili aleyhine mükerrer vekâlet ücreti takdir olunduğunu, diğer davalı aleyhine hükmedilen ile müvekkili aleyhine hükmedilen vekâlet ücreti arasında bir uyumsuzluk bulunduğunu, müvekkili değil diğer davalının davaya sebebiyet verdiğini, müvekkilinin kötü niyetle iktisabının kanıtlanamadığını belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, çekten kaynaklanan menfi tespit istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri.
2.2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 72 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
... Gıda San Tic. A.Ş. vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.