"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/133 Esas, 2021/261 Karar
HÜKÜM : Ret
BİRLEŞEN DOSYA : İstanbul 4.Fikri ve Sınai Haklar Mahkemes 2011/103 E.
Taraflar arasındaki eser sahipliğine dayalı tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın asıl ve birleşen davada davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece Mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir.
Asıl ve birleşen davada davacı vekili tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin promosyon ürün tasarım ve satışı yaptığını, davalılardan... İlaç San. A.Ş.’nin eskitme tip metal paralı anahtarlıklardan yaptırmak istediğini ve numune ürün, fiyat talep ettiklerini, müvekkilinin davalıya numune ürün gönderip fiyat bildirdiğini, taraflar arasında bir süre yazışma yapıldığını, bir ay zaman geçtikten sonra davalının numuneleri iade ettiğini, ancak davalının numune olarak aldığı ürünleri kopyalayarak başkasına yaptırdığının anlaşıldığını, müvekkili tarafından daha önce yapılmış olan eczacılık ambleminin davalı tarafça tıp amblemine uyarlanmak suretiyle eskitme madeni para şeklindeki orjinal konsept ve tasarımın davalı tarafça taklit edildiğini, müvekkilinin eser sahipliğinden doğan maddi ve manevi haklarının ihlal edildiğini ileri sürerek asıl davada eser hakkına vaki tecavüzün tespitini, men' ini ve ref' ini, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun (5846 sayılı Kanun) 68 inci maddesi gereğince 3 kat hesabıyla 10.000,00 TL tazminatın en yüksek ticari avans ile birlikte davalı taraftan tahsilini, 1.000,00 TL maddi tazminat ile 20.000,00 TL manevi tazminata hükmolunmasını ve verilecek kararın gazetede ilanını talep etmiştir.
2.Birleşen davada davacı vekili dava dilekçesinde; asıl davadaki beyanlarını tekrarla müvekkilinden numune olarak alınan ürünlerin kopyalanarak davalıya yaptırıldığını ileri sürerek davada eser hakkına vaki tecavüzün tespitini, ref' ini ve men' ini, 5846 sayılı Kanun'un 68 inci maddesi gereğince 3 kat kanuni ceza hesabıyla 1.000,00 TL'nin, ayrıca 5846 sayılı Kanun 70 inci maddesine göre, 1.000,00 TL maddi tazminatın ve 20.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren ticari avans faizi ile birlikte davalıdan tahsilini, verilecek kararın gazetede ilanını talep ve dava etmiştir. Davacı vekili ıslah dilekçesiyle davalılardan asıl davada davalı hakkında 5846 sayılı Kanun'un 68 inci maddesine göre rayiç bedelin 3 katı olan 15.985,50 TL'nin tahsilini ve 7.500,00 TL maddi tazminatın tahsilini; birleşen davada davalıdan, 2.500,00 TL'nin 3 katı olan 7.500,00 TL'nin tahsilini ve 2.500,00 TL maddi tazminat talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Asıl davada davalı vekili cevap dilekçesinde; husumet itirazında bulunmuş, davanın usul ve esastan reddini istemiştir.
2.Birleşen davada davalı vekili cevap dilekçesinde: davacının dava konusu yaptığı ürünlerin harcıalem olduğunu, eser niteliğinde olmadığını, alenileşmiş olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARLARI, BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Mahkemece Verilen Karar
Mahkemece 18.12.2014 tarih, 2011/63 E. ve 2014/273 K. sayılı kararıyla asıl ve birleşen davaların kısmen kabulüne karar verilmiş, asıl ve birleşen davada davacı vekili ve asıl davada davalı vekilince temyiz edilmiştir.
B. Bozma Kararı
Dairemizin 06.02.2017 tarih, 2015/12749 E. ve 2017/570 K. sayılı ilamı ile dava konusu anahtarlık tasarımının 5846 sayılı Kanun'un 1B ve 4 üncü maddeleri anlamında seri üretim yoluyla ticari kullanım amacını aşan ve işlevsel özelliğinin çok ötesinde, seyir hissi yaratmak üzere meydana getirilmiş yüksek düzeyde estetik ve sanatsal vasfa sahip bir tasarım olarak güzel sanat eseri sayılıp sayılamayacağı hususunda içlerinde Güzel Sanatlar Akademisi tasarım bölümünden bir öğretim üyesi ile hediyelik eşya sektöründen bir bilirkişinin de bulunduğu yeni bir heyetten görüş alınarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile bozulmuştur.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma hükme esas alınan bilirkişi raporu doğrultusunda dava konusu davacıya ait ürünlerin 5846 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesi anlamında eser niteliğine sahip olmadığı kanaatine varıldığı, asıl dava bakımından dava konusu anahtarlığın aynı Kanun'un 1B maddesi kapsamında sahibinin hususiyetini taşımadığı ve sanatsal bir estetik değeri bulunmadığından güzel sanat eseri olarak korunamayacağı sonucuna varıldığı gerekçesiyle sübut bulmayan asıl davanın reddine, birleşen dava yönünden bozma öncesi verilen karar birleşen davalı vekili tarafından temyiz edilmediğinden yeniden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl ve birleşen davada davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Yargıtay Kararı
Dairenin 24.10.2023 tarihli 2022/5712 E., 2023/6108 K. sayılı kararıyla Mahkeme kararı onanmıştır.
V. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl ve birleşen davada davacı vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
Asıl ve birleşen davada davacı vekili; bozma ilamı uyarınca bilirkişi heyetinde hediyelik eşya sektörü bilirkişisinin yer almadığını, uyulan bozma kararında istenilen nitelikte bilirkişi incelemesi yaptırılmaksızın karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, dava konusu ürün 5846 sayılı Kanun kapsamında eser sayılmasa dahi davalılarca orjinal ürün üzerinden kalıp alınarak taklit ürün üretmek sureti ile haksız eylem ve tecavüzün gerçekleştiğini, davalı eyleminin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 55 ve 56 ncı maddeleri kapsamında kötü niyetli taklit ve haksız rekabet niteliğinde olduğunu, birleşen davada kesinleşen eser niteliğinin kesin delil niteliğinde olup asıl dava yönünden de bağlayıcı olduğu hususunun Mahkemece gözden kaçırıldığını, dava konusu ürünün güzel sanat eseri içinde tasarım kapsamında olduğunu, hususiyet içerdiğini, 5846 sayılı Kanun kapsamında eser niteliğinde olduğunu, 25.08.2015 tarihli temyiz dilekçelerindeki hesaplama ve değerlendirmeye ve ayrıca manevi tazminata ilişkin itirazlarını tekrar ettiklerini, birleşen davadaki temyizleri devam ettiği halde birleşen davanın davalı tarafından temyiz edilmeyerek hakkındaki kararın kesinleştiğinden bahisle verilen karar verilmesine yer olmadığı kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, asıl davada davalı vekili yararına 4 kez 5.900,00 TL olmak üzere toplam 23.600,00 TL vekalet ücretine karar verilmiş olmasının fahiş bulunduğunu belirterek ve resen nazara alınacak sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, asıl ve birleşen davada davacı tarafa ait olduğu ileri sürülen eskitme tipi metal paralı anahtarlıkların taklit edilmek suretiyle davalılarca kullanıldığı iddiasına dayalı eser hakkına vaki tecavüzün tespitini, men' i, ref' i, maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 440 ıncı ve 442 nci maddeleri, 5846 sayılı Kanun'un 1B, 4, 68 ve 70 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
Dosyadaki yazılara, Mahkeme kararında belirtilip Yargıtay ilamında benimsenen gerektirici sebeplere göre, asıl ve birleşen davada davacı vekilinin 1086 sayılı Kanun’un 440 ıncı maddesinde sayılan hallerden hiçbirisini ihtiva etmeyen karar düzeltme isteminin reddi gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Asıl ve birleşen davada davacı vekilinin karar düzeltme isteminin 1086 sayılı Kanun'un 442 nci maddesi gereğince REDDİNE,
Karar düzeltme harcı peşin ödenmiş olduğundan yeniden alınmasına yer olmadığına ve 3506 sayılı Kanun ile değiştirilen 1086 sayılı Kanun’un 442 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca takdiren 2.505,00*2=5.010,00 TL para cezasının karar düzeltme isteyen asıl ve birleşen davada davacıdan alınarak Hazine'ye gelir kaydedilmesine,
24.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.