"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 20.Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2073 Esas, 2024/321 Karar
HÜKÜM : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 3.Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/4 E., 2021/376 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
KARAR
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin pek çok güzel sanat eseri meydana getiren bir cam sanatçısı olduğunu, meydana getirdiği ürünlerin eser sıfatını taşıdığını, müvekkili ile davalı arasında müvekkilinin dekoratif cam disk ürünlerinin farklı boy ve ebatlarda üretimlerine ilişkin sözlü olarak anlaşıldığını, müvekkilinin davalıya fatura karşılığı 90 adet ürün sattığını, bir süre sonra taraflar arasında anlaşmazlık çıktığını ve davalının müvekkiline olan borçlarını ödemediğini, müvekkillinin en son... firması için 50 ürün hazırladığını, davalıdan yeni talep gelmediği halde...'ın 1.000 stoklu ürün satması üzerine davalının müvekkilinden aldığı ürünlerin taklitlerini üçüncü bir kişiye yaptırmak suretiyle sattığının anlaşıldığını, davalının aynı zamanda müvekkilinin kendisine verdiği orjinal ürün görsellerini kullanarak satışa devam ettiğini, tüketiciye gönderilen ürünün ise görseldeki üründen çok daha farklı olduğunu, davalının müvekkilinin balıklı dekoratif cam disk ürününü de taklit ettiğini, davalının eyleminin, müvekkilinin 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun (FSEK) 4. maddesi kapsamında güzel sanat eseri niteliğinde olan ürünler üzerindeki mali ve manevi haklarının ihlali, öte yandan davalının haksız ve hukuka aykırı kullanımlarının 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) kapsamında tescilsiz tasarıma tecavüz ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 57. maddesi ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun (TTK) 54 ve devamı maddeleri kapsamında haksız rekabet oluşturduğunu ileri sürerek davalı eylemlerinin müvekkilinin FSEK'ten doğan yayma, çoğaltma ve umuma iletim hakkı mali hakları ve adın belirtilmesi, eserde değişiklik yapılasını men, başta olmak üzere mali ve manevi haklarına tecavüz, tasarım hakkına tecavüz ve haksız rekabetin tespitini ve tecavüz eylemlerinin men ve ref'ini, FSEK uyarınca da eser sahipliğinden doğan mali haklara tecavüz nedeniyle 10.000,00 TL maddi (yapılacak hesaplama sonrasında belirlenen miktarın en az üç katına hükmedilmesi talebiyle) ve manevi haklara tecavüz nedeniyle 15.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren ticari işlere uygulanan en yüksek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; ihtilafa konu ürünlerin FSEK kapsamında eser vasfını taşımaması sebebiyle FSEK'in sağladığı korumadan yararlanamayacağını; davacının hak iddia ettiği ürünlerin neredeyse aynılarının 1700’lü yıllarda dahi sürahi ve karafların kapak kısmında kullanıldığını, dolayısıyla, ihtilafa konu ürünlerin hemen hemen her cam sanatçısı tarafından üretildiğini, sadece renk değişikliklerinin ürüne hususiyet kazandırmayacağını, ayrıca ürünlerin SMK kapsamında tasarım olarak değerlendirilebileceğine yönelik iddialarını da somut delillerle ispatlayamadığını, ürünlerin ilk kez Türkiye’de kamuya sunulduğunun da ispatlanamaması sebebiyle tescilsiz tasarım olarak da korunamayacağını, üretim yönteminin tasarım korumasına konu olamayacağını, müvekkili şirketin eylemlerinin TTK hükümleri kapsamında haksız rekabet oluşturmadığını, müvekkili şirket tarafından üçüncü kişiler ile anlaşılarak, müvekkili şirketin kendi müşterilerine sattığı çeşitli ürünleri ürettirmesinin, TBK hükümleri uyarınca sözleşme serbestisi kapsamında olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davaya konu ürünlerin kazıma, oyma, kakma veya benzeri usullerle maden, taş, ağaç veya diğer maddelerle çizilen veya tespit edilen eserler kategorisi içinde olabileceği, davacı tarafa ait görsellerden füzyon tekniği ile üretilen cam disk ürünlerin Ağustos 2018 ve balıklı cam disk ürününün ise Kasım 2019'da paylaşıldığı sonucuna ulaşıldığı, davalı tarafın itiraz kapsamında sunduğu mesnet örnek görsellerinin camdan mamul ve disk şeklinde farklı ürün örneklerine ilişkin olduğu, Degasanat’a ait instagram adresi üzerinde yapılan incelemede, davacının paylaşım tarihinden önce benzer yapı ve teknikler kullanılarak üretilmiş örneklere rastlandığı, davaya konu ürünler incelendiğinde hem davacı yanın hem de davalı ürünlerinin tümünün aynı tekniklerle farklı ellerden çıkan ürünler olduğu sonucuna ulaşıldığı, davaya konu ürünlerin aynı tekniklerle üretilmiş olması yanında yapısal olarak benzerlikleri olduğu, ancak sahibinin hususiyetlerini taşıması yönünden ayırt edici nitelikleri üzerinde bulundurduğu kanaatine varıldığı, davalı tarafça ürünün yaygınlığı iddiasıyla ve davacı tarafça kopya olduğu iddiasıyla sunulan örnek ürünlerin incelendiği, ürünlerin disk yapısı, dış çap iç çap dengeleri, camın yerleştirilme yönü gibi hususlarda benzerliklerinin bulunduğu, ancak bu yapıdaki ürünlerin davacı ürününden önce de çokça kullanıldığının görüldüğü, dolayısı ile harcıalem hale gelmiş bir yapısal düzenin söz konusu olduğu, örnekler incelendiğinde her 3 ürün için de eser sahibinin diğerinden farklı olduğunun okunabildiği, bu durumun balık figürlü ürün örneği için de benzer olduğu, davaya konu ürünlerin, sahibinin hususiyetini yansıttığı, FSEK kapsamında güzel sanat eseri niteliği taşıdıkları gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm, davacı vekili tarafından istinaf edilmiştir.
IV. İSTİNAF
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bilirkişi raporu ile davacının ürünlerinden önce de benzer yapı ve teknikler kullanılmak suretiyle üretilmiş ürünlerin bulunduğu, bu ürünlerin tüm süreçlerinin el işçiliği olduğu, bu ürünlerin yapısal olarak harcıalem olmakla birlikte eser sahibinin hususiyetini de taşıdığı, FSEK kapsamında güzel sanat eseri niteliğinde oldukları, Amazon sitesi üzerinde davacının ürünlerinin birer adet stok bilgisinin bulunduğunun tespit edildiği, taklit ürün satışının yapıldığı sonucuna ulaşılamadığı, bilinen tekniklerin başka bir uygulayıcı tarafından kullanılmasına engel bulunmadığı, benzer formlarla üretilmiş tüm eserlerin kopya niteliğinde değerlendirilemeyeceği, davalı tarafça davacının ürünlerinin taklitlerinin üretildiğine dair kanıta ulaşılamadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş, hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Dava ve Hukuki Nitelendirme
Dava, tasarım hakkına tecavüz ve haksız rekabetin tespiti, men'i ve ref'i, FSEK'e dayalı maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Yapılan yargılama ve saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kuralları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre yapılan istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 353/1-b (1) hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine ilişkin kararın usul ve yasaya uygun olduğu kanısına varıldığından Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın HMK'nın 370/1 hükmü uyarınca ONANMASINA, aynı Kanun'un 372. maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine, 13.03.2025 tarihinde kesin olarak oy birliğiyle karar verildi.