"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 44. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/599 Esas, 2024/618 Karar
HÜKÜM : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 16. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2019/277 E., 2020/672 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
KARAR
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; taraflar arasında finansal kiralama ilişkisi bulunduğunu, ancak davalının kira edimini yerine getirmediğini, finansal kiralama konusu malın mülkiyetinin kiralayan şirkete ait olduğunu, sözleşmede de bunun açıkça yazılı olduğunu ileri sürerek sözleşmenin feshinin tespiti ile birlikte Finansal Kiralama konusu malların müvekkiline aynen iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; müvekkili şirketin konkordato başvurusunda bulunduğunu, başvuru kabul edilip müvekkili ödemelerinin ertelendiğini, komiser heyetinin onayı olmadan şirket yetkililerin bir işlem yapamayacağını, heyetin alacaklıların korunması, alacaklılar arasında farklılık ve eşitsizlik yaratacak uygulama yapılmamasını denetlediğini, ayrıca finansal kiralamaya ilişkin ödemelerin kapsam dışı bırakıldığına dair verilmiş bir karar mevcut olmadığından komiser heyetinin davacı şirkete ödeme yapmada öncelik tanımasının imkansız olduğunu, müvekkil şirketin tüm üretimini finansal kiralama kapsamında yer alan üretim araçlarıyla yaptığını, 24.05.2018 tarihinde finansal kiralama sözleşmesi kapsamında .... LAZER KESME makinesi arızalandığını, bu durumunun davacı ve ... Sigorta A.Ş.'de bildirildiğini yapılan ekspertiz sonucu makinanın ariza bedelinin sözleşme hükümlerine aykırı şekilde davacı tarafça kira borçlarına mahsup edildiğini, bu nedenle makinede meydana gelen arızanın tamirinin gerçekleştirilemediğini, müvekkil şirket davacı tarafın kötüniyetli davranışı nedeniyle makinesini tamir ettiremediğinden bir takım kira ödemelerini yapmakta gecikme yaşadığını, Bakırköy 3.Asliye Ticaret Mahkemesince konkordatonun kuvvetle muhtemel tasdik kararında finansal kiralama sözleşmesinden kaynaklanan borçlar veya malların iadesi için de bir yılı geçmemek üzere ertelenmesi yönünde hüküm tesis edileceğini, kararın bekletici mesele yapılması gerektiğini, davacı tarafa müvekkili şirketin finansal kiralamadan dolayı konkordato süreci öncesine ait borçların ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı yanın konkordato Mahkemesi olan Bakırköy 3. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2018/1086 E. sayılı dosyasına müzekkere yazılarak, finansal kiralamaya konu malların ilgili dava dosyasında verilen ihtiyati tedbir kararı kapsamında olup olmadığı hususunda bilgi istenildiği, ilgili Mahkemece alınan komiser heyeti görüşünde; 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun (İİK) 294/1 hükmü gereğince finansal kiralama sözleşmesine konu mallara teşmil etmemesi gerektiğinin bildirildiği, dolayısı ile konkordato mahkemesince verilen diğer tedbir kararlarının davalının mülkiyetinde bulunan mallara ilişkin olduğu, finansal kiralama konusu mal davalı mülkiyetinde olmadığından bu tedbirlerin dava konusu emtiaları kapsamadığı ve davalının konkordato davasının finansal kiralamaya konu malın iadesi talebine engel olmadığı, taraflar arasında akdedilen finansal kiralama sözleşmeleri gereğince davalı yana kiralanan ve teslim edilen emtiaların vadesi gelen ve ödenmeyen kira bedellerinin ödenmesi için keşide edilip tebliğ edilen ihtara rağmen davalı tarafça yasal 60 günlük süre içerisinde kira bedellerinden kaynaklanan borcun ödenmediği ve temerrüte düşüldüğü, davacı tarafça akdin feshinin haklı nedenlere dayandığı, finansal kiralama kanunu ile finansal kiralama sözleşmesi gereğince iadenin yasal koşullarının oluştuğu, her ne kadar davalı yan davaya konu bir kısım malların teslim edilmesi sebebiyle davanın konusuz kaldığını iddia etmişse de davadan sonra sözleşme konusu emtiaların bir kısmının davacıya ihtiyati tedbir yolu ile teslim edildiği gerekçesiyle davanın kabulü ile, davaya ve sözleşmeye konu emtiaların davalıdan alınarak davacıya aynen iadesine karar verilmiş, hüküm, davalı tarafça istinaf edilmiştir.
IV. İSTİNAF
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile taraflar arasındaki sözleşme ile İstanbul mahkemelerinin yetkili kılındığı, davalı şirket hakkında Bakırköy 3. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2018/1086 E. sayılı dosyasında 19.11.2018 tarihinden itibaren üç ay süre ile geçici mühlet verildiği, 18.04.2019 tarihli duruşmada da, bu tarihten itibaren bir yıl süre ile kesin mühlet kararı verildiği, alınan komiser heyeti görüşünde; İİK'nın 294/1. maddesi gereğince finansal kiralama sözleşmesine konu mallara teşmil etmemesi gerektiğinin bildirildiği, davalı vekilinin istinafında ihtarnamede verilen 60 günlük sürenin konkordato geçici mühlet süresine denk geldiğinden feshin haklı olmadığını ileri sürdüğü, borçlunun (kiracının) kira bedellerinin konkordatonun talep edildiği tarihe kadar düzenli şekilde ödemiş olması ama geçici veya kesin mühlet sırasında kira bedelini ödememesi ihtimalinde bu finansal kira alacağının konkordato şartlarına tabi olmadan tam olarak ödenmesi gerektiği, kaldı ki 102072 nolu sözleşmeye istinaden gönderilen ihtarname geçici mühlet kararından sonra ise de, ödenmesi istenen kira bedellerinin bir kısmının geçici mühlet kararından önceye tekabül ettiği, temerrüt koşulunun gerçekleştiği, konkordato mühlet kararından sonra vadesi gelen finansal kira bedellerinin ve sözleşmeden kaynaklanan borçların işletme gideri olduğu ve ödenme koşullarının konkordato projesine tabi olduğu ancak mühlet kararından önce vadesi gelen borçların konkordato projesine dahil olmadan davalı kiracı tarafından ödenmesi gerektiği, finansal kiralama sözleşmesine konu bir kira bedelinin dahi ödenmemesinin temerrüt koşullarının gerçekleşmesi için yeteceği, bu durumda her üç sözleşme için de 60 günlük süre içerisinde ödeme yapılmadığı ve davacı kiralayanın sözleşmeyi fesih hakkının bulunduğu ve bu hakkın kanuna uygun olarak kullanıldığı, 6361 Sayılı Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu uyarınca finansal kiralama konusu malın mülkiyeti davacı finansal kiralama şirketine ait olduğundan sözleşmenin sona ermesiyle davacının malın iadesini isteme hakkının bulunduğu, konkordatonun tasdik edildiği veya tasdik kararında İİK'nın 307. maddesi gereğince finansal kiralama konusu malların iadesinin ertelendiği hususunun davalı tarafça iddia ve ispat edilemediği ayrıca konkordato davasının sonucunun beklenilmesine gerek bulunmadığı, davacı tarafça İstanbul 6. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2019/709 D.İş sayılı dosyasından 29.04.2019 tarihinde alınan bir ihtiyati tedbir kararı ile tüm makineleri müvekkil şirketten teslim almış olması sebebiyle davanın konusuz kaldığı ileri sürülmüş ise de, malın ihtiyati tedbir kararı gereği teslim edilmesinin davanın konusuz kalmasını gerektirmeyeceği gerekçesiyle istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiş, hüküm, davalı vekilince temyiz temyiz edilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Dava ve Hukuki Nitelendirme
Dava, finansal kiralama sözleşmesine konu malın aynen iadesi istemine ilişkindir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Yapılan yargılama ve saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kuralları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre yapılan istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 353/1-b(1) hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine ilişkin kararın usul ve yasaya uygun olduğu kanısına varıldığından Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. SONUÇ: Yukarda açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın HMK'nın 370/1 hükmü uyarınca ONANMASINA, aynı Kanun'un 372. maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine, 19.03.2025 tarihinde kesin olarak oy birliğiyle karar verildi.