"İçtihat Metni"
K A N U N Y A R A R I N A B O Z M A
MAHKEMESİ :Ağır Ceza Mahkemesi
SAYISI : 2022/925 değişik iş
İNCELEME KONUSU KARAR: İtirazın reddine
KANUN YARARINA BOZMA
YOLUNA BAŞVURAN : Adalet Bakanlığının istemi üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı
TEBLİĞNAME GÖRÜŞÜ : İlgili kararın kanun yararına bozulması
Silahlı terör örgütüne üye olma ve görevi yaptırmamak için direnme suçlarından İstanbul İnfaz Hakimliğinin 24.12.2021 tarihli içtima kararı ile 8 yıl 16 ay 15 gün hapis cezasına hükümlü ...'nın, bu cezasının infazı sırasında, re'sen yapılan inceleme sırasında koşullu salıverilme şartlarını taşımaması nedeniyle infaz dosyasının görüşülmek üzere idare ve gözlem kuruluna çıkarılmamasına ilişkin... Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğünün 17.02.2022 tarihli ve E.83965783-2017/964-2022/14692 sayılı bilgilendirme konulu kararına karşı hükümlü tarafından yapılan şikayet hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair Karşıyaka 2. İnfaz Hakimliğinin 01.03.2022 tarihli ve 2022/920 Esas, 2022/928 Karar sayılı kararına karşı İzmir Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan itirazın reddine ilişkin Karşıyaka 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 15.03.2022 tarihli ve 2022/925 değişik iş sayılı kararı ile ilgili olarak;
Adalet Bakanlığının, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309 uncu maddesinin birinci fıkrası uyarınca, 07.12.2023 tarihli ve 94660652-105-35-25159-2023-Kyb sayılı evrakı ile kanun yararına bozma istemine istinaden düzenlenen, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının, 08.01.2024 tarihli ve 2023/136889 sayılı Tebliğnamesi ile dava dosyası Daireye gönderilmekle, gereği düşünüldü;
I. İSTEM
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının, 08.01.2024 tarihli ve 2023/136889 sayılı kanun yararına bozma isteminin;
"Somut olayda,... Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğünce tanzim edilen 17.02.2022 tarihli ve bilgilendirme notu başlıklı karar içeriğinde, adı geçen hükümlü hakkında İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından düzenlenen yeni müddetnameye göre koşullu salıverilme tarihinde değişiklik olması sebebiyle infaz dosyasının re'sen ele alınarak, hükümlünün şartla salıverilmesi için infazı beklenen disiplin cezalarının yasal kaldırılma tarihlerinin beklenilmesi gerektiği, koşullu salıverilme kararı verebilmek için gerekli şekil şartlarının henüz gerçekleşmediğinden bahisle, infaz dosyasının görüşülmek üzere idare ve gözlem kuruluna çıkarılmamasına dair tespitin yapıldığı ve anılan kararın son kısmında "bilgilendirme notunun ilgiliye tebliğine, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde Karşıyaka İnfaz hakimliğine şikayet hakkının bulunduğunun ve Karşıyaka İnfaz Hakimliğinin kararına da 7 gün içerisinde Karşıyaka Nöbetçi Ağır Ceza Mahkemesine itiraz edebileceği hususununu ihtar edilmesine" şeklinde bir açıklamaya yer verildiği, hükümlünün de 23.02.2022 tarihli dilekçesi ile hakkında şartla tahliye kararı verilmesi gerektiğinden bahisle anılan karara karşı şikayet hakkını kullandığı,
Karşıyaka 2. İnfaz Hakimliğinin 01.03.2022 tarihli kararı ile hükümlü hakkında bilgi notu düzenlenerek kurum 2. müdürünün imzasıyla onaylanıp hükümlüye bilgi notunun tebliğ edildiği, ancak bilgi notu olarak düzenlenen ve kurum 2. müdürünün imzasını taşıyan yazının hiç bir hukuki değeri ve hukuksal sonucu olmayan bir yazı olduğu, bu yazıya itiraz edilmekle hukuki bir yarar sağlanmayacağı, hükümlünün talebi hakkında İdare ve Gözlem Kurulunca yasaya uygun bir değerlendirme yapılıp, denetime uygun bir karar verilmesi halinde hükümlü tarafından bu karara itiraz da edilirse İnfaz Hakimliği tarafından bir değerlendirme yapılabileceği, bahsi geçen bilgilendirme notunun idari bir işlem olarak kabul edilmesi halinde bu işlemin iptalinin ancak idare yargı mercilerine yapılacak müracaat ile istenebileceği gerekçesiyle, bu aşamada İnfaz Hakimliğince verilecek bir karar bulunmadığından karar verilmesine yer olmadığına dair karar verildiği ve anılan karara karşı İzmir Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan itirazın da Karşıyaka 1. Ağır Ceza Mahkemesince reddine karar verildiği anlaşılmış ise de,
4675 sayılı İnfaz Hakimliği Kanunu'nun infaz hâkimliklerinin görevleri başlıklı 4. maddesinde yer alan "Hükümlülerin cezalarının infazı, müşahadeye tâbi tutulmaları, açık cezaevlerine ayrılmaları, izin, sevk, nakil ve tahliyeleri; tutukluların sevk ve tahliyeleri gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak." düzenleme ile,
Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri ile Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmeliğin hükümlünün durumunun değerlendirilmesi başlıklı 36/1. maddesinde yer alan "Hükümlülerin açık ceza infaz kurumuna ayrılmalarına, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezalarının infaz edilmesine ve ceza infaz kurumlarından doğrudan koşullu salıverilmelerine ilişkin talebi üzerine, ilgili talebin mevzuatta belirtilen süre ve kaldırılmamış disiplin cezasının bulunmaması gibi şartları taşıyıp taşımadığı idare tarafından araştırılır, gerekli şartları taşımayan talep reddedilerek hükümlüye tebliğ edilir." şeklindeki açıklama nazara alındığında,
Dosya kapsamına göre, hükümlünün yeni düzenlenen müddetname uyarınca koşullu salıverilme tarihinin değişmesi üzerine, İnfaz Kurumu Müdürlüğünce hükümlünün koşullu salıverilmesi hususunda diğer şekil şartlarının da oluşup oluşmadığına yönelik düzenlenen 17.02.2022 tarihli bilgilendirme notunun esasen bir karar niteliğinde olduğu, konu kısmına bilgilendirme notu yazılmasının içerikte yer alan hususları etkilemeyeceği, içerik itibariyle hükümlünün şartla tahliye edilip edilmeyeceği konusunda esaslı bir
değerlendirme yapılarak infaz dosyasının kurul gündemine alınmamasına karar verildiği, somut olayın öncelikle Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri ile Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmelik'in 36/1. maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği ve söz konusu yönetmelikte de yer aldığı üzere hükümlünün koşullu salıverilmelerine ilişkin olarak mevzuatta belirtilen süre ve kaldırılmamış disiplin cezasının bulunmaması gibi şartları taşıyıp taşımadığı idare tarafından araştırıldığı, gerekli şartların taşınmaması üzerine karar verilerek hükümlüye tebliğ edildiği, bu halde İnfaz Hakimliğince esastan bir değerledirme yapılarak karar verilmesi gerektiği, hükümlünün şikayet dilekçesinde de belirttiği hususlarla ilgili olarak, İdare ve Gözlem kurulu tarafından hükümlünün cezaevinde bulunduğu süre içerisindeki gözlem ve raporları üzerinden yapılan değerlendirme sonucunda verilen kararlara yönelik şikayet yoluna başvurulabileceği, ayrıca İnfaz Hakimliğnin bilgilendirme notunun karar niteliğinde olmadığı yönündeki gerekçesinin yerinde olmadığı, İnfaz Hakimliğinin görevi kapsamında söz konusu şikayeti inceleyerek koşullu salıverme hususundaki şekil şartların oluşup oluşmadığıyla ilgili olarak değerlendirme ile yaparak karar vermesi gerektiği,
Öte yandan ... Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğünce tanzim edilen 17.02.2022 tarihli kararın son kısmında hükümlünün başvurulabileceği kanun yolu, süresi, sürenin ne zaman başlayacağı tereddüde yer vermeyecek şekilde bir açıklamaya yer verildiği, bu halde karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilmesi halinde hükümlünün aleyhine olacağı gözetilmeden, itirazın kabulü yerine yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir."
Şeklindeki gerekçeye dayandığı anlaşılmıştır.
II. GEREKÇE
1. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309 uncu maddesinin, (1), (2) ve (3) üncü fıkraları;
(1) Hâkim veya mahkeme tarafından verilen ve istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen karar veya hükümde hukuka aykırılık bulunduğunu öğrenen Adalet Bakanlığı, o karar veya hükmün Yargıtayca bozulması istemini, yasal nedenlerini belirterek Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı olarak bildirir.
(2) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, bu nedenleri aynen yazarak karar veya hükmün bozulması istemini içeren yazısını Yargıtayın ilgili ceza dairesine verir.
(3) Yargıtayın ceza dairesi ileri sürülen nedenleri yerinde görürse, karar veya hükmü kanun yararına bozar.
2. Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri İle Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmeliğin "Hükümlünün durumunun değerlendirilmesi" başlıklı 36 ncı maddesi;
(1) Hükümlülerin açık ceza infaz kurumuna ayrılmalarına, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezalarının infaz edilmesine ve ceza infaz kurumlarından doğrudan koşullu salıverilmelerine ilişkin talebi üzerine, ilgili talebin mevzuatta belirtilen süre ve kaldırılmamış disiplin cezasının bulunmaması gibi şartları taşıyıp taşımadığı idare tarafından araştırılır, gerekli şartları taşımayan talep reddedilerek hükümlüye tebliğ edilir.
(2) Talebin bulunması, süre şartını sağlaması ve kaldırılmamış disiplin cezası bulunmaması gibi mevzuatta belirtilen şekil şartlarını taşıyan dosyalar; idare ve gözlem kurulu sekretaryası tarafından işleme alınarak ilgili hakkında gözlem ve değerlendirme dosyası hazırlanır. Dosyanın 5275 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında bulunup bulunmadığı belirlenerek müteakip işlemlerin ikmali sağlanır.
3. Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri İle Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmeliğinin
"İdare ve gözlem kurulu sekretaryası" başlıklı 18 nci maddesinin (1) nci fıkrası;
(1) İdare ve gözlem kurulunun sekretarya işlemlerini yürütmek üzere, iyileştirmeden sorumlu ikinci müdürün sorumluluğunda müstakil bir sekretarya birimi oluşturularak bu birimde yeterince personel görevlendirilir.
4. Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmeliğinin "Müdürün görevleri" başlıklı 7 nci maddesi ile "İkinci müdürün görevleri" başlıklı 8 nci maddesi;
Madde 7- (1) Müdür, kurumun en üst amiri olup, aynı zamanda işyurdunun da müdürüdür. Görevlerinden dolayı sıralı amirlerine karşı sorumludur. Müdürün görevleri şunlardır:
a) Kurum personeli üzerinde mevzuatın öngördüğü şekilde gözetim ve denetim hakkını kullanmak.
b) Kurum personeline verilen yazılı veya sözlü emirlerin yerine getirilip getirilmediğini izlemek ve denetlemek.
c) Mevzuat ve yetkili mercilerce verilen emirler çerçevesinde kurumun genel idare ve işyurduna ait hesap işlerinin yürütülmesini ve denetimini yapmak.
ç) Hükümlülerin iyileştirilmesi, bilgilerinin artırılması, atölye çalışmaları, kişisel uğraşlarının düzenlenmesi ve geliştirilmesinin sağlanması bakımından mevzuat hükümlerini uygulamak ve sağlık durumlarıyla yakından ilgilenmek.
d) Kamu kurum ve kuruluşları ile bakanlıklar tarafından istenilen istatistiki bilgi ve belgelerin hazırlanmasını sağlamak ve Cumhuriyet başsavcılığına sunmak.
e) Haftada en az bir defa olmak üzere gündüzleri, on beş günde en az bir defa olmak üzere de geceleri kurumun bütün faaliyetlerini tetkik ederek, işlerin mevzuat ve emirler çerçevesinde yürüyüp yürümediğini denetlemek ve aldığı sonuçları ve gördüğü eksiklikleri denetleme defterine kaydetmek ve takip etmek.
f) Kurum hizmetleriyle ilgili genel ihtiyaçları, öncelikleri, bir sonraki yılda yapılacak işleri belirlemek ve bu konularla ilgili tahmini gider verilerini hazırlayarak Bakanlığa sunmak.
g) Asayiş, güvenlik, sağlık ve benzeri konularda ortaya çıkan sorunlarla ilgili gecikmeksizin önlem almak, önlemlerin yetersiz kalması hâlinde, durumu derhal Cumhuriyet başsavcılığı aracılığıyla Bakanlığa bildirmek.
ğ) Mevzuatla verilen diğer görevleri yapmak.
Madde 8- (1) İkinci müdür, müdürün yardımcısı olup müdür tarafından kendisine verilen işleri yürütür ve müdürün yokluğunda kendisine vekâlet eder. Birden fazla ikinci müdürün bulunması hâlinde, kimin vekâlet edeceği Cumhuriyet başsavcısının görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
(2) İkinci müdürler arasındaki iş bölümü kurum müdürü tarafından yapılır ve kendilerine yazılı olarak tebliğ edilir.
(3) Nöbet veya vardiya sırasında görevli ikinci müdür; kurum müdürü veya vekâlet eden diğer ikinci müdürün yokluğunda veya acil ve zorunlu hâllerde, kurum müdürünün yetkilerini kullanır.
Şeklinde düzenlenmiştir.
5. İzmir Cumhuriyet Başsavcılığının 17.02.2022 tarihli ve 2021/7-31064 sayılı müddetnemesine göre şartla tahliye tarihi 19.01.2022 olarak belirlenen hükümlünün tamamı infaz edilip kaldırılmamış disiplin cezalarının bulunması nedeniyle şartla tahliye kararı aldırılmak üzere infaz dosyasının İdare ve Gözlem Kuruluna çıkarılmamasına, disiplin bakımından iyi halini hakedeceği tarihten önceki bir tarihte değerlendirilmek üzere dosyanın İdare ve Gözlem Kurulu Başkanlığına sunulmasına kurum ikinci müdürü tarafından karar verildiği ve bilgilendirme notu adı altında hükümlüye tebliğ edildiği anlaşılmıştır.
6. Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri İle Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmeliğinin
"İdare ve gözlem kurulu sekretaryası" başlıklı 18 nci maddesinin (1) nci fıkrasındaki (1) İdare ve gözlem kurulunun sekretarya işlemlerini yürütmek üzere, iyileştirmeden sorumlu ikinci müdürün sorumluluğunda müstakil bir sekretarya birimi oluşturularak bu birimde yeterince personel görevlendirilir." hükmü ile Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri İle Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmeliğin "Hükümlünün durumunun değerlendirilmesi" başlıklı 36 ncı maddesinin (1) ve (2) nci fıkralarındaki "(1) Hükümlülerin açık ceza infaz kurumuna ayrılmalarına, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezalarının infaz edilmesine ve ceza infaz kurumlarından doğrudan koşullu salıverilmelerine ilişkin talebi üzerine, ilgili talebin mevzuatta belirtilen süre ve kaldırılmamış disiplin cezasının bulunmaması gibi şartları taşıyıp taşımadığı idare tarafından araştırılır, gerekli şartları taşımayan talep reddedilerek hükümlüye tebliğ edilir.
(2) Talebin bulunması, süre şartını sağlaması ve kaldırılmamış disiplin cezası bulunmaması gibi mevzuatta belirtilen şekil şartlarını taşıyan dosyalar; idare ve gözlem kurulu sekretaryası tarafından işleme alınarak ilgili hakkında gözlem ve değerlendirme dosyası hazırlanır. Dosyanın 5275 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında bulunup bulunmadığı belirlenerek müteakip işlemlerin ikmali sağlanır." hükmü birlikte değerlendirildiğinde hükümlünün açık ceza infaz kurumuna ayrılma, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infaz edilmesine, ceza infaz kurumundan doğrudan şartla tahliyesine ilişkin talebi bulunması halinde talebi ile ilgili değerlendirme yapılabilmesi ve dosyasının işleme alınabilmesi için gerekli olan süre şartını taşıyıp taşımadığı, kaldırılmamış disiplin cezası bulunup bulunmadığı gibi yasal mevzuatta aranan şekli şartların gerçekleşip gerçekleşmediği yönündeki araştırmanın iyileştirmeden sorumlu ikinci müdürün sorumluluğunda oluşturulan İdare ve Gözlem Kurulunun sekretaryası tarafından yapılması ve yasal mevzuatta aranan şekli şartların gerçekleşmediğinin tespit edilmesi halinde, talebe rağmen infaz dosyasının niçin işleme alınmadığı konusunda gerekli açıklamayı içerecek şekilde İdare ve Gözlem Kurulu adına iyileştirmeden sorumlu ikinci müdür sorumluluğunda oluşturulan sekretarya tarafından hükümlüye tebliğ edilmelidir.
7. Somut olayda, cezasının infazı sırasında gelen mahsup kararı nedeniyle yeniden düzenlenen müddetnamesine göre şartla tahliye tarihi geçen hükümlünün durumu ile ilgili kendisini bilgilendirmek amacıyla bilgilendirme notu adı altında hükümlünün herhangi bir talebi olmaksızın re'sen düzenlendiği ve ceza infaz kurumu ikinci müdürü tarafından imzalanarak kendisine tebliğ edildiği, hükümlünün talebi olmaksızın düzenlenen ve altında imzası bulunan ikinci müdürün iyileştirmeden sorumlu ikinci müdür olup olmadığı ve bu belgenin İdare ve Gözlem Kurulu adına sekretaryası tarafından düzenlenip düzenlenmediği belli olmadığından, Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri İle Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmeliğin 36. maddesinin 1. fıkrası kapsamında düzenlenmiş bir belge
karar olarak değerlendirilmesi mümkün olmadığından, İnfaz hakimliğince verilen karara karşı yapılan itirazının reddine dair itiraz merciince verilen kararda usul ve yasaya aykırılık görülmediğinden, düzenlenen bilgilendirme notunun karar olarak değerlendirilmesi ve esastan incelenerek karar verilmesi gerektiğine ilişen, haklı sebebe dayanmayan ve yerinde görülmeyen kanun yararına bozma isteminin reddine karar vermek gerekmiştir.
III. KARAR
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma istemi doğrultusunda düzenlediği tebliğnamedeki düşünce yerinde görülmediğinden 5271 sayılı Kanun’un 309 uncu maddesindeki koşulları taşımayan KANUN YARARINA BOZMA İSTEMİNİN oy birliğiyle REDDİNE,
Dava dosyasının, Mahkemesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE,
20.09.2024 tarihinde karar verildi.