Logo

1. Ceza Dairesi2024/6627 E. 2024/7423 K.

Yapay Zeka Özeti

Uyuşmazlık: Hükümlünün diş hekimi tarafından reçete edilen elektrikli diş fırçasını cezaevinde bulundurup bulunduramayacağı hususunda yaşanan uyuşmazlık.

Gerekçe ve Sonuç: Cezaevinde bulundurulabilecek eşyalara ilişkin yönetmelik ve genelge hükümleri ile cezaevi güvenliği gözetilerek hükümlünün, sağlık durumu için gerekliliği tespit edilmemiş ve güvenlik riski oluşturabilecek elektrikli diş fırçasını bulunduramayacağına dair verilen itirazın reddine ilişkin karar, kanun yararına bozulmuştur.

Karar Metni

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :Ağır Ceza Mahkemesi

SAYISI : 2023/7650 değişik iş

İNCELEME KONUSU KARAR : İtirazın reddine

KANUN YARARINA BOZMA YOLUNA BAŞVURAN : Adalet Bakanlığının istemi üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı

TEBLİĞNAME GÖRÜŞÜ : İlgili kararın kanun yararına bozulması

Sincan Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda hükümlü olarak bulunan ...'ın, işbu cezasının infazı sırasında, diş hekimince reçete edilen diş fırçasını satın alma talebinde bulunması üzerine, kantinde satışı yapılmayan vitamin, gıda takviyesi gibi kozmetik dışı ürünler ile tıbbi korse, elastik bandaj, ortapedik ürünler, atel gibi malzemelerin alımında 172 nolu Genelge'nin "C-Odalarda bulundurulacak tıbbi cihaz, ilaç, gıda takviyesi ile bunların temini başlıklı 2. maddesi" gereği işlem yapılmasına, kurum kantininde çeşitli markalarda muadili bulunan diş macunu, güneş kremi, nemlendirici krem gibi kozmetik ürünlerin hükümlü/tutukluların hastalığı tedavisinde zorunluluk bulunmadığı sürece eşya yönetmeliği hükümlerine istinaden kurum kantininden alınmasına dair anılan Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğünün 21.08.2023 tarihli ve 2023/31867 sayılı kararına yönelik şikayet üzerine yapılan inceleme sonunda, hükümlünün talebinin makul olduğu, diş hastanesine sevkinin sağlanarak tedavisinin yaptırılması, hükümlüden karşılanmak şartıyla diş fırçası talebi yönündeki şikayetinin kabulüne, anılan kurum kararının iptaline ve belirtilen şekilde uygulama yapılmasına ilişkin Ankara Batı 1. İnfaz Hakimliğinin 10.10.2023 tarihli ve 2023/6349 Esas, 2023/7605 Karar sayılı kararına yönelik itirazın reddine dair merci Ankara Batı 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 08.11.2023 tarihli ve 2023/7650 değişik iş sayılı kararı ile ilgili olarak;

Adalet Bakanlığının, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. maddesinin 1. fıkrası uyarınca, 17.09.2024 tarihli ve 94660652-105-06-10494-2024-Kyb sayılı evrakı ile kanun yararına bozma istemine istinaden düzenlenen, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının, 30.09.2024 tarihli ve 2024/97846 sayılı Tebliğnamesi ile dava dosyası Daireye gönderilmekle, gereği düşünüldü;

I. İSTEM

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının, 30.09.2024 tarihli ve 2024/97846 sayılı kanun yararına bozma isteminin;

"Her ne kadar Ankara Batı 1. İnfaz Hakimliğinin 10.10.2023 tarihli kararı ile, hükümülünün diş hekimi tarafından reçete edilen diş fırçasının talebinin makul olduğu, diş hastanesine sevkinin sağlanarak tedavisinin yaptırılması, hükümlüden karşılanmak şartıyla diş fırçası talebi yönündeki şikayetinin kabulüne karar verilmiş ise de,

Dosya kapsamına göre;

5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanun'un "Oda ve eklentilerinde bulundurulabilecek kişisel eşyalar" başlıklı 35/1. maddesinde yer alan "Kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülerin oda ve eklentilerinde bulundurabilecekleri veya bulunduramayacakları kişisel eşya, gıda, tıbbi malzeme ve diğer ihtiyaç maddeleri yönetmelikle düzenlenir",

Ceza İnfaz Kurumlarında Bulundurulabilecek Eşya ve Maddeler Hakkında Yönetmeliğin 12/1. maddesinde yer alan "Hükümlüler, koğuş, oda ve eklentilerinde hekim raporuyla belgelendirilmek koşuluyla, sağlıkları için gerekli protez, ortopedik boyunluk, ortopedik yatak, solunum ve işitme cihazları, baston, tekerlekli sandalye ile kurum ve kişi güvenliği açısından sakıncası bulunmayan benzeri medikal eşyaları bulundurabilir." ile 13/1. maddesinde yer alan " Hükümlüler, koğuş, oda veya eklentilerinde, kantinden temin edilmek koşuluyla kişisel ve çevresel temizliklerini temin için tarak, saç fırçası, sabun, kese, diş macunu, diş fırçası, tıraş sabunu, şampuan, parfüm, krem, saç boyası, çakısı bulunmayan tırnak makası, plastik saplı tıraş bıçağı, beş adet plastik elbise askısı, çamaşır mandalı ve gündelik hayatta kullanılan plastik eşyalar ile idarece uygun görülen uzunlukta çamaşır ipi bulundurabilir." ve Ceza İnfaz Kurumunda Barındırılanların Uluslararası Standartlarda İnsan Hakları Merkezli Sağlığa Erişimi ve Tedavileri, Tedavi Nedeniyle Nakilleri, Ceza Tehir İşlemleri başlıklı 172 Nolu Genelgenin üçüncü bölüm C-Odalarda Bulundurulacak Tıbbi Cihaz, İlaç, Gıda Takviyesi ile Bunların Temini başlıklı 1 ve 2. maddelerinde yer alan "1-Uzman hekim tarafından, hükümlü ve tutuklunun yanına verilmesi uygun görülen solunum cihazı, oksijen tüpü, ortopedik yatak, baston, tekerlekli sandalye gibi malzemeler ancak, kurumda güvenlik zafiyeti oluşturmayacağı idare ve gözlem kurulu kararı ile değerlendirilerek ilgilisine verilecektir. 2-Hekim tarafından verilmesi uygun görülen araç ve eşya ile ilgili olarak idare ve gözlem kurulu tarafından yapılan değerlendirme sonucunda, araç veya malzemenin gerek hekimin uzmanlık alanı dışında olması, gerekse hükümlü ve tutuklunun bilinen hastalığı ile bir ilgisinin bulunmadığı sonucuna ulaşılması halinde, kullanılmasına zorunluluk olup olmadığına dair, bir üst sağlık kuruluşundan sağlık raporu aldırılacak ve sonucuna göre işlem yapılacaktır." şeklindeki düzenlemelere nazaran, hükümlü/tutukluların sağlık yönünden kullanım zorunluluğu uzman hekim tarafından uygun görülen tıbbi malzemenin koğuş ve odada bulundurabilecekleri, ancak ceza infaz kurumunun niteliği ve yapısı gereğince malzemenin güvenlik açısından kurumda tehlike arz edebileceği ve hükümlü/tutuklunun birlikte kaldığı diğer hükümlü ve tutuklular ile kurum personeli açısından tehlikeli nitelikte olabileceği durumlarda uygun görülen malzemenin kurumda bulundurulmasının sınırlanabileceği,

Somut incelemeye konu dosyada, hükümlünün reçetesinde "Elektrikli Oral-B diş fırçası alması uygundur" şeklinde bir açıklama bulunduğu, sağlık yönünden kullanımının zorunlu olup olmadığı ve hayati önem taşıyıp taşımadığının belirtilmediği, doktor tarafından sadece önerildiği, kaldı ki, reçete edilen diş fırçasının hükümlü ve tutukluların yanlarında bulundurabileceği Eşya Ve Maddeler ilgili mevzuat da belirtildiği eşyalardan olmadığı, elektrikli diş fırçasının ucunda fırça değiştirmek için kullanılan sivri ve metal aksam olduğu, yaklaşık 50-55 cm kablo bulunduğu, güvenlik tedbirleri kapsamında olumsuzluk oluşturabileceği, bu tür eşyaların hükümlü tutuklulara verilmesinin sakıncalı olabileceğinin anılan ceza infaz kurumu tarafından da değerlendirildiğinin anlaşılması karşısında, itirazın kabulü yerine yerine yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir."

Şeklindeki gerekçeye dayandığı anlaşılmıştır.

II. GEREKÇE

1. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309 uncu maddesinin, (1), (2) ve (3) üncü fıkraları;

(1) Hâkim veya mahkeme tarafından verilen ve istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen karar veya hükümde hukuka aykırılık bulunduğunu öğrenen Adalet Bakanlığı, o karar veya hükmün Yargıtayca bozulması istemini, yasal nedenlerini belirterek Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı olarak bildirir.

(2) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, bu nedenleri aynen yazarak karar veya hükmün bozulması istemini içeren yazısını Yargıtayın ilgili ceza dairesine verir.

(3) Yargıtayın ceza dairesi ileri sürülen nedenleri yerinde görürse, karar veya hükmü kanun yararına bozar.

2. Ceza İnfaz Kurumlarında Bulundurabilecek Eşya ve Maddeler Hakkında Yönetmeliğin 12 nci maddesinin birinci fıkrası;

"Hükümlüler, koğuş, oda ve eklentilerinde hekim raporuyla belgelendirilmek koşuluyla, sağlıkları için gerekli protez, ortopedik boyunluk, ortopedik yatak, solunum ve işitme cihazları, baston, tekerlekli sandalye ile kurum ve kişi güvenliği açısından sakıncası bulunmayan benzeri medikal eşyaları bulundurabilir."

3. Aynı yönetmeliğin 13 ncü maddesinin birinci fıkrası;

"Hükümlüler, koğuş, oda veya eklentilerinde, kantinden temin edilmek koşuluyla kişisel ve çevresel temizliklerini temin için tarak, saç fırçası, sabun, kese, diş macunu, diş fırçası, tıraş sabunu, şampuan, parfüm, krem, saç boyası, çakısı bulunmayan tırnak makası, plastik saplı tıraş bıçağı, beş adet plastik elbise askısı, çamaşır mandalı ve gündelik hayatta kullanılan plastik eşyalar ile idarece uygun görülen uzunlukta çamaşır ipi bulundurabilir."

3. Aynı yönetmeliğin 9 ncu maddesinin birinci ve üçüncü fıkraları;

Koğuş, oda ve eklentilerinde, kurumun elektrik tesisatı, fiziki koşulları ile odanın mevcudu dikkate alınmak suretiyle, kantinden temin edilen; HDMI/SCART/USB ve benzeri veri depolama veya aktarma girişi olmayan, dâhili uydu alıcısı ve bilgisayar sistemi ile tümleşik özelliği bulunmayan televizyon ile buzdolabı, saç kurutma makinesi, idare tarafından uygun görülecek sayıda elektrikli su ısıtıcısı ve iklim koşulları da dikkate alınarak vantilatör bulundurulmasına izin verilebilir.

....

Her hükümlü, kurum kantininden satın almak kaydıyla bir adet sadece FM bantlı, USB ve benzeri veri depolama, aktarma özelliği olmayan kulaklıklı küçük el radyosu bulundurabilir.

4. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun gereğince, hükümlü ve tutukluların sağlığının korunması, teşhis ve tedavileri, hastalık nedeniyle nakilleri ve ceza tehir işlemleri ile ilgili usul ve esasları göstermek, mevzuatın uygulanmasını kolaylaştırmak ve ortaya çıkan sorunları gidermek amacıyla Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan 06.01.2020 tarihli ve 70817034-010.06.2020-E.23 sayılı 172 Nolu Genelgenin üçüncü bölümünde yer alan, "odalarda bulundurulacak tıbbi cihaz, ilaç, gıda takviyesi ile bunların temini" başlıklı (C) bendinin birinci fıkrası;

"Uzman hekim tarafından, hükümlü ve tutuklunun yanına verilmesi uygun görülen solunum cihazı, oksijen tüpü, ortopedik yatak, baston, tekerlekli sandalye gibi malzemeler ancak, kurumda güvenlik zafiyeti oluşturmayacağı idare ve gözlem kurulu kararı ile değerlendirilerek ilgilisine verilecektir."

Şeklinde düzenlenmiştir.

5. Ceza İnfaz Kurumlarında Bulundurabilecek Eşya ve Maddeler Hakkında Yönetmeliğin 13 ncü maddesinin birinci fıkrasında hükümlülerin koğuş, oda veya eklentilerinde, kişisel ve çevresel temizliklerini temin için bulundurabilecekleri eşyaların sayıldığı, bulundurulabilecek eşyalar arasında diş fırçasının da bulunduğu, diş fırçasının niteliği konusunda herhangi bir ayrım yapılmadığı, ancak aynı yönetmeliğin 9. maddesinde koğuş, oda ve eklentilerinde bulundurulabilecek elektrikli eşyalar arasında elektrikli diş fırçasının sayılmadığı görülmektedir.

6. Hükümlünün uzman doktor tarafından reçete edilmesi nedeniyle kendisine verilmesini istediği elektrikli diş fırçasının aynı yönetmeliğin 12. maddesi kapsamında, sağlık için gerekli medikal protez olarak değerlendirilmesi mümkün değildir.

7. Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan 06.01.2020 tarihli ve 70817034-010.06.2020-E.23 sayılı 172 Nolu Genelgenin üçüncü bölümünde yer alan düzenlemeye göre, hükümlüye doktor tarafından reçete edilen elektrikli diş fırçasının ancak hükümlünün sağlığı için gerekli olduğunun tespiti ve kurumda güvenlik zaafiyeti oluşturmaması durumunda hükümlüye verilmesinin mümkün olduğu, elektrikli diş fırçasının yapısı ve niteliği gereği hem hükümlü ve tutuklular hemde kurum görevlileri açısından kurumda güvenlik zaafiyetine neden olacağına ilişkin cezaevi idaresi tarafından bir değerlendirme yapıldığı gibi hükümlünün sağlığı açısından elektrikli diş fırçası kullanmasının gerekli ve zorunlu olduğuna ilişkin bir doktor raporu alınmaksızın verilen karara karşı yapılan itirazın kabulü yerine reddine dair itiraz merciince verilen karar Kanun'a aykırı olup, kanun yararına bozma sebebi açıklanan bu sebeple yerinde görülmüştür.

III. KARAR

1. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma isteminin KABULÜNE,

2. Ankara Batı 1. Ağır Ceza Mahkemesince verilen 08.11.2023 tarihli ve 2023/7650 değişik iş sayılı kararın 5271 sayılı Kanun’un 309 uncu maddesinin üçüncü fıkrası gereği, oy birliğiyle KANUN YARARINA BOZULMASINA,

Dava dosyasının, Mahkemesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE,

07.11.2024 tarihinde karar verildi.