"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davasında bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davacının davasının reddine, asli müdahil Hazinenin davasının kabulüne ilişkin verilen karar, süresi içinde davalı ... Bağcılık Yatırım İnş. Tic. ve San. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.1. Davacı ... vekili dava dilekçesinde; çekişme konusu 492 ada 89 parsel sayılı taşınmazın 16/12/1998 tarihli Encümen kararına istinaden Devlet İhale Kanunu’nun 45. maddesi uyarınca davalı ..... AŞ’ye devredildiğini, davalının ifraz ile ilgili izin almaksızın taşınmazı ifraz ettirerek bir kısmını Kalecik ...AŞ’ye sattığını, belediyeye ait taşınmazların satışının yapılabilmesi için Belediye meclisince karar alınması gerektiğini, taşınmazın davalıya satışı hususunda Belediye meclis kararının bulunmadığını, Arsa Ofisi Genel Müdürlüğünden izin alınmadığını, taşınmazın satış bedelinin düşük olduğunu, taşınmazın mülkiyeti Hazineye ait iken 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 3. maddesi uyarınca bağcılık yapma amacıyla alındığını, ... ...AŞ tarafından imzalanan ihale şartnamesinde taşınmazda bağcılık yapılacağının öngörüldüğünü, aksi halde tapudaki şerh gereği tapunun iptali cihetine gidileceğinin belirtildiğini, davalının şartnameden doğan yükümlülüklerini yerine getirmediğini, satış protokolünün ihlal edildiğini, bunun üzerine Kalecik Belediye Meclisince 15/04/2014 tarihli karar ile taşınmazın satışına ilişkin kararın yasaya aykırı bulunarak iptaline karar verildiğini, diğer davalı ... ...AŞ’nin adreslerinin aynı olduğunu, iyi niyetli olmadığını ileri sürerek, taşınmazın tapu kaydının iptali ile Hazine adına tescilini talep etmiştir.
1.2. Asli müdahil Hazine vekili; taşınmazın 1973 yılında Hazine adına tespit edildiğini, 1993 yılında ağaçlandırılmak üzere Orman Bakanlığına tahsis edildiğini, Kalecik Belediyesince 15/10/1996 tarihinde taşınmazın ağaçlandırılmadığı gerekçesiyle ağaçlandırılmak üzere Belediyeye tahsisinin talep edildiğini, taşınmazın 03/02/1997 tarihinde ağaçlandırılmak üzere Belediyeye tahsis edildiğini, Belediyenin daha sonra 01/09/1998 tarihinde taşınmazın bir kısmının Kalecik Karası yetiştirmek üzere Belediyeye satışını talep ettiğini, taşınmazın 20/11/1998 tarihinde Belediyeye satıldığını ve tapu kütüğüne bağcılık amacı dışında kullanılamayacağı yönünde şerh düşüldüğünü, satıştan 20 gün sonra taşınmazın davalı ... ...A.Ş.’ye satıldığını, davalıların protokol şartlarına uymadığı gibi taşınmazı amacı doğrultusunda kullanmadığını belirterek müdahale talebinin kabulünü ve taşınmazın Hazine adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde; Arsa Ofisi Genel Müdürlüğünden izin alma yükümlülüğünün olmadığını, bu husustaki sorumluluğun Belediyeye ait olduğunu, davaya konu taşınmaz üzerinde kamu yararı tesis edilmediğinden Belediye meclis kararının gerekmediğini, Belediyenin özel hukuk hükümlerine göre tasarruf ettiği taşınmazların Encümen kararıyla satılabileceğini, taşınmaz üzerine konulan şerhte süre kısıtlamasının bulunmadığını, her iki davalının ortaklarının farklı olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
III.MAHKEME KARARI
Mahkemenin 20/06/2014 tarihli ve 2012/158 E. 2014/137 K. sayılı kararıyla; taşınmazın satışı için alınmış Belediye meclis kararının bulunmadığı, davalı şirkete yapılan satışın geçersiz olduğu, tapu kaydındaki şerhe rağmen taşınmazın bir kısmındaki deneme amaçlı bağ tesisi dışında davalılar tarafından bağcılık faaliyetinin yapılmadığı, davalıların iyi niyet savunmasına değer verilemeyeceği, Belediye tarafından usulüne uygun devir yapılmadığından asli müdahil Hazinenin taşınmazın amacına aykırı kullanıldığı iddiasının yerinde görülmediği ve ispat edilemediği gerekçesiyle asli müdahil Hazinenin talebinin reddine, davacı ... Belediyesince açılan davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Bağcılık Yatırım İnş. Tic. ve San. A.Ş. vekili ve asli müdahil Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Bozma Kararı
Dairenin 17/04/2018 tarihli ve 2015/9157 E., 2018/9162 K. sayılı ilamıyla; “…dava konusu taşınmazın satışına ilişkin usulünce alınmış bir Belediye Meclis Kararı bulunmadığı, bu durumda dava konusu taşınmazın davacı ... tarafından davalı ... Fidancılık ...A.Ş’ye satışının hukuken geçersiz olduğu; diğer taraftan, dava açıldıktan sonra taşınmazın 2 dönümünde yapılan deneme amaçlı bağ tesisi dışında kalan kısmında bağcılık yönünden herhangi bir imar yapılmadığı gibi, tapu kaydındaki açık şerhe rağmen taşınmazın bir kısım payının davalı ... Fidancılık ...A.Ş. tarafından diğer davalı ... Bağcılık ...A.Ş.'ye satışı yönünden iyi niyet savunmasına da değer verilemeyeceği tartışmasızdır.
Hal böyle olunca, asli müdahil Hazinenin davasının kabulüne karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile taşınmazın Kalecik Belediyesi adına tesciline hükmedilmesi doğru değildir.” gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
3. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 18/06/2020 tarihli ve 2019/92 E. 2020/118 K. sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazın satışına ilişkin usulünce alınmış bir Belediye Meclis Kararı bulunmadığı, bu durumda dava konusu taşınmazın davacı ... tarafından davalı ... Fidancılık ...A.Ş’ye satışının hukuken geçersiz olduğu; diğer taraftan, dava açıldıktan sonra taşınmazın 2 dönümünde yapılan deneme amaçlı bağ tesisi dışında kalan kısmında bağcılık yönünden herhangi bir imar yapılmadığı gibi, tapu kaydındaki açık şerhe rağmen taşınmazın bir kısım payının davalı ... Fidancılık ...A.Ş. tarafından diğer davalı ... Bağcılık ...A.Ş.'ye satışı yönünden iyiniyet savunmasına da değer verilemeyeceği gerekçesiyle davacı ... tarafından açılan davanın reddine, müdahil davacı Hazinenin davasının kabulü ile çekişmeli 492 ada 89 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile Hazine adına tesciline karar verilmiştir.
4. Bozma Sonrası Mahkeme Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Bağcılık Yatırım İnş. Tic. ve San. A.Ş. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Temyiz Nedenleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; Belediyenin yeterli teknik ve mali imkanı bulunmadığından taşınmazın satışı hususunda Encümene yetki verilmesinin prosedüre uygun ve yasal olduğunu, taşınmazın amacı dahilinde farklı bir şahsa satılmasını engelleyen bir husus olmadığından ... ...A.Ş. tarafından yapılan satışın yasal olduğunu, davalılar arasında organik bağın bulunmadığını, müvekkilinin iyi niyetli olduğunu, davanın projenin tamamlandığı aşamada açıldığını, ekonomik kriz nedeniyle müvekkilinin mücbir sebepten faydalanması gerektiğini, müvekkilinin taşınmazı fiilen teslim almadığını ve taşınmaz içerisinde 3. kişilerin işgalinde çok sayıda alan bulunduğunu, Belediyenin teslim külfetini yerine getirmemesi nedeniyle protokolde öngörülen sürelerin davalıları bağlamayacağını, davalıların aynı işe yönelik olarak aynı büroda çalışmasının doğal olduğunu, davalıların taşınmazı amacı dışında kullandığının kanıtlanamadığını, davalı ... ...A.Ş.’nin yaptırdığı fizibilitede taşınmazın ihya çalışmalarının ekonomik yönden güçlü bir şirketi gerektirdiği anlaşıldığından taşınmazın müvekkiline satıldığını, taşınmazda küçük ölçekli deneme çalışmalarının yapıldığını, müvekkilinin tapudaki şerh dışında kendisini yükümlülük altına sokan bir beyanının bulunmadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
6. Gerekçe
6.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yolsuz tescil hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
6.2. İlgili Hukuk
6.2.1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 705. maddesinde; “Taşınmaz mülkiyetinin kazanılması, tescille olur. Miras, mahkeme kararı, cebrî icra, işgal, kamulaştırma hâlleri ile kanunda öngörülen diğer hâllerde, mülkiyet tescilden önce kazanılır. Ancak, bu hâllerde malikin tasarruf işlemleri yapabilmesi, mülkiyetin tapu kütüğüne tescil edilmiş olmasına bağlıdır.” 1022/1. maddesinde; “ Aynî haklar, kütüğe tescil ile doğar; sıralarını ve tarihlerini tescile göre alır.”
6.2.2. Yukarıda yer verilen yasal düzenlemeler uyarınca, ayni haklar tapu siciline tescil ile doğar ve tescilin hukuki netice doğurabilmesi için de geçerli bir hukuki sebebinin bulunması zorunludur. Bu hususun tapunun illilik prensibinden kaynaklandığı açıktır. Oysa, oluşan sicilin hukuken geçerli bir sebebi bulunmadığı takdirde, tescilin yolsuz tescil niteliğini taşıyacağı ve sicilin iptali gerekeceğinde kuşku yoktur.
6.2.3. TMK’nın 1023. maddesinde; “Tapu kütüğündeki tescile iyi niyetle dayanarak mülkiyet veya bir başka aynî hak kazanan üçüncü kişinin bu kazanımı korunur.", 1024/1. maddesinde; “ Bir ayni hak yolsuz olarak tescil edilmiş ise, bunu bilen veya bilmesi gereken üçüncü kişi bu tescile dayanamaz.” 1024/2. maddesinde; “Bağlayıcı olmayan bir hukukî işleme dayanan veya hukukî sebepten yoksun bulunan tescil yolsuzdur.” 1024/3. maddesinde; “Böyle bir tescil yüzünden ayni hakkı zedelenen kimse, tescilin yolsuz olduğunu iyiniyetli olmayan üçüncü kişilere karşı doğrudan doğruya ileri sürebilir.” düzenlemelerine yer verilmiştir.
6.3. Değerlendirme
Hükmüne uyulan (IV/2) numaralı paragraftaki bozma kararında gösterildiği şekilde işlem yapılarak (IV/3.) numaralı paragrafta gösterilen şekilde karar verilmiş olmasında bir isabetsizlik yoktur.
VI. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle; davalı ... Bağcılık Yatırım İnş. Tic. Ve San. A.Ş. vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, alınması gereken 38.923,61-TL onama harcından peşin alınan 9.731,00-TL harcın mahsubu ile bakiye 29.192,61- TL onama harcının temyiz eden davalıdan alınmasına, 23/05/2022 tarihinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.