"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki tapusuz taşınmazın tescili istemine ilişkin açılan davadan dolayı Mahkemece bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne, asli müdahilin davasının reddine dair karar süresi içinde davalı Hazine vekili, davalı ... vekili, davalı ... vekili ve asli müdahil vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin .... ili ....köyünde bulunan 64 parsel sayılı taşınmazın maliki olduğunu, 1983 ve 1987 yıllarında taşınmazı satın aldığını taşınmaz sınırında bulunan .....'nin 1970 yılı sonrasında yatak değiştirdiğini, tescili talep edilen 7-8 dönüm büyüklüğündeki yeri 30 yıldır imar ihya işlemlerini tamamlayarak kullandığını belirterek, bu bölümün adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde; söz konusu taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan yerlerden olduğunu belirterek, davanın reddini savunmuştur.
2. Dahili davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davada müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini, zira taşınmazın ..... ilçesine bağlı Şahnalı Mahallesinde olduğunu, dava konusu taşınmaz bölümünün nehir yatağında olması nedeniyle, taşkın riski taşıdığını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
3. Dahili davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davanın reddini istemiştir.
4. Asli müdahil ... vekili; davacı ile müvekkilinin kardeş olduğunu, müvekkilinin ve kardeşlerinin sahibi oldukları tüm tarlaları zeminde bir bütün olarak kullandıklarını, tescili talep edilen taşınmazın da üç kardeş tarafından müştereken yapılan çalışmalar sonucunda imar ihya edilerek tarıma uygun hale getirildiğini, davacının sadece kendi adına tescil talebinde bulunmasının yersiz olduğunu belirterek, taşınmazın 1/3 payının adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Aydın 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 16/12/2015 tarihli ve 2015/28 E. 2015/330 K. sayılı kararıyla; asli müdahil ...’ın davasının reddine, davacının davasının kabulüne, 25/06/2015 tarihli fen bilirkişi raporunda (C) harfi ile gösterilen 7.501,16 m2 bölümün davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Aydın 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asli müdahil vekili ile davalı Hazine vekili ile davalı ... vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
2. Bozma Kararı
Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 17/09/2019 tarihli 2016/10811 E. 2019/5252 K. sayılı kararıyla 6360 sayılı Yasa gereğince ... davaya dahil edilerek taraf teşkilinin sağlanması ve sonrasında netice hakkında karar verilmesi gereğini değinilerek sair yönler incelenmeksizin hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
3. Mahkemece Bozma Kararına Uyularak Verilen Karar
Aydın 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 21/10/2020 tarihli ve 2019/244 E. 2020/147 K. sayılı kararıyla; asli müdahil ...’ın davasının reddine, davacının davasının kabulüne, 25/06/2015 tarihli fen bilirkişi raporunda (C) harfi ile gösterilen 7.501,16 m2 bölümün davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
4. Bozma Sonrası Mahkeme Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Aydın 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili, davalı ... vekili, ... vekili ile asli müdahil ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Temyiz Nedenleri
5.1. Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; davacı lehine zilyetlik koşullarının oluşmadığını, dava konusu bölümün zilyetlik ile iktisap edilecek yerlerden olmadığını belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
5.2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; müvekkili yönünden husumet nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, davacı lehine zilyetlik koşullarının oluşmadığını, ayrıca aleyhe yargılama giderine hükmedilmesinin de yerinde olmadığını belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
5.3. Asli müdahil ... vekili temyiz dilekçesinde; davacı ile müdahil İbrahim'in kardeş olduğunu, birkaç yıl evveline kadar taşınmazların ortak kullanıldığını, asli müdahilin sağır ve dilsiz olması nedeniyle genel vekaletname ile tüm işlerinin kardeşi davacı ... tarafından yapıldığını, dava konusu bölümde de asli müdahilin 1/3 payının bulunduğunu belirterek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
5.4. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; müvekkili yönünden husumet nedeniyle ret kararı verilmesi gerekirken kabul kararı verilmesinin doğru olmadığını, ayrıca aleyhlerine vekalet ücretine hükmedilmesinin yerinde olmadığın belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
6. Gerekçe
6.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro sırasında tespit harici bırakılan taşınmazın tescili isteğine ilişkindir.
6.2. İlgili Hukuk
6.2.1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1. maddesi, “Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir. “
6.2.2. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. maddesi, “ Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.”
17. maddesi, “ Orman sayılmayan Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarfı ile imar ve ihya edilerek tarıma elverişli hale getirilen taşınmaz mallar 14 üncü maddedeki şartlar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adına, aksi takdirde hazine adına tespit edilir.’’ hükümlerini içermektedir.
6.3. Değerlendirme
6.3.1. Dosya içeriğine, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre asli müdahil ... vekilinin temyiz itirazları yerinde değildir.
6.3.2. Mahkemece, çekişmeli taşınmaz bölümü üzerinde davacı taraf yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Çekişmeli taşınmaz evvelinde nehir yatağında olmasına rağmen Menderes Nehri'nin ne zaman yatak değiştirdiği, taşınmazın kim tarafından, ne zaman imar ihya edildiği ve imar-ihyanın ne zaman tamamlandığı tespit edilmemiş, bir taşınmaz üzerinde sürdürülen zilyetliğin şekli ve süresini belirlemede en iyi yöntem hava fotoğrafı incelemesi olduğu halde hava fotoğraflarından yararlanılmamış, davacı tarafından çekişmeli taşınmaz bölümünün satın alındığı ve uzun zamandan bu yana kullanıldığı iddia edilmiş olmasına rağmen, taşınmazın ne zaman satın alındığı tam olarak belirlenmemiş, davacının satın aldığı tarih ile dava tarihi arasında davacı lehine 20 yıllık müstakil zilyetlik süresinin dolup dolmadığı araştırılmamış, zilyetlik süresi dolmamış ise eklemeli zilyetlik süresi için satın aldığı kişi yönünden belgesiz araştırması yapılmamıştır. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilemez.
6.3.3. Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmaza ait eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek taşınmaz bölümünün bulunduğu köyü/mahalleyi/mevkiyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafları bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle belirlenmeli, dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait (bulunmadığı taktirde bulunan tüm hava fotoğrafları getirtilerek) stereoskopik hava fotoğraflarının en az üç tanesi tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirilerek dosya arasına konulmalı, dosya ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi ve taraf tanıkları, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, 3 jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi, 3 kişilik jeolog bilirkişi kurulu ve fen bilirkişi huzuruyla keşif yapılmalı,
6.3.4. Mahkemenin, taşınmazın konumu ve niteliğine ilişkin gözlemi tutanağa geçirilmeli, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden kime nasıl intikal ettiği, kim tarafından, ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, Menderes Nehri'nin ne zaman yatak değiştirdiği, sonrasında çekişmeli taşınmazın nasıl ve ne şekilde imar ihya edildiği ve bu işlemin kim tarafından yapıldığı ve ne zaman tamamlandığı, davacının taşınmazı ne zaman ve kimden satın aldığı, satın alma öncesinde taşınmaza zilyet edip etmediği, zilyet ediyor ise ne sıfatla zilyet ettiği hususlarında yerel bilirkişi ve tanıklardan maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı,
6.3.5. Ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmazın toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden tarımsal niteliğini belirten, komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde değerlendirilerek, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş somut verilere dayalı, taşınmazın ne zaman imar ihya edildiği ve tamamlandığı hususlarını açıklayan, önceki raporları irdeler şekilde ayrıntılı rapor alınmalı;
6.3.6. Jeolog bilirkişi kurulundan, taşınmazın muhtelif yerlerine yeterli derinlikte gözlem çukuru açtırılarak, taşınmazın niteliğinin ne olduğunu, nehirden kazanılıp kazanılmadığını, Menderes Nehri’nin etkisi altında kalıp kalmadığını açıklayan, hava fotoğraflarından da yararlanılmak suretiyle, nehrin hangi tarihte veya tarihlerde yatak değiştirdiğini belirten ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı;
6.3.7. Jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulundan, hava fotoğrafları ve uydu fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, taşınmazda imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; fen bilirkişisine keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli rapor ve harita düzenlettirilmeli,
6.3.8. Davacının taşınmazı satın aldığı belirtildiğinden taşınmazın hangi tarihte satın aldığı, satın aldığı tarih ile dava tarihi arasında davacı lehine 20 yıllık müstakil zilyetlik süresinin dolup dolmadığının belirlenmesi, süre dolmuş ise davacı yönünden, bu süre dolmamış ise davacın eklemeli zilyetlik için satın aldığını söylediği kişi yönünden belgesiz araştırması yapılması, 3402 sayılı Yasa'nın 14. maddesinde belirtilen miktarların göz önüne alınması, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilmek suretiyle davacı lehine zilyetlik ile kazanım koşullarının oluşup oluşmadığı tespit edilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece, bu hususlar yerine getirilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.
V. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle; davalılar Hazine vekili, ... vekili ve ... vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün 6100 sayılı Yasanın geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK.'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, asli müdahil vekilinin temyiz itirazlarının reddine, temyiz edenler tarafından yatırılan peşin harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 05/12/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.