"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/52 E., 2021/524 K.
HÜKÜM : Kabul
Taraflar arasında görülen kadastro harici bırakılan yerin tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesin'ce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ... Köyü sınırlarında bulunan ve dilekçesinde sınırlarını belirttiği taşınmazın müvekkilleri ile babaları tarafından imar ihya edilmek suretiyle zilyet edildiğini, bu nedenle müvekkilleri adına taşınmazın tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle, davacının zilyetlik süresinin dolmadığını, ayrıca dava konusu taşınmazın kuzey sınırında bulunan 1286 parselin davacılara ait olması nedeniyle tamamı taşlık olan alanın yıllar itibariyle peyderpey davacılar tarafından işgal edildiğini öne sürerek davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece, kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğinin davacı lehine olduğu gerekçesiyle davanın kabulü ile (A) ile gösterilen 12.470 metrekarelik bölümün davacılar adına 1/2 hisse ile tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 22.11.2019 tarih 2016/15390 esas 2019/7648 karar sayılı kararıyla; dava tarihinden 15-2025 yıl öncesine ait üç ayrı dönemde çekilmiş stereoskopik hava fotoğrafları tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğün'den getirilip dosya ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile jeodezi ve fotogrametri mühendisi, 3 kişilik ziraat mühendisleri kurulu ve teknik bilirkişinin katılımı ile yeniden keşif yapılmalı; keşif sırasında yerel bilirkişi ve taraf tanıklarından taşınmaz bölümünün geçmişte ne durumda bulunduğu, ilk olarak ne zaman ve nasıl kullanılmaya başlandığı, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, taşınmaz bölümünün imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmiş ise ihyanın ne zaman başlayıp bitirildiği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanlarının çelişmesi halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle çelişki giderilmeye çalışılmalı; teknik bilirkişiden keşfi takibe elverişli krokili rapor alınmalı; ziraat mühendisleri kurulundan çekişmeli taşınmaz bölümünün eğimi, niteliği, toprak yapısı, bitki örtüsü, zirai durumu, imar-ihyaya konu olup olmadığı, olmuş ise imar-ihyaya konu olmaya başladığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir, kullanım durumunu kesin olarak belirleyen bilimsel verilere dayalı, fotoğraflarla desteklenmiş rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişisinden yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik üç adet hava fotoğrafının stereoskop aletiyle incelenmesi yaptırılarak taşınmaz bölümünün sınırlarını ve niteliğini, taşınmaz bölümü üzerinde imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarihi ile sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; dava tarihine kadar davacılar lehine zilyetlikle iktisap koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği kesin olarak belirlenmelidir. gerekçesiyle hüküm bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; zilyetlikle kazanım şartları davacı lehine gerçekleştiği gerekçesiyle davanın kabulü ile ... Mahallesinde 116354 ada 10 parsel (eski 1286 parsel) sayılı taşınmazın güneyinde bulunan ve jeodezi ve fotogrametri mühendisi ...’un 29.06.2021 düzenleme, 30.06.2021 havale tarihli raporunun ekli krokisinde "A" harfi ile gösterilen 12.470,00 m² yüz ölçümündeki taşınmazın aynı ada son parsel numarası almak kaydıyla davacılar adına 1/2 paylar itibariyle tarla vasfıyla tapuya kayıt ve tesciline, davalı ... adına tescil talebinin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmazın belediyeye ait arazinin içerisinde ve nâzım imar planında kaldığını, imar-ihya suretiyle kazanılamayacağını öne sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro harici bırakılan yerin tescili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Türk Medeni Kanunu’nun 713 üncü maddesi ve 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14 üncü ve 17 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Davacılar; ... Mahallesi, tescil harici bırakılan taşınmaz bölümü hakkında kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak adlarına tescil istemiyle dava açmıştır.
2. Mahkemece, kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği için aranan şartların bulunduğu gerekçesiyle kabule karar verilmişse de yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Bozmaya uyulduğu halde bozma gerekleri yerine getirilmemiştir. Şöyle ki; çekişmeli taşınmaz tapuda kayıtlı yer içerisinde kaldığı halde Mahkemece ihdasen tescil edilen yerlerden olup olmadığı tespit edilmemiş, belediye tarafından taşınmazın arkeolojik sit alanı içerisinde kaldığı yönünde itirazı bulunduğu halde bu hususta bir araştırma yapılmamış, öte yandan hükümde atıf yapılan krokinin koordinatları olmadığı, bu haliyle infaza elveriş olmadığı anlaşılmış olup bu şekilde eksik araştırma ile hüküm kurulması isabetsizdir.
3. O halde Mahkemece, öncelikle dava konusu taşınmazın kadastro paftasının onaylı örneği eklenmek suretiyle Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ile Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulundan temyize konu taşınmazın hangi derece ve nitelikteki sit alanı kapsamında kaldığını gösteren tüm karar, harita ve belgelerin onaylı suretleri getirtilerek dosyasına konulmalı, ada parsel sorgu ekranında yapılan sorgulamada taşınmazın tapulu yerde kaldığı tespit edilmiş olup idari yoldan tescil edilip edilmediğinin anlaşılmadığından taşınmazın tapu kaydının oluşumuna ilişkin evraklar getirtilerek dosyasına konulmalı, dava konusu taşınmaza bitişik ya da yakın komşu parsellerin kadastro tespit tutanak örnekleri ve bu parsellere uygulanan tapu ve vergi kayıtları (tespite esas dayanakları) tesislerinden itibaren tüm tedavülleri ile getirtilmeli,
4. Bundan sonra mahallinde, elverdiğince yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik mahalli bilirkişi kurulu, taraf tanıkları, 1 ziraat mühendisi , 1 fen bilirkişisinin gerekirse arkeolog bilirkişinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı, keşif sırasında dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan çekişmeli taşınmazın öncesi itibariyle kime ait olduğu, kimden kime ne zaman ve ne şekilde intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ve hangi tasarruflarla zilyet edildiği,taşınmazın edilmiş ise imar-ihyasının hangi tarihte tamamlandığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, dinlenen yerel bilirkişi ve tanık beyanlarının çelişmesi halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle oluşan çelişkilerin giderilmesine çalışılmalı; bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsellerin tespit tutanakları ve dayanaklarıyla denetlenmeli;
5. Ziraat mühendisi bilirkişisinden çekişmeli taşınmazın toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden tarımsal niteliğini belirten, komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde değerlendirilerek somut verilere dayalı, taşınmazın ne zaman imar ihya edildiği ve tamamlandığı hususlarını açıklayan, önceki tarihli ziraatçi bilirkişi raporunu da irdeler şekilde ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, taşınmaz ile çevresinin yakın plan ve panaromik fotoğrafları çektirilip üzerine taşınmazın sınırlarının işaretlenilmesi istenilmeli; Mahkeme hâkiminin, taşınmazın konumuna, niteliğine ve çevre parsellerle karşılaştırılmalı olarak fiziksel özelliklerine ilişkin gözlemi keşif tutanağına aynen yansıtılmalı;
6. Fen bilirkişisine taşınmazın yeri duraksamaya yol açmayacak şekilde belirlenmeli, keşfi takibe, bilirkişi ve tanık sözlerini denetlemeye imkan verir krokili rapor düzenlettirilmeli;
7. Arkeolog bilirkişi alınması halinde, sit alanı haritaları ile kadastro paftasını çakıştırması istenilerek dava ve temyize konu taşınmazın doğal ya da arkeolojik sit alanında kalıp kalmadıkları, kalmakta iseler hangi derecedeki sit alanında kaldıkları hususunda ve ayrıca taşınmazın sit haritaları üzerindeki konumlarını da gösterir şekilde ayrıntılı rapor alınmalı; toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilip ulaşılacak sonuca göre bir hüküm kurulmalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün, 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK'un 428 inci maddesi gereğince BOZULMASINA,
2. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun değişik 13 üncü maddesinin “j” bendi gereğince Hazineden harç alınmasına yer olmadığına,
3. 1086 sayılı HUMK'un 440/III-1 inci maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
12.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.