"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen gaiplik, kamulaştırma bedelinin tahsili davasında bozma ilamına uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabul, kısmen reddine ilişkin verilen karar, süresi içinde davacı vekili ve davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, dava konusu 1847 ada 47 parsel sayılı "Sahaklı ...nın...Kasap Camii Müezinine Meşruta Vakfından" olan taşınmazın, 1/4 payının ... kızı ..., 1/4 payının ... kızı ..., 7/64 payının ..., 25/96 payının verasete iştiraken ..., ... ve ... adlarına kayıtlı iken İstanbul Üniversitesi tarafından alınan kamulaştırma kararına istinaden gaip mutasarrıflara atanan kayyım ile varılan uzlaşma üzerine mutabık kalınan 335.675,00TL bedelden 33.567,00 TL'sinin taviz bedeli olarak idareye ödendiğini, geri kalan 302.103,00 TL'nin kayyım hesabına aktarıldığını ileri sürerek, gaiplik kararı verilmek suretiyle 5737 sayılı Vakıflar Kanunu'nun 17. maddesi gereği taşınmazın gaiplere ait payların mahlulen vakfına geçmesi gerektiğinin tespiti ile vakıf hakkı bedele dönüştüğünden taşınmazın gaip paylarına düşen kamulaştırma bedeli olan 302.103,00 TL'nin işlemiş ve işleyecek faizleri ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı, savunma getirmemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 03/03/2015 tarihli ve 2012/262 E., 2015/80 K. sayılı kararıyla; 5737 sayılı Vakıflar Kanunu'nun 17. maddesi koşulları oluştuğundan davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Bozma Kararı
Dairenin 05/12/2018 tarihli ve 2018/4861 E., 2018/15210 K. sayılı kararıyla; ''...eldeki davada, dava konusu taşınmazın tedavüllü tapu kayıtları getirilmemiş, mirasçı bırakmadan öldüğü ileri sürülenler hakkında nüfus ve emniyetten araştırma yapılmamıştır. Bu durumda, mahkemece hüküm kurmaya esas teşkil edecek biçimde yeterli araştırma yapıldığını söyleyebilme olanağı yoktur. Hâl böyle olunca, öncelikle çekişme konusu taşınmazın ilk tesisinden itibaren dayanak tüm belgelerin eksiksiz temini, kayıt malikinin mirasçılarının kimliğinin tespitine ilişkin başkaca bilgi ve belge bulunup bulunmadığının sorulması, getirtilecek belgelerdeki verilerden yararlanmak suretiyle kayıt malikinin mirasçılarının bulunup bulunmadığının Nüfus Müdürlüğünden araştırılması ve 5737 sayılı Yasa'nın 17. maddesindeki koşulların oluşup oluşmadığının değerlendirilerek hasıl olacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, eksik araştırma ile yetinilerek yazılı şekilde karar verilmiş olması doğru değildir.'' gerekçesiyle Mahkeme kararı bozulmuştur.
3. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 01/07/2021 tarihli ve 2019/268 E., 2021/428 K. sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazdaki paydaşlardan ... kızı ...'nın, ... kızı ...'nin ve ...'in mirasçı bırakmadan öldüğünün ya da kaçak yitik olduğunun belirlendiği gerekçesiyle, bu paydaşlar yönünden davanın kabulü ile ... kızı ..., ... kızı ... ve ...'in gaipliklerine, taşınmazın gaiplere ait hisselerinin Sahake ...nın...Kasap Camii Müezzinine Meşruta Vakfına mahlulen geçtiğinin tespitine, gaip hisselerine düşen kamulaştırma bedeli olan 17.015,54 TL'nin işlemiş ve işleyecek faizleri ile birlikte davalıdan tahsiline; ...'in sağ olduğu, ... ve ...'in ise mirasçılarının tespit edildiği gerekçesiyle bu paydaşlar yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
4. Bozma Sonrası Mahkeme Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Temyiz Nedenleri
5.1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; kararın kısmen usul ve yasaya aykırı olduğunu,17 nci maddede tasarruf edenlerin (mutasarrıflar) ve maliklerin ayrı ayrı zikredilmelerinin, tasarruf edenlerin taviz bedeli ödemek suretiyle malik haline geldiklerini ve malik olanların da gaip olmaları halinde taşınmazın vakfına geçmesi gerektiğini belirtmek için olduğunu, tavizi ödenen vakıf taşınmazlarının da 5737 sayılı Kanun'un 17 nci maddesi gereğince vakfı adına tescili gerektiğini, kanuna göre herhangi bir ayrım yapılmadığından, tapu kaydına göre (kanunda vakfiye veya vakıf senedi denilmemiş) icareteyn ve mukataalı vakıf şerhi bulunan gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetinde veya tasarrufundaki taşınmazların mutasarrıflarının veya maliklerinin mirasçı bırakmadan ölümleri, kaybolmaları, terk veya mübadil duruma düşmeleri halinde, mülkiyetinin vakfı adına tescil edileceğini belirterek Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
5.2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; 5737 sayılı Kanun’un 17. maddesindeki düzenlemenin yani vakıf kökenli taşınmazların mutasarrıflarının ölmesi veya gaip olmaları durumunda taşınmazın vakfına rücu edeceği kuralının tüm vakıf türleri için geçerli olmadığını, bu tür vakıf taşınmazlarının mülkiyetinin vakfına dönmesinin mümkün olmadığını, taşınmazın tapu kaydında vakıf şerhinin bulunmasının tek başına taşınmazın Vakıf idaresi adına tescili için yeterli olmadığını, Kayyımın (İstanbul Defterdarı) yasal hasım olmasına rağmen kayyım aleyhine vekalet ücreti ve yargılama giderine hükmedilmiş olup bu hususun da usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
6. Gerekçe
6.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, gaiplik ve 5737 sayılı Yasa'nın 17. maddesine dayalı olarak, taşınmazın vakfa aidiyetinin tespiti ile kamulaştırma bedelinin tahsili isteklerine ilişkindir.
6.2. İlgili Hukuk
5737 sayılı Vakıflar Kanunu'nun ''Taşınmazların vakfına dönmesi'' başlıklı 17. maddesinde; ''Tasarruf edenlerin veya maliklerin mirasçı bırakmadan ölümleri, kaybolmaları, terk veya mübadil gibi durumlara düşmeleri halinde icareteynli ve mukataalı taşınmaz malların mülkiyeti vakfı adına tescil edilir.'' hükmüne yer verilmiştir.
6.3. Değerlendirme
6.3.1. Dosya içeriğine, toplanan delillere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmasına, (IV./2.) no.lu paragrafta yer verilen bozma kararında gösterildiği şekilde işlem yapılarak, (IV./3.) no.lu paragrafta belirtilen kararın verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Tarafların işin esasına yönelik sair temyiz itirazlarının reddi gerekmektedir.
6.3.2. Ancak; taviz bedelinin mahsubu ile 302.103,00 TL kamulaştırma bedeli alındığı, gaiplikliklerine karar verilen paydaşların toplam payları ise 39/64 olduğu halde, her bir gaip kişi yönünden ne şekilde hesaplandığı denetlenemeyen miktara hükmedilmesi hatalıdır.
V. SONUÇ:
1. (IV/6.3.1.) no.lu paragrafta açıklanan nedenlerle; tarafların yerinde bulunmayan sair temyiz itirazlarının reddine,
2. (IV/6.3.2.) no.lu paragrafta açıklanan nedenlerle; tarafların yerinde bulunan temyiz itirazlarının değinilen yönden kabulü ile, hükmün (6100 sayılı Yasa'nın geçici 3. maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harçların temyiz edenlere geri verilmesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 12/04/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.