"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/92 E., 2022/144 K.
DAVACILAR : ..., ..., ... vekilleri
Avukat ...
DAVALILAR : Hazine vekili Avukat ..., ... Belediye Başkanlığı vekilleri Avukat ...,
Avukat ..., ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilleri Avukat ..., Avukat ..., Avukat ...
DAVA TARİHİ : ...
HÜKÜM/KARAR : Kabul / Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Şanlıurfa 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/897 E., 2019/413 K.
Taraflar arasındaki tapusuz taşınmazın tescili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine vekili ve davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; davacıların kardeş olduğunu ve ... Mahallesinde bulunan davacıların paydaş olduğu 309 parsele bitişik 82 dönümlük taşınmazın davacılar tarafından imar-ihya edildiğini, 35 yıldır davacıların zilyetliğinde olduğunu ileri sürerek dava konusu tapusuz taşınmazın davacılar adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap dilekçelerinde; zilyetlikle mülkiyet edinme koşullarının araştırılması gerektiğini belirterek davanın reddini savunmuş, davalı Hazine vekili Türk Medeni Kanunu'nun 713/6 hükmü uyarınca taşınmazın Hazine adına tescilini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 84.354,83 m2 taşınmazın davacılar lehine zilyetlikle mülkiyet edinme koşulları oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine ve davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davalı Hazine vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın imar-ihya edilmediğini, hava fotoğraflarının zilyetlik süresini gösterecek kadar eski olmadığını, ziraat bilirkişinin toprak alanında uzman olması gerektiğini, dava konusu taşınmazın nâzım imar planı içinde kalıp kalmadığının sorulmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporlarının bilimsel verilerden uzak olduğunu, bilirkişi raporunda 1958 yılında taşınmazın imar-ihya edildiği belirtilmişse de dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgede 1974 yılında kadastro çalışmaları yapıldığından imar-ihya edilen taşınmazın kadastro tespitinin yapılacağını, bu nedenle raporun hatalı olduğunu, taşımazın değerinin az hesaplandığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacılar lehine zilyetlikle mülkiyet edinme şartlarının somut olayda oluştuğu anlaşıldığından İlk Derece Mahkemesi kararının hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davalı Hazine ve ... vekili istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine ve davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın toprak derinliği ve eğiminin fazla olduğunu, bu haliyle tarım arazisi teşkil etmediğini, taşınmazın kim tarafından ve ne zaman imar-ihya edildiğinin anlaşılmadığını, bilirkişi raporlarının bilimsel verilerden uzak olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; Kadastro Kanunu'nun 12/3 üncü maddesinde düzenlenen hak düşürücü sürenin geçtiğini, eksik araştırmayla karar verildiğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, tapusuz taşınmazın tescili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Kadastro Kanunu'nun 14 üncü ve 17 nci maddesi,
TMK'nın 713 üncü maddesi,
3. Değerlendirme
1. Dava konusu ... Mahallesinde bulunan dava konusu taşınmaz 766 sayılı Kanun'un 2 nci maddesi gereğince tespit harici bırakılmış, taşınmazın bulunduğu yerde kadastro çalışmaları 01.09.1975 tarihinde kesinleşmiştir. Davacılar ...,...,... imar-ihya ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak dava konusu taşınmazın adlarına tescili istemiyle dava açmıştır.
2. Davacılar ve müştereklerine ait 309 parsel sayılı taşınmaza bitişik ve fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 84.354,83 m2 yüz ölçümlü dava konusu taşınmazla ilgili fen bilirkişi ile jeodozi ve fotogrametri mühendisi bilirkişinin 21.12.2018 tarihli ortak raporunda 1958 yılına ait hava fotoğraflarında sınırlarının belirgin, toprak renginin kullanılmayan tapulama harici bırakılan yerlerden farklı olduğu, çevredeki sürülü taşınmazlarla aynı ekili sürülü olduğu ve imar-ihya çalışmaları yapılmış olduğu bilgilerine yer verilmişse de, taşınmazın 01.09.1975 yılında tespit harici bırakıldığı gözetildiğinde rapordaki bu çelişki giderilmemiş ve 84.354,83 m2 yüz ölçümlü taşınmazın tek ziraat ve tek jeodozi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi raporu ile davacılar adına tesciline karar verilmiştir.
3. Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece mahallinde elverdiğince yaşlı, tarafsız ve yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan, taşınmazın bulunduğu köyde ikamet eden şahıslar arasından seçilecek 3 kişilik mahalli bilirkişi kurulu ve fen (teknik) bilirkişi, 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi ve 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulunun katılımıyla yeniden keşif yapılmalıdır.
4. Yapılacak keşifte dinlenilecek mahalli bilirkişilerden dava konusu taşınmaza komşu 309 parsel sayılı taşınmazın davacılar dışında birçok maliki bulunduğu gözetilerek davacıların dava konusu taşınmazda hak sahipliğinin tespiti bakımından taşınmazın zilyetliğinin kim ya da kimlerde olduğu, kimden kime nasıl intikal ettiği, kim ya da kimler tarafından hangi tarihten itibaren ve ne şekilde kullanıldıkları hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, beyanları arasındaki çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeye çalışılmalıdır.
5. Fen bilirkişiden keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli, taşınmaza komşu parselleri de göstermek sureti ile hazırlanmış ayrıntılı kroki ve rapor alınmalı; 3 kişilik ziraat mühendisleri bilirkişi kurulundan dava konusu taşınmazın toprak yapısı, eğimi, bitki deseni, üzerinde sürdürülen ekonomik amaca uygun zilyetlik bulunup bulunmadığı ve ekonomik amaca uygun zilyetlik varsa hangi tarihten beri ve hangi tasarruflar ile sürdürüldüğünü açıklayıp tarımsal niteliğini belirten, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulundan dava konusu taşınmaza ilişkin hava fotoğraflarının (dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait) stereoskop aletiyle incelenmeleri neticesinde taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, öncesinin ne olduğunu, imar-ihyaya konu edilip edilmediğini, imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalıdır.
6. 3402 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesi uyarınca, adına tescil kararı verilecek kişi ya da kişiler ile diğer mirasçılar ve onların mirasbırakanları adına aynı çalışma alanı içerisinde kayıtsız ve belgesizden başkaca taşınmaz mal tespit ya da tescil edilip edilmediği Tapu Müdürlüğü ve Kadastro Müdürlüğü ile Hukuk Mahkemeleri Yazı İşleri Müdürlüğünden sorulup sulu ve susuz olarak kazanılmış toprak miktarı belirlenmeli, Kanun'un getirdiği sınırlamanın aşılıp aşılmadığı saptanarak toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilip ulaşılacak sonuca göre bir hüküm kurulmalıdır.
7. Kabule göre de, fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen taşınmaz 01.12.2022 tarihinde Maliye Hazinesi adına hali arazi niteliğiyle 406 parsel numarasıyla tescil edildiği anlaşıldığından tescil davasının tapu iptali ve tescil davasına dönüştüğü gözetilerek karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalı Hazine vekili ve davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalı ... Başkanlığına iadesine,
Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf bulunduğundan, bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.