"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1471 E., 2022/501 K.
HÜKÜM/KARAR : Kabul/Karar Kaldırılarak Yeniden Hüküm Kurulmasına-Kabul
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kütahya 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/184 E., 2020/460 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali-tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı Hazine vekilinin istinaf başvurusunun sınırlı olarak kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; Kütahya ili, Merkez ilçesi, İnli köyü, 124 ada 6 numaralı parselin sit alanı şerhi ile davalı Hazine adına tescil edildiğini, taşınmazın bayilerinden kaldığı ve yüzlerce yıldan bu yana nizasız ve fasılasız kullanıldığını ileri sürerek 124 ada 6 parsel sayılı taşınmaza ait tapu kaydının iptali ile adına tapuya tesciline karar verilmesi istemiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine; taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerden olduğunu, zilyetlikle kazanıma uygun bulunmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 30.10.2017 tarihli ve 2014/328 Esas, 2017/639 Karar sayılı kararıyla; arkeolog bilirkişi raporuna itibar edilerek parselin amacına uygun şekilde ev niteliğinde olduğu ve taşınmazın 20 yıldan fazla davacının zilyetliğinde bulunduğu, mülk edinmeye elverişli taşınmazlardan ve zilyetlik ile iktisabı mümkün yerlerden olduğu belirlenerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Kaldırma Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin 15.03.2018 tarihli ve 2018/140 Esas, 2018/128 Karar sayılı kararıyla; Mahkemece yapılan araştırma ve inceleme hüküm kurmaya yeterli ve elverişli olmadığı, arkeolog bilirkişinin 20.10.2015 tarihli raporunda 124 ada 6 parselin «kentsel arkeolojik sit alanı» içerisinde olduğunun belirtildiği ancak bu sonuca ne şekilde ulaşıldığının açıklanmadığı, taşınmazlar üzerinde korunması gerekli kültür varlığı bulunup bunmadığı yönünden arkeolog bilirkişi raporunun yetersiz olduğu, dava konusu yerlerin hangi nitelik ve derecedeki sit alanı içerisinde kaldığının belirlenmediği, taşınmazın başında iki arkeolog ve bir fen bilirkişisinden oluşan kurul aracılığı ile yeniden keşif yapılması gerektiği belirlenerek davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesince Kaldırma Kararı Sonrasında Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 01.12.2020 tarihli ve 2018/184 Esas, 2020/460 Karar sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazın 1. ve 2. derece arkeolojik sit alanı içerisinde kalmadığı, davacının zilyetliğinin kadastro tespitinden önce en az 20 yıl boyunca sürdüğü belirlenerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
Ç. Kaldırma Kararı Sonrası İlk Derece Mahkemesi Kararına Karşı İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
D. İstinaf Nedenleri
Davalı Hazine vekili istinaf başvuru dilekçesinde; dava konusu taşınmazın korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarını içeren ve korunması gereken kentsel dokuların birlikte bulunduğu kentsel arkeolojik sit alanı içerisinde kaldığını, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlardan olduğunu, eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak karar verildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
E . Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 20.04.2022 tarihli ve 2021/1471 Esas, 2022/501 Karar sayılı kararıyla; teknik bilirkişi raporlarına göre çekişmeli taşınmazın kentsel arkeolojik sit alanında kaldığı, taşınmaz üzerinde tespit günü itibariyle davacı lehine zilyetlikle taşınmaz edinme koşullarının gerçekleştiğinin belirlenmesine göre davalı Hazine vekilinin sair istinaf nedenlerinin yerinde olmadığı, ancak çekişmeli taşınmazın tamamının kentsel arkeolojik sit alanında kaldığı belirlenmesine rağmen bu hususun tapunun beyanlar hanesine şerh edilmesine karar verilmesi gerekirken bu yönde bir karar verilmeksizin hüküm oluşturulması isabetsiz olduğu belirlenerek davalı Hazine vekilinin istinaf başvurusunun sınırlı olarak kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden hüküm kurulmasına, davanın kabulü ile 124 ada 6 parsel sayılı taşınmaza ait tapu kaydının iptaline ve taşınmazın davacı ... adına tapuya tesciline, çekişmeli taşınmaza ait tapu kütüğünün beyanlar hanesine "bu taşınmaz Kentsel Arkeolojik Sit alanında kalmaktadır" şerhinin yazılmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz başvuru dilekçesinde; istinaf dilekçesini tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü maddesi,
4721 sayılı ... Medeni Kanunu'nun 713/1 inci maddesi,
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 11 inci maddesi (Değişik ikinci cümle: 22/5/2007-5663/1 md.)
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Kadastro sonucu, Kütahya ili, Merkez ilçesi, İnli köyü çalışma alanında bulunan 124 ada 6 parsel sayılı 140,55 m2 metrekare yüz ölçümündeki taşınmaz ahşap ev vasfıyla beyanlar hanesine ... tarafından kullanıldığı şerhi verilerek arkeolojik ve doğal sit alanı oldukları gerekçesiyle davalı Hazine adına tespit ve tescil edilmiştir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı Hazine vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine vekilinin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının HMK’nın 370 inci maddesi uyarınca ONANMASINA,
492 sayılı Harçlar Kanunu'nun değişik 13 üncü maddesinin j bendi gereğince davalı Hazineden harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.12.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.