"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Ret
Taraflar arasında Mahkemesinde görülen tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde tenkis davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce, Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, mirasbırakan babası ... ...’nun 2257 ada 19 parsel sayılı taşınmazını dava dışı oğlu ... ...’na bırakmak amacıyla davalılar ... ..., ..., ... ...’yi ara malik kılmak suretiyle dava dışı oğlu ...’nın birlikte yaşadığı davalı ...adına tescil ettirdiğini, ...’nın da taşınmazın 1/6 payını davalı ...’a satış suretiyle temlik ettiğini, tüm işlemlerin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek, tapu kaydının iptali ile miras payı oranında adına tescile, olmadığı takdirde tenkise karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı ... ... ile ... ... davanın reddini savunmuş, davalı ... taşınmazın mirasbırakanla bir ilgisinin bulunmadığını belirtmiş, diğer davalılar davaya cevap vermemişlerdir.
III. MAHKEME KARARI
... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 11.02.2016 tarihli ve 2009/454 E., 2016/53 K. sayılı kararıyla; dava konusu taşınmaz bedelinin mirasbırakan tarafından ödendiği gerekçesi ile davalı ... yönünden tenkis isteğinin kabulüne, diğer davalılar yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
2. Dairenin 12.03.2020 tarihli ve 2016/16923 Esas, 2020/1793 Karar sayılı kararı ile "...Somut olayda; çekişmeli taşınmaz mirasbırakan tarafından temlik edilmediğine göre olayda 01.04.1974 tarihli 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının uygulanamayacağı açıktır. Öte yandan; mirasbırakanın sağlığında, gerek 3. kişiden parasını ödeyerek almak suretiyle ve gerekse tarafından yaptığı bağış niteliğindeki kazandırmaların mirasbırakanın ölümünden sonra saklı payların zedelenmiş olduğunun saptanması halinde, muris muvazaasına ilişkin iddianın dinlenemeyeceği, koşullarının varlığı halinde bu kazandırmaların 4721 sayılı TMK'nun 560 ila 571. maddelerinde öngörülen tenkis davasına konu edilebileceği açıktır. Ne var ki; eldeki davada satış bedelinin mirasbırakan tarafından ödendiği iddiasının, ...nın 190. ve TMK.nın 6. maddeleri gereğince davacı tarafından mevcut deliller ile usulünce kanıtlanamadığı sonucuna varılmaktadır. Hal böyle olunca, davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması doğru değildir.'' gerekçesiyle karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozma Kararına Uyularak Verilen Karar
... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi 25.03.2022 tarihli ve 2021/1477 Esas, 2022/187 Karar sayılı kararıyla, bozma kararı doğrultusunda davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle, verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, dava konusu taşınmazın mirasbırakan tarafından satış vaadi sözleşmesi ile davalılardan ...’den satın alınıp üzerine beş katlı bina yaptırıldığını, daha sonra ise mirasbırakanın dört kızından mal kaçırmak amacı ile taşınmazı kayınbiraderi olan ... adına tapuya tescil ettirilip, murisin oğlu olan dava dışı ... ...’na vekalet verilmek suretiyle, taşınmazın ...'nın gayrıresmi eşi olan davalı ...adına satış suretiyle devredildiğini, bu durumun yargılama aşamasında davalı ... tarafından verilen 12.09.2008 tarihli cevap dilekçesinde açıkça belirtildiğini, aynı şekilde, murisin diğer kayınbiraderi olan ...'in de cevap dilekçesinde aynı yönde beyanda bulunduğunu, dava konusu taşınmaz üzerine mirasbırakan tarafından yaptırılan 5 katlı binanın elektrik ve su aboneliklerinin muris adına olduğunu, çevre temizlik vergilerinin tamamı muris tarafından ödendiğini, mirasbırakanın ölüm tarihine kadar dava konusu taşınmazda oturduğunu, mirasbırakanın tüm mal varlığını tek oğlu olan ... ...'na verebilmek amacı ile oğlu ... ile birlikte hayali borç uydurarak taşınmazı kayınbiraderi olan davalı ... ...'ye, ondan da davalı ... adına tapuya tescil ettirdiğini, davalının ev kadını olup taşınmazı satın alacak maddi durumunun bulunmadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ...vekili temyiz dilekçesinde özetle; Yargıtayın bozma kararı sonrasında karar düzeltme isteğinin de reddedilmesi nedeniyle verilen kararın kesinleştiğini, Mahkemece bozma kararına uyularak davanın reddine dair verilen kararın kesin olarak verilmesi gerekirken temyiz yasa yolu açık olarak verilmesinin hukuka aykırı olduğunu, kararı bu yönden temyiz ettiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde tenkis isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de ... Medeni Kanunu'nun 706., ... Borçlar Kanunu'nun 237. ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması, 6100 sayılı HMK'nın Geçici 3/2 maddesinin yollamasıyla, 1086 sayılı HUMK'un uygulanacağı davalar yönünden HUMK'un 428. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davacı vekilinin ve davalı ... vekilinin temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin ve davalı ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 99,20'şer TL bakiye onama harcının temyiz eden davacı ve davalı ...'dan ayrı ayrı alınmasına,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
06.06.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.