"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/353 E., 2022/349 K.
HÜKÜM/KARAR : Kabul/Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/130 E., 2021/102 K.
Taraflar arasındaki kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine temsilcisi tarafından temyiz edilmekle; yapılan: kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; Sivas ili, ... ilçesi, ... köyünde bulunan 101 ada 4, 8, 10, 49, 55, 227, 223 parsel sayılı taşınmazların kadastro sırasında Hazine adına tespit ve tescil edildiğini, taşınmazların babası ...'nın olduğunu iddia ederek tapu kayıtlarının iptali ile ... mirasçıları adına tapuya tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili cevap dilekçesi sunmamış olup yargılama sırasında davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; yapılan keşifte dinlenen tüm mahalli bilirkişi ve tanıkların dava konusu taşınmazların evvelinde uzun yıllardır ... tarafından kullanıldığını, onun ölümünden sonra ise mirasçıları tarafından aynı suretle kullanıldığını söyledikleri hazırlanan rapora göre hava fotoğraflarının da mahalli bilirkişi ve tanık beyanlarını destekler nitelikte olduğu, zilyetlikle kazanım şartları davacı ve müşterekleri lehine oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulü ile dava konusu Sivas ili, ... ilçesi, ... köyü 101 ada 4, 8, 10, 49, 55, 227, 223 parsel sayılı taşınmazların davalı adına olan tapu kayıtlarının iptali ile ... mirasçıları adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Nedenleri
Davalı Hazine vekili istinaf dilekçesinde özetle; 1956, 1973 tarihli ve 2004 tarihli üç adet hava fotoğrafı incelenmiş olsa da raporda tespit edilen herhangi bir veriye yer verilmeden sadece zeminde kullanım olduğu kanaatine yer verildiğini, bu kanaate nasıl varıldığının anlaşılamadığını, bilimsel temelden uzak olan bilirkişi raporunun hükme esas alındığını, ayrıca davacılardan sadece ... davada vekil ile temsil edilmekte iken dava konusu taşınmazların tümünün değeri üzerinden vekalet ücretine hükmedildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; zilyetlikle kazanım şartları davacı lehine oluştuğu, taşınmazın tamamı üzerinde nispi vekalet ücretine hükmedilmesinde usul ve kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle HMK'nun 353/1-b.1 maddesi uyarınca istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine temsilcisi temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Nedenleri
Davalı Hazine temsilcisi temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesini tekrar ederek kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1 nci maddesi,
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü ve 17 inci maddeleri,
3. Değerlendirme
1.Kadastro sonucunda; Sivas ili, ... ilçesi, ... köyü 101 ada 4, 8, 10, 49, 55, 223 ve 227 parsel sayılı taşınmazların tarla ve bahçe vasfıyla kadimden beri Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve tarım alanına dönüştürülmesi mümkün olan yerlerden olduğu gerekçesiyle Maliye Hazinesi adına tespitleri yapılmış, tespitler 14.08.2007 tarihinde kesinleştirilerek tapuya tescil edilmiştir.
2.Mahkemece, zilyetlikle kazanım şartları davacı ve müşterekleri adına oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş ise de taşınmazın üzerindeki zilyetliğin başlangıcını ve sürdürülüş biçimini belirlemede en etkili yöntem hava fotoğrafları olduğu halde çift hava fotoğrafları ile streoskopik inceleme yapılmak yerine tek hava fotoğrafı incelenerek denetime elverişsiz bilirkişi raporu hükme esas alınmış, ziraat raporunda ise 101 ada 4, 10, 8 ve 49 parsel sayılı taşınmazlar yönünden on yılı aşkın süredir kullanılmadığı, ot biçmek dışında tarım yapıldığının tespit edilemediği ancak hava fotoğrafı incelemesinde bu yerlere ilişkin tarım arazisi olan yerlerden olduğu belirtildiği halde bilirkişi raporları arasındaki çelişki giderilmeden karar verilmesi isabetsiz olmuştur. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile hüküm kurulması usul ve yasaya uygun düşmemektedir.
3.Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmaza ait eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek taşınmaz bölümünün bulunduğu köyü/mahalleyi/mevkiyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafları bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait (bulunmadığı taktirde bulunan tüm hava fotoğrafları getirtilerek) stereoskopik hava fotoğraflarının en az üç tanesi tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirilerek dosya arasına konulmalıdır.Çekişmeli taşınmaza komşu parsellerin onaylı tutanak suretleriyle dayanağı olan belgeler getirtilip dosya ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi ve aynı yöntemle belirlenecek taraf tanıkları, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi ve fen bilirkişi huzuruyla keşif icra edilmeli; Mahkemenin taşınmazın konumu ve niteliğine ilişkin gözlemi tutanağa geçirilmeli; taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, taşınmazın öncesinin mera, yaylak veya kışlak olup olmadığı, taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olması halinde imar ve ihyaya konu edilip edilmediği, imar ve ihyaya konu edilmiş ise ihyanın hangi tarihte başlayıp ne zaman bitirildiği saptanmalı yerel bilirkişi ve tanıklardan maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli, yerel bilirkişi ve tanık beyanları arasında çelişki bulunduğu takdirde yüzleştirme yapılmak suretiyle aykırılık giderilmelidir.
4. Üç kişilik ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulundan komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde değerlendirilerek çekişmeli taşınmazın toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden komşu parseller ile arada doğal ya da yapay ayırt edici bir sınır bulunup bulunmadığı ve taşınmazın hali arazi ya da ham toprak vasfında olup olmadığı, ot biçmek dışında kullanılmayan taşınmazlar yönünden ot biçme faaliyetinin tarımsal faaliyet sayılıp sayılamayacağını açıklayıp tarımsal niteliğini belirten, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş somut verilere dayalı ayrıntılı rapor alınmalıdır.
5. Jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiden hava fotoğrafları ve uydu fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, taşınmazda imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; fen bilirkişisine keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli, çekişmeli taşınmaz ile komşu parsellerin konumlarını gösteren rapor ve harita düzenlettirilmelidir.
6. Kadastro Kanunu'nun 14 üncü maddesi uyarınca, davacı, mirasçılar ve mirasbırakanı adına, dava konusu taşınmazın bulunduğu çalışma alanında kadastro sırasında belgesiz zilyetlik nedeniyle tespit edilen taşınmaz bulunup bulunmadığı (senetsiz defteri) Tapu Müdürlüğü ve Kadastro Müdürlüğü ile Hukuk Mahkemeleri Yazı İşleri Müdürlüğü'nden sorulmalı, varsa bu taşınmazlara ait kadastro tutanaklarının kesinleşip kesinleşmediklerini gösterir şekilde onaylı örnekleri getirtilerek sulu ve susuz olarak kazanılmış toprak miktarı belirlenmek suretiyle Kanun'un getirdiği sınırlamanın aşılıp aşılmadığı saptanmalıdır.
7. Kabule göre de; davaya muvafakat eden mirasçıların açılmış bir davaları ya da davaya müdahale talepleri bulunmadığı halde mirasçıların dosyaya davacı olarak eklenmiş olması da isabetsizdir. Mahkemece, bu hususlar yerine getirilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf olduğundan bu husustan karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
17.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.