"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2345 E., 2023/179 K.
HÜKÜM/KARAR : Davanın reddi / İstinaf isteminin esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Çanakkale 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/77 E., 2022/237 K.
Taraflar arasında görülen yargılamanın iadesi istekli davada İlk Derece Mahkemesince, davanın reddine ilişkin verilen kararın istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince davacılar vekilinin istinaf isteğinin esastan reddine karar verilmiştir.
Karar davacılar vekili tarafından süresinde temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili, HMK’nın 375 ve 376 ncı maddeleri uyarınca eldeki davayı açtıklarını, davalı ...'un 28.05.2021 tarihinde davacıların paydaşı olduğu 6684 parsel sayılı taşınmazdaki payını davalı ...'a devrettiğini, bunun üzerine davacıların Çanakkale 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/402 Esas sayılı dosyası ile 31.05.2021 tarihinde ...’a karşı ön alım davası açtıklarını, davalı vekilinin sunmuş olduğu 04.08.2021 tarihli cevap dilekçesinde satışın gerçek olduğunu ve 500.000,00 TL bedelle devir yapıldığını belirterek satış bedelinin tespiti için keşif talebinde bulunduğunu, ön alım davası açıldıktan 2 ay sonra 17.07.2021 tarihinde davalı ...'un satış bedeline ilişkin olarak aldatma hukuki nedenine dayanarak Çanakkale 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/483 Esas sayılı dosyasında tapu iptal ve tescil istekli dava açtığını ve davalı ... vekilinin iddianın doğru olmadığını belirterek, davanın reddini talep ettiğini, fakat ön inceleme duruşmasında davayı kabul ettiğini ve davanın kabul nedeniyle kabulüne karar verildiğini, kararın kesinleştiğini, davalılar ... ve ...'ın ön alım davasını sonuçsuz bırakmak amacı ile Çanakkale 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/483 Esas sayılı dosyasında birlikte hareket ettiklerini, davalıların kötüniyetli olduklarını ve davacıların haklarını almalarına engel olduklarını ileri sürerek, Çanakkale 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/483 Esas 2021/595 Karar sayılı dosyasında verilen davanın kabulüne ilişkin 03.12.2021 tarihli hükmün iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili, HMK’nın 375 inci maddesinde sınırlı sayıda sayılan yargılamanın iadesi sebeplerinden hiçbirinin ileri sürülmediğini, yargılamanın yenilenmesini gerektiren bir sebep olmadığından davanın reddi gerektiğini, davacıların ilgili davada ne tarafların halefi ne alacaklısı ne de borçlusu konumunda olduğunu, bu sebeple davanın husumet nedeniyle reddi gerektiğini, kesinleşen ve iptali talep edilen hüküm yönünden davacıların herhangi bir zararının doğmadığını, her iki dosyada da taşınmazı 500.000,00 TL bedelle satın aldıklarını beyan ettiklerinin açık olduğunu, ödenen bedelin faiziyle birlikte diğer davalıdan talep edildiğini ve diğer davalı ... tarafından 24.01.2022 tarihinde 500.000,00 TL satış bedeli ile 30.000,00 TL işlemiş faizin ödendiğini belirterek, davanın reddini istemiştir.
Davalı ... vekili, davacıların huzurdaki davayı açmasının mümkün olmadığını, hukuki yararın mevcut olmadığını, dava şartı yokluğundan davanın reddi gerektiğini, mülkiyet hakkının anayasal bir hak olup davalının da mülkiyet hakkı kapsamında tapu iptal ve tescil istekli dava açtığını, kararın kesinleşmesinin ardından davalı ... vekilinin tarafları ile iletişime geçerek satış bedelinin iadesini talep ettiğini ve bedelin iadesinden sonra taşınmazdaki payı devredebileceklerini beyan ettiğini belirterek, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin tarih ve sayısı yukarıda belirtilen kararı ile; aktif husumet yokluğundan davanın usulden reddine; hakimin reddi isteminin açıkça kötü niyetli olup, yargılamanın aleyhe sonuçlanmasının önüne geçmek, zaman kazanmak ve yargılamayı uzatmak amacıyla yapıldığı gerekçesi ile HMK’nın 41 inci maddesi uyarınca talebin geri çevrilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Nedenleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava dilekçesindeki iddialarını tekrar ederek ve davacılar tarafından açılan ön alım davasında aynı hakim tarafından dava konusu taşınmazın tapu kaydına ihtiyati tebdir şerhi koyulmasına rağmen davalılar arasında görülen tapu iptal ve tescil istekli davada hakimin ihtiyati tedbir şerhine rağmen davayı kabul etmesinin doğru olmadığını, davalılar arasında görülen davanın davacıların ön alım hakkını bertaraf etmek için açıldığını, bu nedenle anılan davada araştırma yapılmadan davanın kabul nedeniyle kabulüne karar verilemeyeceğini belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın kabulüne karar verilemeyeceğini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin tarih ve sayısı yukarıda belirtilen kararı ile; hakimin reddini talep eden tarafın davacı taraf olduğu, davayı uzatmakta yararlarının bulunmadığı ancak red sebebine ilişkin inandırıcı delil gösterilmediği gerekçesi ile İlk Derece Mahkemesince HMK 41 inci maddesi gereğince talebin geri çevrilmesinde isabetsizlik bulunmadığı; yargılamanın yenilenmesi talebinin HMK 375 inci maddelerinde sayılan nedenlerden hiçbirisine uymadığı, emredici hukuk kurallarına aykırı olmamak şartıyla tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği davalarda hakimin kabul beyanı ile bağlı olduğu, muvazaa iddiasının ancak 2021/402 Esas sayılı ön alım davasında ileri sürülebileceği davanın sonuçlanmış olması halinde bu davada yargılamanın yenilenmesine dayanılabileceği gerekçesi ile davacılar vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nın 353/ 1-.b.1 inci maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, yargılamanın iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
HMK'nın 374 üncü ve 375 inci maddeleri
3. Değerlendirme
1. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; 6684 parsel sayılı taşınmazdaki 313293/648800 payın 28.05.2021 tarihinde davalı ... tarafından davalı ...’a satıldığı, davacıların Çanakkale 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/402 Esas sayılı dosyası ile 31.05.2021 tarihinde davalı ...’a karşı ön alım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil davası açtıkları, bu aşamada davalı ...’un da hile hukuki nedenine dayanarak Çanakkale 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/483 Esas, 2021/595 Karar sayılı dosyası ile diğer davalıya karşı tapu iptal ve tescil davası açtığı, davalının davayı kabul etmesi üzerine 23.11.2021 tarihinde davanın kabul nedeniyle kabulüne karar verildiği ve kararın istinaf edilmeksizin 28.12.2021 tarihinde kesinleştiği, Çanakkale 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/402 Esas, 2021/141 Karar sayılı kararı ile ön alım hakkına dayalı olarak açılan dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği, davacıların eldeki davada Çanakkale 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/483 Esas, 2021/595 Karar sayılı dosyası ile diğer davalıya karşı hile hukuki nedenine dayalı olarak açılan tapu iptal ve tescil istekli davada yargılamanın iadesini talep ettikleri anlaşılmaktadır.
2. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup talepte davacılar vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin temyiz itirazlarının reddiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 247,70 TL bakiye onama harcının temyiz eden davacılardan alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,25.03.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.