"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/579 E., 2023/214 K.
HÜKÜM/KARAR : Kısmen Kabul/Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/66 E., 2019/131 K.
Taraflar arasındaki kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve isteğine ilişkin davadan dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; çekişmeli 119 ada 2, 115 ada 29 ve 66 parsel sayılı taşınmazların müşterek kök muristen intikal ettiği iddiasıyla miras yoluyla gelen hakka dayalı olarak tapu iptali ve davacılar adına payları oranında tescili isteğinde bulunmuştur.
II.CEVAP
Davalı ... cevap dilekçesinde; 119 ada 2 parsel sayılı taşınmazın yakın mirasbırakanı olan babası ... tarafından önceki malikinden kayden satın alındığını, buna ilişkin tapu kaydının bulunduğunu, taşınmazın tereke malı olmadığını beyan ederek dilekçesi ekinde 09.11.1966 tarihli eski tapu kaydını sunmuş, 115 ada 29 ve 66 parsel sayılı taşınmazların ise dava dışı amcası Kazım ile davalı ...'nün babası ...'e ait olduğunu, terekeye dahil olmadığını beyan ederek davanın reddini savunmuştur.
Davalı ...; aynı içerikli cevap dilekçesiyle davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama neticesinde; dava konusu 115 ada 29 parsel ve 115 ada 66 parsel sayılı taşınmazların müşterek kök muristen intikal ettiği ve davacıların bu taşınmazlarda miras payının bulunduğu, 119 ada 2 parsel sayılı taşınmazın ise davalı ...'nün yakın mirasbırakanı olan babası ... tarafından önceki malikinden kayden satın alındığı ve bu hususun taşınmaza uyan tapu kaydıyla ispat edildiği, taşınmazın tereke malı olmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, 115 ada 29 ve 66 parsel sayılı taşınmazların tapu kaydının iptali ile 1/3 hisse oranında davacılar ve davalılar adına tapuya kayıt ve tesciline, çekişmeli 119 ada 2 parsel sayılı taşınmaza yönelik açılan davanın ise reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; eksik inceleme neticesinde çekişmeli 119 ada 2 parsel sayılı taşınmaza ilişkin davanın reddine dair verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, davalı ... tarafından sunulan tapu kaydının taşınmaza ait olmadığını, mahalli bilirkişi beyanlarının davacılar lehine olduğunu, kadastro çalışmaları sırasında davalıların haksız ve kötü niyetli davranarak taşınmazı kendi adlarına tescil ettirdiklerini, taşınmazın üzerinde tarafların müşterek kök murisi olan dedelerine ait ev bulunduğunu, bu taşınmazın tereke malı olduğunu ileri sürerek hükmün 119 ada 2 parsel sayılı taşınmaz yönünden kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; kamu düzenine ilişkin hususlar, dosyadaki belgeler, taraflarca ileri sürülen ve kararın dayandığı deliller gözetildiğinde yazılı şekilde karar verilmesinde usul ve yasaya aykırılık görülmediği gerekçesiyle davacılar vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde, istinaf dilekçesinde ileri sürdükleri hususları tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 190. maddesi,
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 ve 15. maddeleri,
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 6, 640, 701 ve 702. maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Kadastro sonucunda Tunceli ili, ... ilçesi, ... köyü çalışma alanında bulunan temyize konu 119 ada 2 parsel sayılı taşınmaz kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle davalı ... adına tespit ve tescil edilmiştir.
2. Mahkemece, yazılı şekilde çekişmeli 119 ada 2 parselin davalının tutunduğu tapu kaydının kapsamında kaldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de yapılan araştırma ve inceleme hüküm kurmak için yeterli değildir. İddia ve savunmanın içeriğine göre davacılar taşınmazın kök muristen intikal ettiği ve miras paylarının bulunduğunu beyan etmiş, davalı ise yakın mirasbırakanı olan babası Mehmet adına kayıtlı olup satın alma suretiyle oluşmuş pay tapusuna tutunmuştur. Şu halde davalının tutunduğu tapu kaydının çekişmeli taşınmaza aidiyeti uyuşmazlığın özünü teşkil etmektedir.
3. Ne var ki dosya incelendiğinde, yapılan keşif ve uygulama sırasında davalı dayanağı tapu kaydının tesisinden itibaren tüm tedavüllerinin eksiksiz şekilde dosya arasına getirtilmediği, tapu kaydının revizyon durumunun yeterince araştırılmadığı, teknik bilirkişiden tapu kaydının uygulanmasına ilişkin denetime elverişli rapor alınmadığı, bu suretle tapu kaydının dava konusu taşınmazı kapsayıp kapsamadığı kesin olarak saptanmadan hüküm kurulduğu görülmektedir. Bu şekilde eksik inceleme ve araştırma sonucunda karar verilemez.
4. Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için öncelikle davalı tarafın dayandığı Kasım 1966 tarih ve 66 sıra numaralı tapu kaydının açıkta pay kalmayacak şekilde ve okunaklı olarak bilgisayara dökülmüş örneklerinin ilk oluştuğu günden itibaren tüm tedavülleri ve varsa haritaları ile dayanağı belgeler, revizyon görmüş ise revizyon gördüğü parsellere ilişkin kesinleşme durumunu gösterir şekilde onaylı kadastro tutanak örnekleri ve dayanakları ile tutanaklar kesinleşmiş ise tapu kayıtları dosya arasına getirtilmeli, dosya bu şekilde keşfe hazır hale getirildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi kurulu, tespit bilirkişileri ve taraf tanıkları ile uzman fen ve ziraat bilirkişilerinin huzuruyla yeniden keşif icra edilmelidir.
5. Keşif sırasında öncelikle fen bilirkişisi eliyle davalı tarafın dayandığı tapu kaydının varsa haritası zemine uygulanarak kaydın kapsamı 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 20/A maddesi uyarınca haritasına göre belirlenmeli, tapu kaydının haritasının bulunmaması veya uygulanamaması durumunda, davalının dayandığı tapu kaydı ihdasından itibaren tüm tedavülleriyle birlikte okunup sınırlarının bilirkişilerce zeminde tek tek gösterilmesi istenilmeli, bilirkişilerin gösteremediği sınırlar için taraflara tanık dinletme imkanı sağlanmalı, teknik bilirkişiye yerel bilirkişi ve tanıkların gösterdiği sınırlar haritasında işaret ettirilmeli, dinlenecek yerel bilirkişi ve tanıklardan çekişmeli 119 ada 2 parsel sayılı taşınmazın tasarruf ve intikal durumlarına ilişkin maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, bu anlamda özellikle çekişmeli taşınmazın tarafların kök murisinden intikal edip etmediği, kök murisin sağlığında taşınmaza zilyet olup-olmadığı, taşınmazın davalının babası Mehmet yahut davalı tarafından 3. kişiden kayden satın alma suretiyle iktisap edilip edilmediği araştırılmalı, bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanaklarıyla denetlenmelidir.
6. Davalı tarafın dayandığı tapu kaydının sınırlarının gayrisabit nitelikte olup olmadığı belirlenerek dayanak tapu kaydı ile çekişmeli taşınmazın yüz ölçümleri arasında hasıl olan miktar farklılığı da gözetilerek tapu kaydına yöntemince kapsam tayin edilmeli, fen bilirkişisine uygulanan tapu kaydının kapsadığı alanı gösterir ve keşfi takibe imkan verir ayrıntılı kroki düzenlettirilmeli, bundan sonra toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacılara iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.