"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/338 E., 2023/637 K.
HÜKÜM/KARAR : Kabul/Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bozkır Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/46 E., 2022/258 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil ve tapusuz taşınmazın tescili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine temsilcisi, davalı ... Belediyesi Başkanlığı vekili ve ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine temsilcisi ve ... vekili tarafından tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı asıl dava dilekçesinde; Konya ili, Bozkır ilçesi, ... mahallesinde bulunan 283 ada 2 parsel ve 283 ada 1 parselde kayıtlı taşınmazının güney cephesinde yol olarak gösterilen taşımazın bir bölümünün kendsine ait olduğunu, dava konusu 283 ada 2 parselin bir kısmını yaklaşık 25 yıl önce satın aldığını, dava konusu yerleri yaklaşık 25 yıldır harman yeri, hayvan barınağı ve yakacak malzemeleri koyarak kullandığını belirterek 283 ada 2 parselde kayıtlı tapunun iptali ile adına tescilini ve kadastro sırasında tespit harici bırakılan yolun bir bölümünün adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davada hak düşürücü sürenin geçtiğini, taşınmazın davacıya ait olmadığını, yapılan harici bir satış varsa geçerli bir satış olmadığını belirterek davacının davasının reddine karar verilmesini istemiştir.
Konya Büyükşehir Belediye Başkanlığının cevap dilekçesinde;kendilerine husumet yöneltilemeyeceğini belirtmiş davaya dahil edilmeleri yönünden ara karardan dönülmesini aksi halde davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 17.05.2019 tarhili ve 2017/104 Esas, 2019/101 Karar sayılı kararıyla; zilyetlikle edinim koşullarının davacı lehine oluştuğu gerekçesi ile davanın kabulüne; 283 ada 2 parsel sayılı taşınmazın, fen bilirkişileri raporunda (A) harfi ile gösterilen 258.00 m²lik bölümünün tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline, haritasında yol olarak gösterilen ve fen bilirkişileri raporunda (D) harfi ile gösterilen 0046.42 m² ve (E) harfi ile gösterilen 74.25 m² yüz ölçümlü taşınmaz bölümlerinin davacı adına tesciline karar verilmiştir.
Karara karşı Hazine temsilcisi, ... vekili ve ... vekili istinaf talebinde bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesinin 23.02.2021 tarihli ve 2021/200 Esas,2021/232 Karar sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazın niteliğinin tespiti için ziraat bilirkişinin keşfe dahil edilmediği, davacının taşınmazı satın aldığını iddia ettiği ...'ın zilyetlik süresinin sorulmadığı, dava konusu yol vasfıyla tespit dışı bırakılan alanların öncesinin yol olarak kullanılıp kullanılmadığı üzerinde durulmadığı belirtilerek eksik inceleme nedeni ile hüküm kaldırılmış ve dosya Mahkemesine gönderilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı yazılı kararı ile; 283 ada 2 parsel içerisindeki taşınmaz bölümünün davacı tarafından ...'dan satın alındığı, taşınmazın ... ve dedeleri tarafından 100 yıllardan bu yana kullanıldığı, taşınmazın davacı tarafından satın alındıktan sonra harman yeri olarak kullanıldığı, harman yasaklandıktan sonra da davacı tarafından bahçe ve sığır gübrelerini dökmek amaçlı kullanılmaya devam edildiği, yol olarak tescil harici bırakılan yerlerin ise hiçbir zaman yol olarak kullanılmadığı, davacı tarafından kullanıldığı, 1970, 1986, 1990 ve 2011 tarihli hava fotoğraflarında taşınmazların zemin durumu itibariyle etraftaki diğer parsellerle aynı karakterde oldukları, davacının taşınmazı satın aldığı ..., babası ve davacının dava konusu taşınmaz üzerindeki zilyetliğini kadastro kesinleşme tarihine kadar davasız ve aralıksız eklemeli bir şekilde 20 yıldan fazla bir süreyle sürdürdükleri, davacının taşınmazlar yönünden zilyetlikle iktisap koşullarının mevcut olduğu gerekçesi ile davanın kabulüne, 283 ada 2 parsel sayılı taşınmazın, fen bilirkişisi raporunda (2B) ve (2C) harfi ile gösterilen 258.00 m²'lik kısmının tapu kaydının üzerindeki haciz şerhleri korunarak iptali ile bu kısma yeni ada ve parsel numarası verilerek davacı adına tesciline,bilirkişi raporunda (G3) ve (G4) harfi ile gösterilen 46.44 m² yüz ölçümlü yol cinsli taşınmazın yeni ada ve parsel numarası verilerek davacı adına
tesciline, (E) harfi ile gösterilen 74.25 m² yüz ölçümlü yol cinsli taşınmaz dava konusu edilmediğinden bu kısma ilişkin karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine temsilcisi, davalı ... vekili ve davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Nedenleri
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde; Mahkemece verilen kararını usul ve yasaya aykırı olduğunu, hava fotoğraflarından usulünce yararlanılmadığını, bilirkişi ve tanık beyanlarında ki çelişkiler giderilmeden hukuka aykırı olarak karar verildiğini, çekişmeli taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrfu altındaki yerlerden olduğunu, belediyenin davada yasal hasım olmasına rağmen aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmesinin isabetsiz olduğu belirtilerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
Davalı Maliye Hazinesi vekili istinaf dilekçesinde; davada hak düşürücü sürenin geçtiğini, Mahkemece yapılan araştırma, inceleme ve uygulamanın hüküm vermeye yeterli olmadığını, davacının davasını ispatlayamadığını, Yerel Mahkemece hükme esas alınan mahalli bilirkişi, bilirkişi ve tanık beyanlarının yetersiz olduğunu belirterek kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın kendilerine yöneltilemeyeceğini, davalı ... aleyhine yargılama giderleri ve vekalet ücretine hükmedilemeyeceğini belirterek kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; köy içinde olan dava konusu taşınmazın öncesinde harman yeri ve sonrasında etrafı çevrilip bahçe şeklinde ve ayrıca eşya koyularak arsa vasfı ile zilyet edildiği, arsa vasıflı olduğundan imar-ihya ve tarla niteliğinde zilyetliğe gerek bulunmadığı, keşifte alınan mahalli bilirkişi ve tanık beyanları ile hava fotoğrafı gösterimleri değerlendirildiğine genel yol niteliğinin bulunmadığı gerekçesi ile davalı Hazine temsilcisi, Konya Büyükşehir Belediyesi ve Bozkır Belediyesi vekilinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine temsilcisi ve davalı ... vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Nedenleri
Davalı Hazine temsilcisi temyiz dilekçesinde; çekişmeli taşınmazın yol boşluğu olduğunu, zilyetilkle edinim koşullarının davacı lehine oluşmadığını, Mahkemece eksik incelemeye dayalı olarak karar verildiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; dava konusu taşınmazın, kamunun ortak kullanımında olan taşınmazlardan olduğunu, Mahkemece eksik inceleme ile hukuka aykırı bir şekilde karar verildiğini, çekişmeli taşınmazlarla ilgili hava fotoğrafları incelemesi yapılması gerektiğini , tespit bilirkişi, mahalli bilirkişi ve tanık beyanlarının tek tek ve olaylara dayalı olarak irdelemediğini, davada belediye aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmesinin hukuka ve usule aykırı olduğunu belirterk kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü ve 17 inci ve 18 inci maddeleri, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Kadastro sonucu; Konya ili, Bozkır ilçesi, ... mahallesinde bulunan 283 ada 2 parsel arsa vasfı ile Hazine adına tespit edilmiş, komisyon kararı neticesinde ... Belediyesi adına tescil edilmiş ,bedelsiz olarak devren Bozkır Belediyesi adına kayıtlanmış, dava konusu taşınmazın bir kısmı kadastro sırasında yol vasfı ile tescil harici bırakılmıştır.
2. Mahkemece dava konusu taşınmaz bölümlerinde davacı lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluştuğu gerekçesi ile yazılı şekilde karar veirlmiş ise de yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermek için elverişli değildir. Dava konusu olup yol bölümünde kalan taşınmaz için ziraat bilirkişi raporunda değerlendirme yapılmamış, uyuşmazlığın çözümünde hava fotoğrafları ve uydu fotoğraflarından usulünce yararlanılmamış, çekişmeli taşınmaz etrafında olduğu söylenen duvarın ne zaman kim tarafından ve neye istinaden yapıldığı hususu kesin olarak belirlenmemiştir.
3. Hal böyle olunca; Mahkemece dava konusu taşınmaza ait temin edilebilen en eski tarihli ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğünün web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek, taşınmazın bulunduğu köyü kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve ilgili sayfanın çıktısı dosya arasına konulmak suretiyle tespit ve dava tarihlerinden geriye doğru 15-20-25 yıl (bulunamadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) öncesine ait üç ayrı evreye ilişkin stereoskopik çift hava fotoğrafları tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirtilerek dosya arasına konulmalı, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, taşınmazın bulunduğu köyde ikamet edip davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi kurulu, taraf tanıkları, ziraat mühendisi bilirkişi, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi ve teknik bilirkişi huzuruyla yeniden keşif yapılmalıdır.
Yapılacak keşifte tanık ve bilirkişilerden taşınmazların öncesinin kime ait olduğu, kimden intikal ettiği, kim tarafından ne sıfatla ve ne şekilde kullanıldığı, yol olup olmadığı, çekişmeli taşınmazların etrafındaki duvarın kim tarafından ne zaman yapıldığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı; komşu taşınmazların varsa dayanağı kayıtlarının nizalı taşınmazların yönünü ne okuduğu belirlenmeli; yerel bilirkişi ve tanık beyanları arasında doğacak çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle yöntemince giderilmeye çalışılmalı; teknik bilirkişiden keşfi ve uygulamayı denetlemeye elverişli ayrıntılı rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişiye dosya arasına alınan hava fotoğrafları, uydu foroğtafları ve varsa ortofoto üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak nizalı bölümlerin sınırlarını, niteliğini ve kullanım durumunu belirtir şekilde rapor alınmalı; ziraat bilirkişisinden komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde değerlendirilme yapılmak suretiyle çekişmeli taşınmaz bölümlerinin toprak yapısı, eğimi ve bitki deseninin ne olduğunu belirten, taşınmazların değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş somut verilere dayalı ayrıntılı rapor alınmalı; bundan sonra toplanan ve toplanacak deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır. Mahkemece bu hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme ile yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olduğu hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine temsilcisinin ve davalı ... vekilinin yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Peşin yatırılan harcın talep halinde davalı ... Belediyesine iadesine,
Dosyanın Bozkır Asliye Hukuk Mahkemesine, kararın bir örneğinin Konya Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.