"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/594 E., 2022/2199 K.
HÜKÜM/KARAR : Kısmen Kabul-Kısmen Ret/Esastan Ret-Kabul-Karar Kaldırılarak Dava Kısmen Kabul-Kısmen Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gevaş Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/3 E., 2019/228 K.
Taraflar arasındaki kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkin davadan dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili, davalı ... Belediye Başkanlığı vekili ile davalı Hazine temsilcisi tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince tarafların istinaf başvurusunun kabulü ile kararın kaldırılması ve davanın yeniden görülmesi için Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi tarafından kaldırma kararına uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine karar verilmiş; hükmün davacı vekili ile davalı ... Belediye Başkanlığı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı ... Belediye Başkanlığının istinaf başvurusunun kısmen kabulüne, kararın kaldırılması suretiyle yeniden hüküm kurularak davanın yazılı şekilde kısmen kabulüne, kısmen reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili ile davalı ... Belediye Başkanlığı vekili tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; irsen intikal eden eklemeli mülk edinmeye elverişli zilyetliğe dayanarak çekişmeli 112 ada 58 parsel sayılı taşınmazın iddiaya konu bölümleri yönünden tapu iptali ve tescil isteğinde bulunmuştur.
II.CEVAP
1.Davalı ... Belediye Başkanlığı vekili; dava konusu taşınmazın özel mülkiyete konu olamayacağını ve zilyetlik yoluyla kazanılamayacağını belirterek davanın reddini savunmuştur.
2.Davalı Hazine temsilcisi ve davalı ... Belediye Başkanlığı vekili; aşamalarda sundukları sözlü ve yazılı beyanlarında davanın reddini istemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Gevaş Asliye Hukuk Mahkemesinin 21.11.2017 tarih, 2016/177 Esas - 2017/375 Karar sayılı kararıyla: davacı yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının taşınmazın hükme esas teknik bilirkişi raporunda (B), (C) ve (D) harfi ile gösterilen bölümleri üzerinde oluştuğu gerekçesiyle;
Dava konusu 112 ada 58 parsel sayılı taşınmazın;
a) 28.07.2017 havale tarihli fen bilirkişi raporunda ve ekli krokide (B) harfiyle gösterilen 1.482,31 metrekare, (C) harfiyle gösterilen 1.061,20 metrekare ve (D) harfiyle gösterilen 2.073,39 metrekarelik kısımların mevcut tapu kayıtlarının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline,
b) 28.07.2017 havale tarihli fen bilirkişi raporunda ve ekli krokide (A) harfiyle gösterilen 2.599,38 metrekarelik taşınmaz bölümü yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı vekili, davalı ... Belediye Başkanlığı vekili ile davalı Hazine temsilcisi tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. Kaldırma Kararı
Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesinin 05.12.2018 tarihli ve 2018/569 Esas- 2018/2040 Karar sayılı kararı ile: '' Çekişmeli taşınmazın teknik bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen bölümü yönünden davanın reddine karar verilmesinin isabetli olduğu; ancak (B), (C) ve (D) ile gösterilen bölümleri yönünden yapılan araştırma ve incelemenin yetersiz olduğu belirtilerek doğru sonuca varılabilmesi için kadastro tespitinin kesinleşme tarihinden geriye doğru en az üç ayrı tarihte çekilmiş ve zilyetlikle iktisap evresine ilişkin yüksek çözünürlüklü hava fotoğraflarının temin edilmesi, komşu taşınmazların tamamının kadastro tutanakları ve dayanak belgeleri ilk tesislerinden itibaren tüm tedavülleriyle birlikte getirtilmesi ve ardından dava konusu taşınmazlar başında yeniden keşif yapılarak keşif sırasında dinlenilecek kadastro tespit bilirkişileri ile davada yararı bulunmayan, komşu köy ve mahhallerde ikamet eden yerel bilirkişiler ve taraf tanıklarına taşınmazın öncesinin ne olduğu, taşınmaz üzerinde zilyetliğin bulunup bulunmadığı, varsa hangi tarihte başladığı, imar-ihya edilip edilmediği, edilmişse imar-ihyanın tamamlandığı ve tarımsal amaçlı üretimin ne zaman başladığı, taksim olgusunun var olup olmadığı hususları etraflıca sorularak maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılması, varsa komşu taşınmazlara uygulanan kayıtların dava konusu taşınmaz yönünü ne okuduğunun saptanması, jeodozi ve fotogrametri mühendisine hava fotoğrafları üzerinde stereoskopik inceleme yaptırılarak imar-ihyanın hangi tarihte başlayıp hangi tarihte tamamlandığı hususlarının belirlenmeye çalışılması, zirai bilirkişiden zilyetliğin başlangıcı ve sürdürülüş biçimi ve kullanım durumunu kuşkuya yer bırakmayacak biçimde belirleyen rapor alınması, taşınmazın mahallinde fotoğraflarının çektirilmesi ve dosyaya eklenmesi, ondan sonra toplanan ve toplanacak olan tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi " gereğine değinilerek kararın kaldırılması ve davanın yeniden görülmesi için mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesince Kaldırma Kararı Sonrasında Verilen Karar
İlk derece mahkemesince davacı yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının hükme esas teknik bilirkişi raporunda (B), (C) ve (D) harfi ile gösterilen bölümleri üzerinde oluştuğu gerekçesiyle;
Dava konusu 112 ada 58 parsel sayılı taşınmazın;
a) 04.09.2019 havale tarihli fen bilirkişi raporunda ve ekli krokide (B) harfiyle gösterilen 1.482,27 metrekare, (C) harfiyle gösterilen 1.060,93 metrekare ve (D) harfiyle gösterilen 2.073,30 metrekarelik kısımların mevcut tapu kayıtlarının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline,
b) 04.09.2019 havale tarihli fen bilirkişi raporunda ve ekli krokide (A) harfiyle gösterilen 2.599,53 metrekarelik taşınmaz bölümü yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Ç. Kaldırma Kararı Sonrası İlk Derece Mahkemesi Kararına Karşı İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı vekili ile davalı ... Belediye Başkanlığı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
D. İstinaf Nedenleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; fen bilirkişi raporu ile mahalli bilirkişi, tutanak bilirkişi ve tanık beyanlarının davacı lehine olduğunu, taşınmazın sınırlarının belirgin ve ayrılabilir olduğunu, davacı yararına zilyetlikle kazanım koşullarının oluştuğunu, zorunlu dava arkadaşı olan davalılar bakımından davacı aleyhine ayrı ayrı vekalet ücretine hükmedilmesinin yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek kararın davacı aleyhine olan kısımlarının kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... Belediye Başkanlığı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacının iddiasının gerçeği yansıtmadığını, farklı tarihlere ait hava fotoğraflarının birbiriyle uyuşmadığını, davanın zamanaşımına uğradığını, taşınmazın mera kaydının olduğunu, taşınmaza ilişkin mera tahsis belgeleri bulunmasına rağmen tescil kararı verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, TMK'nın 713 üncü maddesinde yer alan iktisap şartlarının ve imar- ihya şartlarının somut olayda oluşmadığını, mahalli ve tespit bilirkişileri ile tanık beyanlarının çeliştiğini, bilirkişi raporunun eksik ve hüküm kurmaya elverişsiz olduğunu ileri sürerek hükmün kaldırılmasını ve yeniden yargılama yapılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
E. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve numarası belirtilen temyize konu kararıyla;
a. Davacı vekilinin çekişmeli taşınmazın teknik bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen taşınmaz bölümüne yönelik istinaf talepleri yönünden, bu bölümün 1969, 1988, 2001 yıllarına ait hava fotoğraflarına göre ekili veya sürülü vaziyette olmadığı, üzerinde meraya ait bitki kalıntıları bulunduğu, sınırları belirgin olmayan arazi niteliğinde olduğu, dolayısıyla tarımsal arazi vasfına sahip olmadığı ve davacı lehine iktisabı sağlayan zilyetlik koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun reddine,
b. Davalı ... Belediye Başkanlığının çekişmeli taşınmazın teknik bilirkişi raporunda (C) ve (D) harfi ile gösterilen kısımlarına ilişkin istinaf talepleri yönünden; çekişmeli taşınmaz bölümlerinin 1969, 1988, 2001 yıllarına ait hava fotograflarında ekili veya sürülü vaziyette olduğu, zeminde meraya ait bitki bulunmadığı, sınırları belirgin olan tarımsal vasıflı arazilerden oldukları ve davacı lehine iktisabı sağlayan zilyetlik koşulları oluştuğundan davalı vekilinin bu bölümlere yönelik istinaf başvurusunun reddine,
c. Davalı ... Belediye Başkanlığının çekişmeli taşınmazın teknik bilirkişi raporunda (B) harfi ile gösterilen bölümüne yönelik istinaf talepleri yönünden ise, bu bölümün 1969, 1988 ve 2001 yıllarına ait hava fotograflarında ekili veya sürülü vaziyette olmadığı, 1969 ve 1988 yıllarına ait hava fotoğraflarında sınırlarının belirgin olmadığı, 2001 yılı hava fotoğrafında sınırlarının kısmen belirgin ve komşuları ile ayırt edilebilir olduğu; ziraat bilirkişi raporuna göre ise meyve bahçesi niteliğinde olduğu ve ağaçların 8-10 yaşlarında olduğu birlikte değerlendirildiğinde ve dava konusu taşınmazın kadastro tespitinin 2006 yılında yapıldığı dikkate alındığında davacı lehine iktisabı sağlayan zilyetlik koşulları oluşmadığı ve meradan açıldığının kabulü gerektiği gerekçesiyle (B) harfi ile gösterilen kısma yönelik istinaf başvurusunun kabulüne, bu nedenle kararın kaldırılması ve yeniden hüküm kurulması suretiyle;
Davanın kısmen kabul, kısmen reddine,
Van ili, ... ilçesi, ... Mahallesi çalışma alanında bulunan dava konusu 112 ada 58 parsel sayılı taşınmazın;
a)04.09.2019 havale tarihli Fen bilirkişi ve Jeodezi ve Fotogrametri bilirkişi raporunda ve ekli krokide (C) harfiyle gösterilen 1.060,93 metrekarelik kısmının mevcut tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline,
b)04.09.2019 havale tarihli Fen bilirkişi ve Jeodezi ve Fotogrametri bilirkişi raporunda ve ekli krokide (D) harfiyle gösterilen 2.073,30 metrekarelik kısmının mevcut tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline,
c)04.09.2019 havale tarihli Fen bilirkişi ve Jeodezi ve Fotogrametri bilirkişi raporunda ve ekli krokide (A) harfiyle gösterilen 2.599,53 metrekarelik bölüme ilişkin talebin reddine,
d)04.09.2019 havale tarihli Fen bilirkişi ve Jeodezi ve Fotogrametri bilirkişi raporunda ve ekli krokide (B) harfiyle gösterilen 1.482,27 metrekarelik bölüme ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ile davalı ... Belediye Başkanlığı vekili tarafından vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; taşınmazın davacının kullanımında olduğunu, davacı yararına zilyetlikle kazanım koşullarının oluştuğunu, yalnızca harita mühendisi bilirkişi raporunun hükme esas alınmasının isabetli olmadığını, ziraat mühendisi bilirkişi raporu ve yerel bilirkişi ile tanık anlatımlarına da değer verilmesi gerektiğini, teknik bilirkişi raporlarının aleyhine karar verildiğini ve bunun hangi nedene dayandığının gerekçelendirilmediğini, iddiaya konu taşınmaz bölümlerinin meranın kalanından eğimi ve kullanım durumu itibariyle ayrıldığını, kararın gerekçesinin kendi içerisinde çelişkili olduğunu belirterek davanın reddine dair hükmün bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... Belediye Başkanlığı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü, 16 ncı maddeleri,
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1 nci maddesi,
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunu'nun 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Dava konusu 112 ada 58 parsel sayılı taşınmaz mera vasfıyla özel siciline kayıtlıdır.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine ve dava şartlarına, yargılama kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup tarafların temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı ve davalı ... vekillerinin temyiz itirazlarının reddi ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı onama harçlarının temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,07.03.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.