"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/751 E., 2022/503 K.
HÜKÜM : Ret
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı Mahkemece, bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı Hazine ve asli müdahil ... vekili, asli müdahil ... vekili, asli müdahil İstanbul Gençlik Spor İl Müdürlüğü vekili, fer'i müdahale talep eden ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı Hazine vekili; 842 parsel sayılı taşınmazın ifrazı sonucunda oluşan plan gereği kentsel donatı alanı olarak ayrılan kısımların, S.S. ... Yapı Kooperatifi tarafından ilgili kurumlara devredilmek üzere 01.04.1988 tarih ve 2163 yevmiye numaralı resmi senet ile Bakırköy Belediye Başkanlığına bağışlanmasına rağmen ilgili kuruluşlara devredilmediğini ileri sürerek 868, 869, 646 ada 9, 10, 11, 13, 14, 20, 22 parsel sayılı taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile Hazine adına tescilini istemiştir.
2. Davacı yanında fer'i müdahale talep eden ... ve ...; dava konusu taşınmazların davalı Belediyeye hibe yoluyla devrinin yapılmasının usulsüz olduğunu davacının davayı kazanmasında hukuki yararı bulunduğunu beyan ederek feri müdahale talebinde bulunmuşlar; feri müdahale talep eden Murat İnan; davaya konu taşınmazlarda 842 parselin ifrazı ile oluşan parsellerden 17 no ile gösterilen 875 parsel şeklinde ifade edilen parselin üzerinde inşa edilmiş binada 6 no.lu bağımsız bölümün sahibi olarak arsa payı olduğunu ve davada hukuki yararı bulunduğu bildirip feri müdahale talebinde bulunmuştur.
3. Asli müdahiller dava konusu taşınmazların kendi kurumlarına devir koşulu ile davalı Belediyeye bağışlandığını ancak davalı tarafından yükümlülüğün yerine getirilmediğini ileri sürmüşler; asli müdahil ... vekili, hibe senedinde 10 numara ile belirtilen 868 parsel ile 11 numara ile belirtilen 869 parsel sayılı taşınmazların tapu kaydının iptali ile Beylikdüzü Polis Merkezi Asayiş Çocuk ve Olay Yeri İnceleme Büro Amirliği olarak kullanılmak için İçişleri Bakanlığına tahsis edilmek üzere ... adına kayıt ve tesciline karar verilmesini istemiş; asli müdahil ... vekili, hibe senedinde 50 numara ile belirtilen 908 parselin imar görmesi sonucu oluşan 646 ada 9 ve 20 parsel sayılı taşınmazlar bakımından tapu iptali ve tescile, 685 ada 1 parsel sayılı taşınmaz bakımından bedele karar verilmesini istemiş; asli müdahil İstanbul Gençlik Spor İl Müdürlüğü vekili, hibe senedinde 51 numara ile belirtilen 909 parselin imar görmesi sonucu oluşan 646 ada 9, 10, 11, 13, 14, 20 ve 22 parsel sayılı taşınmazlar bakımından tapu iptali ve tescil istemiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili; zamanaşımı süresinin geçtiğini, hibe sözleşmesinin tarafı olmayan Hazine'nin bu davayı açma hakkının bulunmadığını, davanın aktif husumet yokluğu nedeniyle reddinin gerektiğini, ayrıca dava konusu taşınmazların gerek hibe yapıldığı tarihte gerekse davanın açıldığı tarih itibarıyla imar planları gereği davacıya devrinin mümkün olmadığını, taşınmazlara ilişkin imar planlarına süresi içerisinde dava açılmadığını belirtip davanın usulden ve esastan reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 16.09.2015 tarihli ve 2014/433 Esas, 2015/402 Karar sayılı kararı ile; bağış sözleşmesinin tarafı olmayan davacı Hazinenin aktif husumet ehliyetinin bulunmadığı, davada feri müdahale ve asli müdahale talep eden kurum ve kişilerin de müdahillik koşullarının ve taraf olma şartlarının olamayacağı gerekçesiyle davacının davasının ve tüm müdahale taleplerinin reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davacı vekili, asli müdahiller ... ve Spor Genel Müdürlüğü vekili ve feri müdahil ... vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 19.12.2018 tarihli ve 2017/1655 Esas, 2018/15738 Karar sayılı kararı ile; "...Dosya içeriğine, toplanan delillere, hükmün dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davanın ve feri müdahale talebinin reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Davacı Hazine ve feri müdahil ...’ın temyiz itirazları yerinde görülmediğinden reddine...Milli Eğitim ve İç İşleri Bakanlıkları ile Spor Genel Müdürlüğü asli müdahale taleplerinde bulunmaktadır. Ne var ki, mahkemece asli müdahale talepleri reddedilmiştir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 65 inci maddesi gözetildiğinde adı geçenlerin bağımsız hak talep ettikleri ve müdahale isteklerinin kabul edilmesi gerektiği açıktır. Hal böyle olunca, asli müdahillerin müdahale isteklerinin kabul edilmesi ve talepleri doğrultusunda delilleri toplanarak hasıl olacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetsizdir." gerekçesiyle ..., ... ve Spor Genel Müdürlüğünün yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı Hazinenin bağış sözleşmesinin tarafı olmadığından aktif husumet ehliyetinin bulunmadığı, buna bağlı olarak feri müdahale talebinde bulunanların müdahillik koşullarının ve taraf olma şartlarının mevcut olmayacağı gerekçesiyle davacı Hazinenin davasının aktif dava ehliyeti yokluğundan reddine, feri müdahale taleplerinin usulden reddine karar verilmiş; asli müdahale taleplerinin asıl davadan ayrı bağımsız hak niteliğinde olduğu gerekçesi ile asli müdahale taleplerinin kabulüne, davaya konu sözleşme ile asli müdahiller lehine kazandırma yapıldığı ve yüklemenin yerine getirilmesini isteme yetkisinin ise tüzel kişiliğin sona ermesi nedeniyle ilgili kamu kurumu olarak asli müdahillere geçtiği ve dolayısıyla aktif dava ehliyetlerinin bulunduğu, bozmadan sonra yapılan keşif sonucu alınan bilirkişi raporuna göre ana taşınmazın ifrazı sonucu oluşan parsellerin bir kısmının asli müdahiller yararına tahsislendiği ve hali hazırda müdahil kurumların kullanımında olduğu, bu parsellerin tapu kayıtlarının Uyap sistemi üzerinden yapılan sorgulanmasında asli müdahillerin müdahale taleplerinden önce taşınmazların Hazine adına tescilinin yapıldığı, asli müdahiller lehine yapılacak tescil işlemlerinin her halde Hazine adına gerçekleştirileceği, müdahale talebi öncesi Hazine adına tescilin yapılması ile asli müdahillerin hukuki yararının kalmadığı gerekçesiyle asli müdahillerin davalarının ayrı ayrı hukuki yarar dava şartı yokluğundan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine ve asli müdahil ... vekili, asli müdahil ... vekili, asli müdahil İstanbul Gençlik Spor İl Müdürlüğü vekili, fer'i müdahale talep eden ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı Hazine ve asli müdahil ... vekili; Mahkemece yapılan değerlendirme, gerekçe ve buna ilişkin olarak verilen kararın TBK'nın 291 inci maddesine aykırı olduğunu, bağışlayanın iradesinin davalının taşınmazın maliki olması değil sadece ilgili kurumlara devrini sağlamak olduğunu ancak davalı Belediyenin yükümlülüğünü yerine getirmediğini, bu nedenle TBK'nın 291 inci maddesine dayalı olarak eldeki davanın açıldığını, kamu adına tapuya kayıt ve tesciller Hazine adına yapıldığından Hazinenin aktif husumet ehliyetinin her koşulda bulunduğunu, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken reddinin hukuka aykırı olduğunu belirtip kararın bozulmasını istemiştir.
2. Asli müdahil ... vekili; hangi tarihli bilirkişi raporuna göre dava konusu taşınmazların hangi kısımlarının asli müdahil adına tahsislendiği hususlarında gerekçeli kararda izahat bulunmadığını, bu yönde taraflarına ulaşmış bir bilgi olmadığını, soyut gerekçe ile karar verildiğini, asli müdahile tahsis edilip onun kullanımında olan bir taşınmazın bulunmadığını, ayrıca hangi taşınmazların davacı Hazine adına kayıtlı olduğunun da kararda yer almadığını, davanın hukui yarar yokluğundan reddi kararının haksız olduğunu belirtip kararın bozulmasını istemiştir.
3. Asli müdahil İstanbul Gençlik Spor İl Müdürlüğü vekili; Mahkemenin gerekçesinde belirtilen tapu kayıtlarının dosya içerisinde yer almadığını, Mahkeme kararının aksine taşınmazların halen davalı ... adına kayıtlı olduğunu, davalı ... tarafından 3. kişilere satılan 685 ada 1 parsel sayılı taşınmazın da taleplerine dahil olduğunu bu nedenle taşınmazın bilirkişilerce tespit edilecek dava tarihindeki değerinin asli müdahile ödenmesi gerektiğini, ancak Mahkemece bu taleplerinin dikkate alınmadığını, bedel tespitinin yapılmadığını, dava konusu taşınmazlar Hazine adına tescilli olmamasına rağmen varmış gibi kabul edilmesinin hukuka açıkça aykırı olduğunu belirtip kararın bozulmasını istemiştir.
4. Fer'i müdahale talep eden ...; Mahkeme gerekçesinin yetersiz olup açık olmadığını, davaya konu taşınmazların davalı ... adına tescilinin yolsuz tescil hükmünde olduğunu, davalı Belediyenin şartlı bağışı kabul ettiğine dair alınmış bir meclis kararının bulunmadığını, encümen kararıyla yapılan tescillerin iptal edilmesi gerektiğini belirtip kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 285 inci maddesinin birinci fıkrası, 291 inci maddesi, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 150 nci maddesi, 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi.
3. Değerlendirme
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; dava dışı S.S. ... Konut Yapı Kooperatifinin 842 parsel sayılı taşınmazın ifrazı neticesinde oluşan 55 parça taşınmazı 24.02.1988 tarihli encümen kararında belirtilen kurumlara devredilmek üzere 24.02.1988 tarihli hibe senedi gereğince 01.04.1988 tarihinde Bakırköy Belediyesine hibe ettiği, belirtilen kurumlar arasında asli müdahillerin de yer aldığı, bağışlayan dava dışı Kooperatifin tasfiye edilmesi sonucu tüzel kişiliğinin sona erdiği, Dairemizin geri çevirme kararları sonucu dosyaya getirtilen güncel tapu kayıtlarına bakıldığında dava konusu 868, 869, 646 ada 9, 10, 13, 20, 22 parsel sayılı taşınmazların tamamının, 646 ada 28 (eski 646 ada 11 ve 14 parseller) parsel sayılı taşınmazın ise 44689/125506 payının ifraz, tevhit, tüzel kişiliklerin ünvan değişikliği işlemleriyle davalı ... adına kayıtlı oldukları, hakkında bedel isteği bulunan 685 ada 1 parsel sayılı taşınmazda kat mülkiyetine geçildiği, oluşan bağımsız bölümlerin dava dışı kişiler adına tescil edildiği anlaşılmaktadır.
Hemen belirtilmelidir ki; tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına, temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere ve bozma kararının gerekçelerine göre davanın ve fer'i müdahale talebinin reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Davacı Hazine ve fer'i müdahale talep eden ...’ın temyiz itirazları yerinde değildir.
Asli müdahillerin temyiz itirazlarına gelince;
Bilindiği üzere; HMK'nın 150 nci maddesinde usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflar, duruşmaya gelmedikleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verileceği, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davaların, sürenin dolduğu gün itibarıyla açılmamış sayılacağı veMahkemece kendiliğinden karar verilerek kaydın kapatılacağı hususlarına yer verilmiştir.
Bozmadan sonra asli müdahil Milli Eğitim Bakanlığının tebliğe rağmen 26.02.2020 tarihli duruşmaya katılmadığı, geçerli bir mazeret de bildirmediği, duruşmada hazır olan davalı vekilinin davayı takip etmediklerini beyan ettiği, Mahkemece asli müdahil ... yönünden dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verildiği, dava dosyasının işlemden kaldırılma tarihinden itibaren 3 aylık yasal süre içerisinde yenilenmediği anlaşılmakla, HMK’nın 150 nci maddesinin beşinci fıkrası gereğince asli müdahil Milli Eğitim Bakanlığının davasının açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerekirken işin esasına girilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Öte yandan HMK'nın 114 üncü maddesinde dava şartları düzenlenmiş olup bu maddenin birinci fıkrasının (h) bendinde "Davacının, dava açmakta hukuki yararının bulunması." dava şartları arasında sayılmıştır.
Her ne kadar Mahkemece asli müdahillerin müdahale taleplerinden önce taşınmazların Hazine adına tescilinin yapıldığı, asli müdahiller lehine yapılacak tescil işlemlerinin her halde Hazine adına gerçekleştirileceği, müdahale talebi öncesi Hazine adına tescilin yapılması ile asli müdahillerin hukuki yararının kalmadığı gerekçesiyle asli müdahillerin davalarının ayrı ayrı hukuki yarar dava şartı yokluğundan reddine karar verilmiş ise de, güncel tapu kayıtlarına bakıldığında davaya konu taşınmazların halen davalı ... adına kayıtlı oldukları görülmektedir. Bu durumda asli müdahillerin davada hukuki yararının kalmadığı söylenemez.
Hal böyle olunca, asli müdahiller ... ile İstanbul Gençlik Spor İl Müdürlüğünün davaları yönünden işin esasının incelenmesi ve hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı Hazine vekili ile fer'i müdahale talep eden ... vekilinin temyiz itirazlarının reddine,
Asli müdahillerin değinilen yönlerden temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA,
Peşin yatırılan harcın yatıranlara iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
16.05.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.