"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/572 E., 2024/49 K.
Mahkemece bozmaya uyularak verilen karar davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde, Bitlis Hüsrevpaşa Mahallesinde bulunan yaklaşık 11.000,00 metrekare yüz ölçümlü tescil harici taşınmaz bölümünün davacı tarafından imar-ihya edilmek suretiyle 1970'li yıllardan beri kullanıldığını ileri sürerek davacı adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde; davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuş, taşınmazın Hazine adına tescilini talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Bitlis Asliye Hukuk Mahkemesinin 26.05.2016 tarih ve 2013/48 Esas, 2016/494 Karar sayılı kararıyla davanın kısmen kabulüne, fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 12.116,16 metrekare yüz ölçümündeki bölümden imar yolu olarak gösterilen 1.856,35 metrekarelik kısım çıkartılmak suretiyle geri kalan 10.259,81 metrekare yüz ölçümündeki bölümün davacı adına tesciline, davalı ... Başkanlığına karşı açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
Bitlis Asliye Hukuk Mahkemesinin 26.05.2016 tarih ve 2013/48 Esas, 2016/494 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı vekili vekalet ücretine yönelik davalı Hazine vekili esasa yönelik temyiz isteminde bulunmuştur. Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 03.06.2020 tarihli ve 2016/16812 Esas, 2020/1371 Karar sayılı kararı ile; Mahkemenin Bitlis Belediye Başkanlığına husumet yöneltilemeyeceği yönündeki gerekçesinde isabet bulunmadığı, buna ek olarak Mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin de hüküm kurmaya yeterli olmadığı, bu kapsamda mahallinde üç kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, üç kişilik jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi kurulu ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılması, dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, çekişmeli taşınmazın imar-ihyasına ilişkin maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınması, keşif sonucu elde edilen bilirkişinin rapor ve krokisine göre gerekli ilanların yöntemine uygun bir biçimde yapılması ve bundan sonra toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği belirtilerek Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda, Bitlis Asliye Hukuk Mahkemesinin 15.02.2021 tarih ve 2020/298 Esas, 2021/65 Karar sayılı kararıyla; davacının dava konusu taşınmazda en az 45 yılı aşkın nizasız ve fasılasız malik sıfatıyla zilyet olduğu, taşınmazın 45 seneden önce sürede imar ve ihyasının tamamlanarak kültür arazisi haline getirildiği, imar planı sınırları dışında yer aldığı gerekçesiyle 10.12.2020 havale tarihli fen bilirkişisi tarafından düzenlenen raporda (A) harfi ile gösterilen 12.116,16 metrekarelik taşınmazın davacı adına tapu kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
Bitlis Asliye Hukuk Mahkemesinin 15.02.2021 tarih ve 2020/298 Esas, 2021/65 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuş, Dairenin 13.03.2023 tarih ve 2021/5591 Esas 2023/1485 Karar sayılı kararıyla; Mahkemece verilen ilk kararda, fen bilirkişinin 09.07.2015 tarihli raporu uyarınca, imar yolu olan 1.856,35 metrekare çıkarıldıktan sonra kalan 10.259,81 metrekare yüz ölçümlü bölümün davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verildiği, bu kararın yalnızca davalı Hazine tarafından esasa yönelik temyiz edildiği, buna karşılık Mahkemece Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 03.06.2020 tarih ve 2016/16812 Esas, 2020/1371 Karar sayılı 2015/6782 Karar sayılı bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonunda, davacı tarafından temyiz edilmeyerek davalı yararına oluşan usuli kazanılmış hakkı zedeleyecek şekilde bozma sonrası Mahkemece hükme esas alınan 10.12.2020 tarihli teknik bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 12.116,16 metrekare yüz ölçümündeki taşınmaz bölümü yönüyle davacı lehine hüküm kurulmasının isabetsiz olduğu, Mahkemece fen bilirkişisine imar planında kalan bölüm harflendirilerek yüz ölçümü gösterilecek şekilde ifraz haritası düzenlettirilip davalı Hazine lehine oluşan usuli müktesep hak da korunarak bir karar verilmesi gerektiğine değinilerek Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir
Ç. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Temyize Konu Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; aşamalarda verilen kararlar ile bozma kararlarına atıfta bulunulmuş ve dava konusu taşınmazın davacı tarafından imar-ihya edildiği belirtilerek davanın kısmen kabulü ile dosya kapsamında mevcut fen bilirkişisi tarafından hazırlanan raporda (A1) harfi ile gösterilen 10.255,131 m2 yüz ölçümündeki taşınmazın davacı adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı davalı Hazine vekili tarafından temyiz başvurusunda bulunulmuştur. Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde, davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddedilmesi gerektiğini, davacı lehine zilyetlikle iktisap koşullarının oluşmadığını, taşınmazın imar-ihya edilmediğini, bu konuda bilirkişi raporlarında yer alan tespitlerin eksik incelemeye dayandığını, Mahkeme kararında imar-ihyaya ilişkin hususların tartışılmadığını ileri sürerek Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, tapusuz taşınmazın tescili istemine ilişkindir.
1.Bitlis ili, Merkez ilçesi, Hüsrevpaşa Mahallesi sınırları içerisinde bulunan dava konusu taşınmaz 1958 yılında yapılan kadastro çalışmalarında taşlık olarak tescil harici bırakılmıştır.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde, hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma kararına uymakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmadığı gözetilerek yazılı şekilde karar verilmesinde kural olarak bir isabetsizlik olmadığından davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının reddi gerekir.
3.Bununla birlikte; bilindiği üzere kamu düzeninden olan doğru sicil oluşturma ilkesi gereğince hakimin infazı kabil karar verme yükümlülüğü vardır. HMK'nın 297/2. maddesine göre mahkemelerce kurulan hükümler infaz sırasında tereddüt ve şüphe yaratmayacak nitelikte olmalıdır.Bu kapsamda, somut olayda Mahkeme tarafından kurulan tescil hükmünde, hükmün infazında tereddüte mahal verecek şekilde dava konusu tescil harici taşınmazın il, ilçe ve mahalle bilgilerine yer verilmemesi isabetsizdir.
4.Ne var ki, anılan husus yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden HMK'nun geçici 3/2. maddesinin yollamasıyla HUMK'un 438. maddesinin yedinci fıkrası uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının reddine,
Re'sen yapılan inceleme sonucunda; Mahkeme kararının “1.” bendinde yer alan “Fen bilirkişi” ifadesinden önce gelmek üzere “Bitlis ili, Merkez ilçesi, Hüsrevpaşa Mahallesinde bulunan” ifadesinin yazılması suretiyle hükmün 6100 sayılı HMK'un geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un 438/7. maddesi uyarınca bu şekliyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,Dosyanın Bitlis 1. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine, 1086 sayılı HUMK'un 440/III-1 nci maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere23.01.2025 tarihinde oy birliği ile karar verildi.