"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/121 E., 2022/219 K.
HÜKÜM : Kısmen Kabul-Kısmen Ret
Taraflar arasında görülen kadastro harici bırakılan yerin tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı Hazine vekili ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle: Kayseri ili ..... ilçesi .... köyünde bulunan 242 ada 2 parsel sayılı taşınmazın davacıların murisleri adına kayıtlı olup murislerin vefatı ile davacıların zilyetliğinde bulunduğunu, dava konusu taşınmazın Kayseri 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/184 Esas, 2010/469 Karar sayılı dosyası ile kamulaştırılarak ... adına tapuya tesciline karar verildiğini, Kayseri ili Kocasinan ilçesi Molu köyünde kain tapunun 3934 yevmiye nolu, 268 cilt, 62 sayfa sıra no 1 de kayıtlı yaklaşık 15.438 m² alanlı taşınmazın 23.05.2008 tarihinde davacıların yokluğunda yapılan tapulama sırasında yaklaşık 12.109.78 m² olarak tapuya tescil edildiğini ileri sürerek 2 nolu parselin doğusunda kalan yaklaşık 3.329 m²'lik tescil harici bölümün 1/2 hissesinin ... mirasçıları, 1/2 hissesinin de ... mirasçıları adına veraset ilamındaki hisseleri oranında tapuya tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde özetle; kadastro çalışmaları sırasında Devletin hüküm ve tasarrufunda olduğunu, boş ve tarıma elverişli yerlerden olduğundan tescil harici bırakıldığını öne sürerek davanın reddini istemiştir.
2.Davalı ... Belediyesi vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın gerek husumet nedeniyle gerekse esastan reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece; davacıların delil olarak dayandıkları 02.04.979 tarih ve 1 sıra nolu tapu kaydının dava konusu taşınmazı kapsadığı gerekçesiyle, davanın kabulüne, fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen taşınmaz bölümünün davacılar adına miras payları oranında tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili ile davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay( Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 21.03.2016 tarih ve 2015/17790 Esas, 2016/2966 Karar sayılı kararıyla;
"...Taraf teşkilinin sağlanması, TMK'nın 713/3. maddesi uyarınca ilgili kamu tüzel kişisi olan ... yanında Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığının da davaya dahil edilmesi" gerektiği gerekçesiyle hüküm bozulmuştur. Bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda aynı gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiş, karara karşı süresi içinde davalı Hazine vekili ile davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
3. Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 2017/1648 Esas, 020/2699 Karar sayılı ilamında TCDD'nin davaya dahil edilmesi, davacıların dayandıkları tapu kaydının uygulanması gerektiği gerekçesiyle hüküm bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının dayandığı tapu kaydının herhangi bir parsel revizyonu görmediği ve tapu kaydındaki 4 hudut itibariyle taşınmazın tamamının fen bilirkişi raporunda gösterilen (A) harfi ile belirtilen alan ile aynı yer olduğunun belirlendiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, davacı ...'ın davasının aktif husumet yokluğundan reddine, diğer davacıların davasının kabulü ile Kayseri ili, Kocasinan ilçesi, Molu köyünde bulunan 01.12.2021 tarihli fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilmiş olan 2994,59 m2 büyüklüğündeki taşınmazın tarla vasfı ile 1/2'sinin davacı ... mirasçıları adına, 1/2'sinin ise ... mirasçıları adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili ile davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekilleri ayrı ayrı vermiş oldukları temyiz dilekçesinde; taşınmazın Devletin hüküm ve tassarrufu altındaki yerlerden olduğunu, eksik araştırmayla karar verildiğini öne sürerek kararın bozulmasını talep etmişlerdir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro çalışmaları sırasında tescil harici bırakılan taşınmazın tescili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. 17. ve 20. maddeleri
3. Değerlendirme
1. Kayseri ili, Kocasinan ilçesi, Molu köyünde 2008 yılında yapılan kadastro sırasında davaya konu taşınmaz; bir kısmı tren yolu, boşluk ve yol olarak tescil harici bırakılmıştır.
2. Davacılar, kadastro harici bırakılan taşınmaz bölümünü kendilerine ait 242 ada 2 parsel sayılı taşınmaz ile bir bütün halinde kullandıklarını, 02.04.1979 tarih ve 1 sıra nolu tapu kaydı kapsamında kaldığını iddia ederek miras payları oranında tescilini talep etmişlerdir. Mahkemece çekişmeli taşınmazın davacılar adına kayıtlı taşınmaz ile bir bütün halinde kullanıldığı ve tapu kaydı kapsamında kaldığı kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde karar verilmiş ise de bozma ilamına uyulduğu halde bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma ilamına uyulmakla taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşacağı gibi, Mahkemeye de bozma ilamı doğrultusunda işlem yapma ve bozma ilamında işaret edilen hususları eksiksiz olarak yerine getirme yükümlülüğü yüklenir. Hükmüne uyulan bozma ilamında davacı tarafın dayandığı tapu kaydı tüm tedavülleriyle getirtilip usulünce uygulanması gereğine değinildiği halde, dava konusu taşınmazın sınırında bulunan taşınmazların dayanak kayıtları tesisinden itibaren getirtilip dosya arasına alınmamış ve davacı tarafın dayandığı tapu kaydı yöntemince uygulanmamıştır. Öte yandan, Dairemizin geri çevirme kararıyla, dava konusu (A) harfi ile gösterilen bölüm yönünden kamulaştırma kararı verilip verilmediği ve verilmiş ise kamulaştırma haritasının dava konusu taşınmaz bölümü ile çakıştırılması istenmiş ise de davacılara ait 242 ada 2 parsel sayılı taşınmaza ilişkin kamulaştırma evraklarının gönderildiği anlaşılmıştır.
3.Hal böyle olunca; Mahkemece öncelikle, davacı tarafın dayandığı 02.04.1979 tarih ve 1 sıra nolu tapu kaydının tesisinden itibaren varsa haritalarıyla birlikte Tapu Sicil Müdürlüğünden ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Arşiv Dairesi Başkanlığından sorulup getirtilmeli, tapu kaydının hükmen tescil ile oluştuğu anlaşıldığına göre hükmen tesciline esas Mahkeme dosyası ile hükme esas ölçekli kroki dosya arasına alınmalı, komşu taşınmazların kadastro tutanakları, tapu kayıtları ve dayanaklarıyla birlikte getirtilmeli, (A) harfi ile gösterilen taşınmaz bölümü hakkında ... ile TCDD tarafından kamulaştırma kararı verilip verilmediği sorulup verilmiş ise kamulaştırma haritaları getirtilmeli, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan kişiler arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi ve teknik bilirkişi katılımıyla yeniden keşif yapılmalıdır.
4.Yapılacak keşifte, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 20. maddesi hükmü uyarınca davacı tarafın dayandığı tapu kaydının varsa haritası ve kamulaştırma kararı verilmiş ise kamulaştırma haritası yerel bilirkişiler yardımı ve teknik bilirkişi eliyle yöntemince yerine uygulanmalı, uygulama yapılırken haritası bulunan tapu kayıtlarının kapsamlarının öncelikle haritasına göre belirleneceği gözetilmeli, tapu kayıtlarında yazılı hudutların yerel bilirkişilerce zeminde gösterilmesi istenilmeli; kayıtlarda yazılı olup yerel bilirkişilerce zeminde gösterilemeyen hudutların tespiti için davacı tarafa tanık dinletme imkanı sağlanmalı, yerel bilirkişi ve tanıkların kayıtların uygulanması ve taşınmazların tasarrufu hususundaki beyanları komşu parsel tutanakları ve dayanakları kayıtlarla denetlenmeli; teknik bilirkişiden komşu parsellerin dayanağı kayıtların dava konusu taşınmazların yönünü ne okuduğu, kamulaştırma haritalarının kapsamı da kroki üzerinde işaretlenmek suretiyle teknik bilirkişi raporu ve krokisinde (A) harfi ile gösterilen taşınmazın tümünün ya da bir kısmının davacı tarafça dayanılan tapu kaydının kapsamında kalıp kalmadığı duraksamasız olarak tespit edilmeli; davacı tarafça zilyetliğe de dayanılmış olması nedeniyle dayanak tapu kaydı kapsamı dışında kalan bölüm olması halinde bu bölümün kim ya da kimler tarafından ne zamandan beri ne şekilde kullanıldığı, öncesinin kime ait olduğu hususlarında yerel bilirkişiler ve tanıklardan ayrıntılı ve olaylara dayalı bilgi alınmalıdır.
5. Ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan taşınmazın nizalı bölümünün önceki ve mevcut niteliğini, toprak yapısını, eğimini, davacılar adına kayıtlı bulunan taşınmaz ile bir bütün halinde kullanılıp kullanılmadığını, aralarında sınır bulunup bulunmadığını belirten, taşınmazın değişik yönlerinden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalıdır.
6. Jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisinden dosya arasında bulunan stereoskopik hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak taşınmazın nizalı bölümünü hava fotoğrafları üzerinde gösteren, taşınmazın nizalı bölümünün önceki ve şimdiki niteliğinin ne olduğunu ve arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığını belirten ayrıntılı rapor istenilmeli; bundan sonra, toplanan ve toplanacak deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır.
7.Mahkemece bu hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme ile yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalılar vekillerinin yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, 6100 sayılı Kanun'un geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA,
Davalı Hazine ile davalı ... harçtan muaf bulunduğundan bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
01.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.