"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2014/301 E., 2017/15 K.
HÜKÜM : Kabul
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece verilen karar Yargıtay 8. Hukuk Dairesince bozulmuştur.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; davacıların murisi ...' ın 1994 yılında.... ve .....'dan Konya ili, .... ilçesi, .... köyünde 93 dekar taşınmaz satın aldığını, davacıların yurt dışında olduğu bir zamanda kadastro çalışmaları sırasında bu arazinin ... köyü 101 ada 29 ve 30 parsel sayılı taşınmaz olarak ikiye ayrıldığını, bir kısmının ... adına, bir kısmının da mera arazisi olarak 101 ada 75 ve 76 parsel numarasıyla tespit edildiğini belirterek çekişmeli taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile davacılar adına tapuya tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili; çekişmeli taşınmazların mera vasfında olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 14.03.2012 tarihli ve 2006/285 Esas, 2012/63 Karar sayılı kararı ile; çekişmeli taşınmazların mera niteliğinde olmadığı ve dava konusu taşınmazlar üzerinde davacılar lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluştuğu gerekçesi ile davanın kabulüne, dava konusu 101 Ada 75 ve 76 parselde mera siciline kayıtlı taşınmazların sicil kaydının iptali ile her iki taşınmazında kayıtlı bulundukları miktar ile tarla vasfıyla Yunak Sulh Hukuk Mahkemesinin 03.09.1998 tarih ve 1998/141 Esas, 1998/141 Karar sayılı veraset belgesindeki payları oranında davacılar ..., ..., ..., ..., ..., , ..., ..., ... adlarına tapuya kayıt ve tesciline; davacılardan ... yönünden vazgeçme nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 27.06.2014 tarihli ve 2013/12943 Esas, 2014/13647 Karar sayılı kararıyla Mahkemece yapılan araştırmanın eksik olduğu belirtilerek komşu parsel tutanak ve dayanaklarından yararlanılmak suretiyle taşınmazla ilgili mera ve zilyetlik araştırması yapılması gereğine değinilerek hüküm bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu taşınmazların her ne kadar kadastro çalışmaları neticesinde mera olarak sınırlandırılmasına karar verilmiş ise de evveli itibariyle kadim mera olmadığı, hiçbir dönem mera olarak kullanılmadığı, dava konusu köye ait mera kayıtlarının da dava konusu taşınmazlarla alakasının olmadığı, toprak niteliği itibariyle de mera vasfında bulunmadığı gerekçesi ile Yunak Sulh Hukuk Mahkemesinin 03.09.1998 tarih ve 1998/141 Esas, 1998/141 Karar sayılı veraset ilamında müteveffa ... mirasçılarından olmayan davacı ... yönünden yargılama sürecinde gerçekleştirilen vazgeçme nedeni ile karar verilmesine yer olmadığına, diğer davacılar yönünden ise davanın kabulüne, 101 ada 75 ve 76 parselin mera kaydının iptali ile taşınmazların taksimi gerçekleştirilmediğinden veraset ilamında yer alan hisseleri oranında tapuya kayıt ve tescillerine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, eksik inceleme ile karar verildiğini, mera araştırması yapılmadığını ve hava fotoğraflarından yararlanılmadığını, zilyetlik hususunda beyanlar arasındaki çelişkiler giderilmeden karar verildiğini, davacı lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluşmadığını, davalı aleyhine yargılama giderlerine hükmedilemeyeceğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. ve 16. maddeleri,
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1. maddesi.
3. Değerlendirme
1.Kadastro sonucu, Konya ili, .... ilçesi .... Mahallesi çalışma alanında bulunan 101 ada 75 ve 76 parsel sayılı taşınmazlar 1992 yılında mera olarak sınırlandırılmış, buna ilişkin kadastro tutanakları 20.04.2006 tarihinde kesinleşmiştir.
2.Mahkemece dava konusu taşınmazlar üzerinde davacılar lehine zilyetlikle edinim koşularının gerçekleştiği gerekçesi ile yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de bozmaya uyulduğu halde gerekleri tam olarak yerine getirilmemiş, taşınmazların niteliği kesin olarak belirlenmemiş, yetersiz ziraat bilirkişi raporu ile yetinilmiş, uyuşmazlığın çözümünde komşu parsel tutanak ve dayanakları ile komşu parseller hakkındaki dava dosyalarından ve hava fotoğraflarından yararlanılmamış, 3402 sayılı Kanun'un 14. maddesinde düzenlenen sınırlamalar yönünden yeterli araştırma yapılmamıştır.
Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile hüküm kurulamaz.
3.Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmazlara ait eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek taşınmaz bölümünün bulunduğu köyü/mahalleyi/mevkiyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafları bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait (bulunmadığı taktirde bulunan tüm hava fotoğrafları getirtilerek) stereoskopik hava fotoğraflarının en az üç tanesi tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirilerek dosya arasına konulmalıdır.
4.Çekişmeli taşınmazlara komşu parsellerin onaylı tutanak suretleriyle dayanağı olan belgeler ile davalı iseler dava dosyaları getirtilip dosya ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, komşu köylerde ikamet edip davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi ve aynı yöntemle belirlenecek aynı köyden tespit edilen yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi ve fen bilirkişi huzuruyla keşif icra edilmeli; çekişmeli taşınmaz bölümlerinin mera olup olmadığı, mera parseli ile arasında ayırıcı nitelikte unsur bulunup bulunmadığı araştırılmalı; Mahkemenin taşınmazların konumu ve niteliğine ilişkin gözlemi tutanağa geçirilmeli; taşınmazların geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden kime nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, taşınmazın öncesinin mera olup olmadığı, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmiş ise ihyanın hangi tarihte başlayıp ne zaman bitirildiği, zaman içinde sınırlarında genişleme olup olmadığı hususlarında yerel bilirkişi ve tanıklardan maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli, yerel bilirkişi ve tanık beyanları arasında çelişki bulunduğu takdirde yüzleştirme yapılmak suretiyle aykırılık giderilmelidir.
5.Üç kişilik ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulundan komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde değerlendirilerek çekişmeli taşınmazların toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden mera parselinden nasıl ayrıldığı, mera ile arada doğal ya da yapay ayırt edici bir sınır bulunup bulunmadığı ve taşınmazların meradan açılan bir yer olup olmadığını açıklayıp tarımsal niteliğini belirten, taşınmazların değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş somut verilere dayalı ayrıntılı rapor alınmalıdır.
6.Jeodezi ve fotogrametri uzmanı harita mühendisi bilirkişiden hava fotoğrafları ve uydu fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmazların sınırlarını ve niteliğini, taşınmazlarda imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; fen bilirkişisine keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli, çekişmeli taşınmaz ile komşu parsellerin konumlarını gösteren rapor ve harita düzenlettirilmeli; yapılan araştırma ve inceleme sonucu taşınmazın öncesinin mera olduğunun anlaşılması halinde meralar üzerinde sürdürülen zilyetliğin hukukça bir değer taşımayacağı düşünülmeli; 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14.maddesi gereğince Tapu Müdürlüğü, Kadastro Müdürlüğü ve Hukuk Mahkemeleri Yazı İşleri Müdürlüğünden davacı ve murisi adına belgesiz araştırması yapılmalı; bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, değilinilen hususlar yerine getirilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün, 6100 sayılı Kanun'un geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA,
Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın Yunak Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine,
1086 sayılı HUMK'un 440/III-1. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
14.11.2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.