"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/216 E., 2023/536 K.
Mahkemece bozmaya uyularak verilen karar davacı ... vekili, davalılar ... ve ... vekilleri, dahili davalı ... vekili ile asli müdahiller...,...,...,ve... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve önceki geri çevirme kararı ile getirtilen evrakla birlikte Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacılar ... ve ... müşterek dava dilekçelerinde özetle; muris babaları ...'in mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olarak Van ili, ... ilçesi, ... köyünde kain 139 ada 49 parsel sayılı taşınmazını ikinci eşi olan davalı ... ve birinci eşi ...'den olma davalılar... ve ...'e değişen paylarda sattığını, 135 ada 6 parsel sayılı taşınmazındaki dükkanını da ikinci eşi davalı ...'den olma oğlu davalı ...'e daha 6 yaşındayken sattığını, Kırkdeğirmen Mahallesindeki 395 parsel sayılı taşınmazı da oğlu davalı ...'e sattığını, dava konusu taşınmazlardan miras paylarını alamadıklarını, babalarının devir tarihlerinde ehliyetsiz olduğunu ileri sürerek taşınmazların tapu kayıtlarının iptalini ve adlarına tescilini istemişler, aşamada talep ve davayı ıslah ederek temliklerin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olarak yapıldığını ileri sürerek tapu kayıtlarının iptali ile miras payları oranında adlarına tescilini talep etmişler, bilahare 395 parsel yönünden davalarından feragat etmişler, 135 ada 6 parsel sayılı taşınmazın davalı ... tarafından dava sırasında dava dışı ...'a satıldığını ...'a yapılan satışın da muvazaalı olduğunu ileri sürerek ...'i davaya dahil etmişlerdir.
2. Asli müdahiller... ve ...; 139 ada 49 parsel ve 135 ada 6 parsel sayılı taşınmazların murisleri tarafından mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olarak davalılara temlik edildiğini ileri sürerek taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ve muris adına tescilini, olmazsa saklı payları oranında adlarına tescilini talep etmişlerdir.
3. Bozma sonrasında asli müdahiller ...,...,...,...,ve ....müdahale dilekçelerinde özetle; dava konusu taşınmazlarda muris ...'den gelen miras payları olduğunu belirterek müdahale isteminde bulunmuşlardır.
II. CEVAP
1. Davalı ... ve ... cevap dilekçelerinde özetle; muris tarafından kendilerine yapılan bir temlik bulunmadığını, 6 parsel sayılı taşınmazın bedelinin davalı ... tarafından murise ödendiğini, davacılar evlendiğinde muris tarafından ciddi masraf yapıldığını belirterek davanın reddini talep etmişlerdir.
2. Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; 1979 yılında 139 ada 49 parsel sayılı taşınmaz üzerine kendi çabası ve eşinin altınlarını bozdurarak 100 m2'lik ev yaptığını, evinin bulunduğu yere tekabül eden 1/10 payı muristen 06.12.2005 tarihinde satın aldığını belirterek davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ...; murisin sağlığında mallarını paylaştırdığını, davacılara da farklı şekilde paylarının verildiğini belirterek davanın reddini istemiştir.
4. Dahili davalı ... vekilinin bozma sonrası sunduğu dilekçede özetle; ...'ın dava konusu 6 parsel sayılı taşınmazı davalı ...'den 200.000,00 TL bedelle satın aldığını, 80.000,00 TL nakit, 120.000,00 TL banka havalesiyle ödediğini, banka dekontunu ibraz ettiklerini, ...'ın satın alırken davadan haberdar olmadığını, ...'in büyüklerine de danıştığını, davacıların satıştan haberleri olduğunu, ...'ın tapu kaydına güvenerek iyi niyetli şekilde taşınmazı satın aldığını belirterek davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 26.03.2015 tarihli ve 2014/178 Esas, 2015/143 Karar sayılı kararıyla; ıslah edilmiş hâliyle davanın muris muvazaası hukukî nedenine dayalı tapu iptali ve miras payı oranında tescil davası olduğu, asli müdahiller... ve ...'in davayı takip etmemeleri nedeniyle davalarının 24.03.2015 tarihine açılmamış sayıldığı, davacıların 395 parsel hakkında feragat ettikleri, 135 ada 6 parsel sayılı taşınmazın muris tarafından önce dava dışı...'e 09.04.1994'te satıldığı, ... ...'in de davalı ...'e velâyeten murise sattığı, tanık beyanları ile davalı ... adına bedelin annesi davalı ... tarafından ödendiğinin ispatlandığı, muris öldüğünde 6 parselin malikinin davalı ... olduğu, ...'e yapılan temlikte muvazaanın ispatlanmadığı, aşamada 6 parseli satın alan dahili davalı ... yönünden de davanın reddi gerektiği; 49 parsel sayılı taşınmaz bakımından ise resmi senetlerde belirtilen bedellerin temlik tarihindeki değerinin çok altında olduğu, işlemin aslında bağış amaçlı olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile kısmen reddine; 49 parsel yönünden davacılar ... ve ...'nin ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 2011/128 Esas, 2011/128 Karar sayılı veraset ilâmındaki miras payları oranında davalılar ..., ... ve...'in tapu kayıtlarının iptali ile davacılar ... ve ... adına tesciline, 395 parsel sayılı taşınmaz yönünden davanın feragat nedeniyle reddine, 6 parsel sayılı taşınmaz yönünden davanın reddine, asli müdahiller... ve ... yönünden davalarının 24.03.2015 itibariyle açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
Mahkemenin 26.03.2015 tarihli ve 2014/178 Esas, 2015/143 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacılar ... ve ...'nin temyiz başvurusunda bulunması üzerine Dairenin 18.06.2019 tarihli ve 2019/1776 Esas, 2019/1776 Karar sayılı kararı ile; dava konusu 135 ada 6 parsel sayılı taşınmazın 6/40 payının murise ait iken 05.05.1994'te dava dışı...'e satıldığı, ...'ın da ilk temlikten 4 gün sonra devraldığı bütün payı 09.05.1994 tarihinde davalı ...'e sattığı, anılan tarihte davalı ...'in henüz 6 yaşında olduğu, işlemin ... adına velâyeten muris tarafından yapıldığı, bu taşınmazın muris tarafından ara malik kullanılarak davalı ...'e temlikinin muvazaalı olduğu, 6 parsel sayılı taşınmaz yönünden de davanın kabulüne karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle Mahkemenin 26.03.2015 tarihli kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozma İlâmına Uyularak Verilen Karar Mahkemenin 31.10.2023 tarihli ve 2019/216 Esas, 2023/536 Karar sayılı kararı ile; bozma ilâmına uyularak dava konusu 135 ada 6 parsel sayılı taşınmazın 6/40 payının murise ait iken 05.05.1994'te dava dışı...'e satıldığı, ...'ın da ilk temlikten 4 gün sonra devraldığı bütün payı 09.05.1994 tarihinde davalı ...'e sattığı, anılan tarihte davalı ...'in henüz 6 yaşında olduğu, işlemin ... adına velâyeten muris tarafından yapıldığı, dava devam ederken davalı ...'in 6 parsel sayılı taşınmazı dahili davalı ...'a 06.04.2011 tarihinde resmi senetle 16.900,00 TL bedelle sattığı, bu satışa ilişkin ödeme belgesinin dosyaya sunulmadığı ve işlemin davayı sonuçsuz bırakmak amacıyla yapıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulü kısmen reddi ile ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/289 Esas, 2021/275 Karar sayılı kararı ile; .... T.C. kimlik nolu ...'un nüfus kayıtlarının iptaline karar verildikten sonra oluşan yeni duruma göre davacılara yeni mirasçılık belgesi almaları için süre verilerek yeni mirasçılık belgesine göre karar verilmesi gerektiği hâlde Mahkemece bu hususun sehven unutularak ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 2011/128 Esas, 2011/128 Karar sayılı veraset ilamındaki miras payları oranında hüküm tesis edildiği belirtilerek 395 parsel sayılı taşınmaz yönünden davanın feragat nedeniyle reddine, 49 parsel yönünden davacılar ... ve ...'nin ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 2011/128 Esas, 2011/128 Karar sayılı veraset ilâmındaki miras payları oranında davalılar ..., ... ve...'in tapu kayıtlarının iptali ile davacılar ... ve ... adına tesciline, 6 parsel sayılı taşınmaz yönünden dahili davalı ...'ın 3/20 payının davacılar ... ve ...'nin ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 2011/128 Esas, 2011/128 Karar sayılı veraset ilâmındaki miras payları oranında iptali ve adlarına tesciline, asli müdahiller... ve ... yönünden davalarının 24.03.2015 itibariyle açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
1. Davacı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; bozma ilâmı sonrasında kesin olarak iptal edilen ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 2011/128 Esas, 2011/128 Karar sayılı veraset ilamına istinaden hatalı hüküm kurulduğunu, dosyaya ibraz edilen ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 02.11.2023 tarihli ve 2023/761 Esas, 2023/878 Karar sayılı veraset ilâmına istinaden hüküm kurulması gerektiğini belirterek Mahkeme kararının bozulmasını istemiştir.
2. Davalılar ... ve ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; 6 parsel sayılı taşınmazın muris tarafından borçları yüzünden dava dışı ...'a satıldığını, davalı ...'nin taşınmazı geri almak istemesi üzerine bedelinin ... ve babası Yunus tarafından ödendiğini, davalı ...'e yapılan satışın muvazaalı olmadığını belirterek Mahkeme kararının bozulmasını istemiştir.
3. Asli müdahiller ...,...,..., ve... mahiyette temyiz dilekçelerinde özetle; başvuru harcını yatırdıkları, asli müdahil olarak dosyada ve karar başlığında yer aldıkları hâlde, talepleri hakkında olumlu veya olumsuz hüküm kurulmadığını belirterek Mahkeme kararının bozulmasını istemişlerdir.
4. Dahili davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; dahili davalının 6 parsel sayılı taşınmazı bedelini ödeyerek satın aldığını, taşınmazın davalı olduğunu bilmediğini, iyi niyetli üçüncü kişi konumunda olduğunu, bedelin banka yoluyla ödendiğini, ...'ın kötüniyetli olarak taşınmazı satın aldığının ispatlanmadığını, ayrıca bozma ilâmı sonrasında kesin olarak iptal edilen ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 2011/128 Esas, 2011/128 Karar sayılı veraset ilamına istinaden hatalı hüküm kurulduğunu, dosyaya ibraz edilen ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 02.11.2023 tarihli ve 2023/761 Esas, 2023/878 Karar sayılı veraset ilâmına istinaden hüküm kurulması gerektiğini belirterek Mahkeme kararının bozulmasını istemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, muris muvazaası hukukî nedenine dayalı tapu iptali ve miras payı oranında tescil istemine ilişkindir.
Uygulamada ve öğretide "muris muvazaası" olarak tanımlanan muvazaa, niteliği itibariyle nisbi (mevsuf-vasıflı) muvazaa türüdür. Söz konusu muvazaada muris gerçekten sözleşme yapmak ve tapulu taşınmazını devretmek istemektedir. Ancak mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak için esas amacını gizleyerek, gerçekte bağışlamak istediği tapulu taşınmazını, tapuda yaptığı resmi sözleşmede iradesini satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi doğrultusunda açıklamak suretiyle devretmektedir.
Bu durumda, yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 706, Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 237 (Borçlar Kanunu'nun (BK) 213.) ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Hemen belirtilmelidir ki, dosyadaki yazılara, kararın dayandığı gerekçeye ve hükmüne uyulan bozma kararlarında gösterildiği şekilde işlem yapılarak yazılı şekilde dava konusu 6 parsel sayılı taşınmazda dahili davalı ... adına kayıtlı 6/40 pay hakkında davanın kabulüne karar verilmesinde isabetsizlik bulunmamaktadır. Bu bakımdan davalılar ... ve ...'nin tüm temyiz itirazlarının, dahili davalı ...'in 6 parsel sayılı taşınmazdaki 6/40 payı hakkında davanın kabulüne dair sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
Dosya kapsamında; ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 04.03.2011 tarih ve 2011/128 Esas, 2011/128 Karar sayılı veraset ilâmına göre murisin kızı Aygül 'ün 10.06.2007 tarihinde bekâr ve çocuksuz ölmesi sebebiyle miras paylarının kardeşlerine paylaştırıldığı belirtilerek muris ...'in 11.05.2007 tarihinde ölümüyle geriye mirasçı olarak 116160/464640 paylı eşi davalı ..., 8195/464640 paylı damadı asli müdahil...,...,, 4917/464640'ar paylı asli müdahil torunları ..., ..., ..., ... ve ...., 32780/464640'ar paylı oğlu davalı ... ...., davacı ..., davalı ..., davacı ..., asli müdahil ..., 30360/464640'ar paylı çocukları davadışı ....., davalı ..., asli müdahiller ...,... ve davadışı ....'u bıraktığının tespit edildiği, dava sırasında davalı ... tarafından anılan veraset ilâmında murisin bekâr çocuksuz ölen kızı olarak görünen ...'un nüfus kaydının iptali istemiyle ... Asliye 1. Hukuk Mahkemesinin 2020/289 Esasına kayden açılan davanın sonucunun hükme esas miras paylarını etkileyeceği gerekçesiyle 19.01.2021 tarihli celsede bekletici mesele yapılmasına dair ara karar verildiği, ... Asliye 1. Hukuk Mahkemesinin 22.09.2021 tarih ve 2020/289 Esas, 2021/275 Karar sayılı kararı ile muris ...'in kızı ...'un nufüs kaydının iptaline karar verilerek kararın 21.06.2023 tarihinde kesinleştiği, 31.10.2023 tarihli karar duruşmasında ...'un nüfus kaydının iptaline dair anılan kararın kesinleştiğinin zapta geçirildiği ancak oluşan mirasçılık durumuna göre yeni mirasçılık belgesi alınması için taraflara süre verilmeksizin Mahkemece güncel mirasçılık durumunu yansıtmayan ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 04.03.2011 tarih ve 2011/128 Esas, 2011/128 Karar sayılı veraset ilâmındaki miras paylarına göre hatalı şekilde hüküm kurulduğu, Mahkemece gerekçeli kararda bu hususun sehven unutulduğunun ve yeni mirasçılık belgesi alınması için süre verilmeden karar verildiğinin belirtildiği, davacı ... vekilinin mevcut mirasçıların değişen oranlardaki paylarını gösteren yeni mirasçılık durumuna ilişkin olarak ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 02.11.2023 tarih ve 2023/761 Esas, 2023/878 Karar sayılı veraset ilâmını sunarak tavzih talebinde bulunduğu, ancak tavzih talebinin de Mahkemece reddedildiği anlaşılmakla yargılama sırasında tarafların miras paylarını etkileyen ve Mahkemece bekletici mesele yapılan nüfus kaydının iptali davası sonucunda verilen karar eldeki davada hüküm verilmeden önce 21.06.2023 kesinleştiği hâlde, güncel olmayan veraset ilâmı esas alınmak suretiyle hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir. Bu bakımdan davacı ... vekilinin temyiz itirazı, dahili davalı ... vekilinin ise hükme esas alınan veraset ilâmına yönelik temyiz itirazı yerindedir.
Öte yandan, HMK'nın 297/2. maddesi gereğince taleplerden her biri hakkında verilen hüküm ile taraflara yüklenen borç ve hakların sıra numarası altında, açık, şüphe ve tereddüde yer bırakmayacak şekilde belirlenmesi gerekir. Ancak başvuru harçlarını yatırarak müdahale talepleri Mahkemece kabul edilen asli müdahiller ...,...,...,...,'in talepleri hakkında hükümde olumlu veya olumsuz herhangi bir karar verilmemesi de bozmayı gerektirmiştir. Bu bakımdan da asli müdahiller ...,...,...,...,'in temyiz taleplerinin de kabulü gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... ve ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddine,
Dahili davalı ... vekilinin hükme esas alınan veraset ilâmına ilişkin temyiz itirazının kabulü ile sair temyiz itirazlarının reddine,
Davacı ... vekilinin ve asli müdahiller ...,....,...,...,...,'in temyiz itirazlarının kabulüne,
Mahkeme hükmünün 6100 sayılı HMK'nın geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi uyarınca değinilen yönlerden BOZULMASINA,
Peşin alınan harçların istek halinde temyiz eden taraflara iadesine,
Dosyanın ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine,
1086 sayılı HUMK'un 440/III-1. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
12.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.