"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/474 E., 2023/2801 K.
HÜKÜM/KARAR : Ret/Asıl ve Birleştirilen Dava Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Yüksekova 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/583 E., 2017/227 K.
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı Hazine vekili asıl ve birleştirilen dava dilekçelerinde; Yüksekova ilçesi Gürdere köyünde yapılan kadastro sonucu 107 ada 6 parsel sayılı taşınmazın davalı ..., 107 ada 18 parsel sayılı taşınmazın davalılar ... ve ... adına tespit ve tescil edildiğini, 107 ada 6 ve 18 parsel sayılı taşınmazların 1963 yılında yapılan toprak tevzi çalışmaları sonucunda 53 numaralı Toprak Tevzi Komisyonunca Hazine adına tespit edilen 106 parsel sayılı taşınmaza ait tapu kaydı kapsamında kaldığını, taşınmazların 1936 yılından bu yana Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunduğunu ileri sürerek davalılar adına tapu kaydının iptali ile davacı Hazine adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1.Dava konusu 107 ada 6 parsel yönünden Yüksekova Sulh Hukuk Mahkemesinin 2009/506 Esas sayılı dosyası üzerinden, 107 ada 18 parsel yönünden ise Yüksekova Sulh Hukuk Mahkemesinin 2009/509 Esas sayılı dosyası üzerinden yürütülen yargılamada, öncelikle 2009/509 Esas sayılı dosyanın 2009/506 Esas sayılı dosya ile birleştirilmesine karar verilmiş akabinde Sulh Hukuk Mahkemesince Asliye Hukuk Mahkemesinin görevli olduğu belirtilmek suretiyle Mahkemenin görevsizliğine karar verilmiştir.
2.Yüksekova 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 13.04.2017 tarihli ve 2016/583 Esas, 201/227 Karar sayılı kararıyla; davalı taraf yararına 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. ve 46. maddesinde öngörülen 20 yıl süre ile malik sıfatıyla zilyetlik koşullarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesinin 10.11.2017 tarihli ve 2017/886 Esas, 2017/983 Karar sayılı kararıyla; davacı Hazinenin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davacı Hazinenin tapu iptali ve tescil davasının kabulüne, çekişmeli 107 ada 6 ve 18 parsel sayılı taşınmazların davalılar adına olan tapu kayıtlarının iptali ile Hazine adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairenin 25.10.2021 tarihli ve 2021/3213 Esas, 2021/6007 Karar sayılı kararıyla; toprak tevzi çalışmasının yapıldığı 1963 yılına kadar davalıların murisi lehine zilyetlikle mülk edinme koşullarının oluşması gerektiği, mahalli bilirkişilerin 1963 yılı ve öncesini bilebilecek yaşta olmadıklarından mahallinde elverdiğince yaşlı mahalli bilirkişiler vasıtasıyla zilyetliğin kimden kime ne şekilde intikal ettiğine dair bilgilerin edinilmesi amacıyla keşif yapılması; Hazine adına tapu kaydının oluştuğu tarihten önceki 15-20-25 yıl öncesine ait hava fotoğraflarının incelenmesi; taşınmazın ve çevresinin fotoğraflarının çekilmesi; 3 kişilik ziraat bilirkişiden rapor alınması; kabule göre de Kadastro Kanunu'nun 36/A maddesi gereğince davalılar aleyhine yargılama giderlerine hükmedilmemesi gerektiği belirtilerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 1955, 1968 ve 1988 tarihli hava fotoğraflarına ilişkin olarak harita mühendisi ile jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişilerin raporuna göre dava konusu her iki taşınmazın da 106 nolu toprak tevzi komisyon parselleri kapsamında kaldığı, hava fotoğraflarına göre de tarımsal olarak kullanıldığının tespit edildiği, ziraat bilirkişi kurulunun raporuna göre taşınmazlarda uzun süreli kültür tarımının yapılmış olduğu, dava konusu taşınmazların mera veya kamuya tahsisli yerlerden olmadığı, davalılar ve bayilerinin zilyetliğinin toprak tevzi komisyon çalışmalarının yapıldığı 1963 yılından önce de 20 yıldan uzun süreden beri ve halen devam ettiği, bu nedenle davalılar ve bayileri adına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalı tarafın uzun süre zilyetlik iddiasına dayanması halinde bunu vergi kayıtları ile ispatlaması gerektiğini, dava konusu taşınmazın sulu arazi olup olmadığının tespit edilmediğini, davalılar lehine zilyetlikle mülk edinme koşullarının oluşmadığını ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. ve 46. maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kadastro sonucu 107 ada 6 parsel sayılı 11.902,17 m2 yüz ölçümlü ve 107 ada 18 parsel sayılı 3.254,71 m2 yüz ölçümlü tarla nitelikli taşınmazların 53 numaralı Toprak Tevzi Komisyonunca 106 parsel numarası ile Hazine adına senetsizden tescil edilmiş olduğu, haritanın zemin ve mevki itibariyle 107 ada 6 ve 18 parsel sayılı taşınmazların da arasında bulunduğu 13 adet taşınmazı kapsadığı, taşınmazın 1942 yılında....'nun zilyetliğinde olduğu ve 107 ada 6 parsel sayılı taşınmazı 1973 yılında .... oğlu ...'e satış suretiyle devrettiği, 107 ada 18 parsel sayılı taşınmazı 1973 yılında .... oğulları .... ve ...'e satış suretiyle devrettiği belirtilmek suretiyle 107 ada 6 parsel sayılı taşınmaz davalı ... adına, 107 ada 18 parsel sayılı taşınmaz ise davalılar .... ve ... adına 1/2'şer payla tespit ve tescil edilmiştir.
3. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı Hazine vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
492 sayılı Harçlar Kanunu'nun değişik 13. maddesinin "j" bendi gereğince temyiz eden davacı Hazineden harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.12.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.