"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/1881 E., 2024/2361 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Konya 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/763 E., 2023/638 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde; Meram ilçesi Gökyurt köyünde yapılan kadastro çalışmaları sonucu 105 ada 20, 148 ada 2, 473 ada 5 parsel sayılı taşınmazların Hazine adına tespit ve tescil edildiğini oysa taşınmazlara davacının zilyet olduğunu ileri sürerek taşınmazların tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya tescilini istemiştir.
Birleştirilen davada davacılar vekili dava dilekçesinde; Meram ilçesi Gökyurt köyünde bulunan 105 ada 20 parsel sayılı taşınmazın kullanıcısının yarı hisseli olacak şekilde davacılar olduğunu, kadastro çalışmaları esnasında sit alanında kaldığı belirtilerek Hazine adına tescil edildiğini, davacı ...'nın açtığı Konya 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/409 Esas sayılı dava dosyası ile davanın birleştirilerek taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacılar adına eşit hisseli olacak şekilde tapuya tescilini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili asıl ve birleştirilen davada cevap dilekçesinde; çekişme konusu taşınmazların zilyetlikle iktisaba müsait olmayan sit alanı niteliğindeki yerlerden olduğunu, davacı tarafın zilyetliği bulunmadığını, 2863 sayılı Yasa'nın geçici 7. maddesi hükmü gereği, önce İdareye başvuru yapılması gerektiğini, davacının başvurusunun ret edildiğini, idari yollar tüketilmeden dava açılamayacağını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Konya 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 02.10.2018 tarih 2014/409 Esas ve 2018/824 Karar sayılı kararı ile davacı ...’ın açtığı davanın kabulüne, davacı ... ...’ın açtığı davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
Konya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 12.09.2022 tarihli ve 2022/1310 Esas, 2022/1447 Karar sayılı kararıyla; eksik araştırma ve inceleme ile hüküm tesisinin usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle davalı Hazine vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-a-6. maddesi gereğince İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının hak düşürücü süre içerisinde dava açtığı, taşınmazların zilyetlik ile iktisabının mümkün olduğu, eklemeli zilyetlik ile kazandırıcı zamanaşımının sağlandığı, alınan bilirkişi heyeti raporu neticesinde taşınmazın kentsel üçüncü derece arkeolojik sit alanı içerisinde kaldığının belirlendiği gerekçesiyle asıl davanın kabulüne, çekişmeli 105 ada 20 parsel sayılı taşınmazın ½ hissesinin, diğer taşınmazların tamamının tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya tesciline, 105 ada 20 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının beyanlar hanesine kentsel arkeolojik sit alanında kaldığı şerhinin yazılmasına, 105 ada 20 parselin beyanlar hanesindeki şerhin 1/2 kullanımının ..., 1/2 kullanımının ... ... olduğu şeklinde düzeltilmesine, birleştirilen davada ... ... tarafından açılan davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine, davacı ... tarafından açılan davanın derdestlik nedeniyle reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 3402 sayılı Yasa'nın 14. maddesinde öngörülen kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği yolu ile mülk edinme koşullarının davacı yararına gerçekleştiği gerekçesiyle davalı Hazine vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/(1)-b.1. maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü itirazlarını tekrarlayarak kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
Kadastro sonucu Konya ili, Meram ilçesi, Gökyurt köyü çalışma alanında bulunan 105 ada 20 parsel sayılı 594,10 m2 yüz ölçümündeki taşınmaz, 1/2 hissesinin ...'ın, 1/2 hissesinin ... ...'ın; 148 ada 2 parsel sayılı 187,44 m2 yüz ölçümündeki taşınmaz davacının kocası ... ...’ın; 473 ada 5 parsel sayılı 267,23 m2 yüz ölçümündeki taşınmaz ...'ın zilyetliğinde olduğu belirtilerek korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olduğu gerekçesi ile Hazine adına tespit ve tescil edilmiştir. Beyanlar hanesinde "doğal sit alanında kaldığı" şerhi bulunmaktadır.
Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı Hazine vekilinin sair temyiz itirazları yerinde değildir.
Ancak 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 7. maddesinin 5. bendi gereğince tescil kararlarının, tescil olunan taşınmazın kadastral bilgileri ile birlikte tapu siciline şerh düşülmek üzere ilgili tapu müdürlüğüne bildirilmesi gerekir.
Somut olayda; hükme esas alınan teknik bilirkişi raporunda çekişmeli 148 ada 2 ve 473 ada 5 parsel sayılı taşınmazların kadastro çalışmalarının yapıldığı zamanda kentsel-arkeolojik sit alanında kaldığı belirtildiği halde, bu hususun tapunun beyanlar hanesinde gösterilmemesi isabetsizdir.
Ne var ki; anılan husus yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hükmün düzeltilerek onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine vekilinin öteki temyiz itirazının reddi ile temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
Kamu düzeni gereğince İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının "ASIL DAVA YÖNÜNDEN" bölümüne 4. bent olarak “148 ada 2 parsel ve 473 ada 5 parsel sayılı taşınmazların tapu kaydının beyanlar hanesine kentsel arkeolojik sit alanında kaldığı, şerhinin yazılmasına” cümlesinin eklenmesi suretiyle kararın DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Konya 4. Asliye Hukuk Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Konya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesine gönderilmesine,
18.02.2025 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.