"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/233 E., 2023/2325 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gaziosmanpaşa 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/21 E., 2021/101 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar ..., ..., ... Özel Eğitim İnşaat ve Otomotiv Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin 16.12.2017 tarihinde ölen muris ...'ın kızı ve mirasçısı olduğunu, davalılar ... ve ...'ın ise murisin oğulları olduğunu, davalı ... Özel Eğitim İnşaat ve Otomotiv Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. nin ise muvazaalı olarak dava konusu tapuyu 26.11.2011 tarihinde alan ve ortakları davalılar ... ve ... olan iki mirasçı kardeşin şirketi olduğunu, ...'in şirketteki hissesini oğlu Mahmut Arslan'a tapuyu aldıktan 5 sene sonra 23.05.2017 tarihinde devrettiğini, davalı ...'ın ise muris ...'dan tapuyu göstermelik olarak alan ve üzerinde tuttuktan sonra murisin oğullarının şirketine devreden şahıs olduğunu, murisin dava konusu İstanbul ili, Sultançiftliği Mahallesinde kain 299 ada 9 parselde bulunan taşınmazını 16.10.2002 tarihinde davalı ...'a tapuda satış göstermek suretiyle devrettiğini ve ...'in de 26.12.2011 tarihinde, davalılar ... ve ...'in ortağı olduğu ... Özel Eğitim İnşaat ve Otomotiv Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.'ne devrettiğini, burada asıl amacın mirastan mal kaçırmak olduğunu ileri sürerek davanın kabulü ile davalı Şirket adına olan 299 ada 9 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının ve şerhlerinin iptali ile miras payı oranında müvekkili adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar ..., ... ve ... Özel Eğitim İnş. Oto. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkilleri ... ve ...' ın muvazaa iddiasının sebebi olan satışın tarafı olmadıklarını, muvazaa iddiasının ... ve davalı müvekkili şirket adına yapılan tesciller nedeniyle olduğunu, dolayısıyla müvekkilleri ... ve ... için husumet nedeniyle davanın reddini talep ettiğini, dava dilekçesinde taşınmazın davalı şirket tarafından 292.000,00 TL bedelle satın alındığının ve tapudaki değer ile gerçek değer arasında fahiş fark bulunduğunun belirtildiğini, bedel düşüklüğünün muvazaaya dayanak teşkil etmeyeceğini, tarafların harcı az yatırmak amacıyla bunları düşük gösterdikleri yönünde sayısız mahkeme kararı olduğunu, davacı ile davalı ... ve ...'ın kardeş olduklarını, diğer davalı ...'ın ise hiçbir akrabalığının olmadığını, diğer davalının ise tüzel kişilik olduğunu, davacı haricindeki tüm mirasçıların bu satışlardan bilgi sahibi olduğunu, hiçbirinin dava açmadığını, mal kaçırma arzusu ile bir işlem yapılmış olsa diğer kızlar ve mirasçıların da böyle bir dava açacaklarını, muvazaa iddiasının haksız ve hukuka aykırı olduğunu, murisin satış işlemi ile denkleştirme amacıyla sağlığında çocuklarına miras payını vermeyi amaçladığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin 30 yıldır hırdavat işi ile uğraştığını, ticaretinden elde ettiği gelirleri gayrimenkulle değerlendirildiğini, müvekkilinin 2002 yılında aracılar vasıtası ile kendisine sunulan dava konusu taşınmazı araştırdığını ve almaya karar verdiğini, tarafları tanımadığını ve hiçbir akrabalık ilişkisinin olmadığını, muris ... ile görüştüğünü ve anlaşmaya vardıklarını, ...'ın çocuklarına haklarını vereceğini söylediğini, bu görüşmeler sonucunda müvekkilinin yeri aldığını, yeri aldıktan 4-5 yıl sonra ...'ın çocuklarının gelerek taşınmazı kiralamak istediklerini söylediklerini, bunun üzerine müvekkilinin de kendilerine kiraya verdiğini, müvekkilinin burayı satmak istediğinde ilk önce satın aldığı kişi ve kiracısı olan çocuklara söylediğini, kiracısı olan muris çocukları ile makul bir bedelle anlaşarak bu yeri sattığını, taşınmazın müvekkili tarafından emanetçi olarak kullanıldığı iddiasının doğru olmadığını, tanımadığı birinin malını 10 yıl emanetçi olarak almayacağını, müvekkilinin tamamen tapuya güvenerek burayı aldığını, muris ... ve çocukları arasındaki hak, hukuk ve murisin buranın bedelini aldıktan sonra çocuklarına verip vermemesinin müvekkilinin mülkiyet hakkı açısından bir önem arzetmediğini, bu durumun taraflar arasındaki bir husumet olduğunu, müvekkilinin davalı gösterilmiş olmasının tamamen kötü niyetli olduğunu, murisin bedeli alıp çocuklarına ödemiş ya da ödememiş olmasının muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescile değil ancak tenkis iddiasına konu olabileceğini, açılan davanın kötü niyetli olduğunu ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosyaya getirtilen tapu kaydı ve akit tablosuna göre; ... Mahallesi, Uzuncaova mevkii 299 ada 9 parsel sayılı, 153 m² yüz ölçümlü arsa nitelikli taşınmazın 1/2 payı ..., 1/2 payı ... adlarına imar uygulaması iktisabından 12.06.1989 tarih ve 2582 yevmiye ile kayıtlı iken, 05.06.1991 tarih ve 2340 yevmiye ile taşınmazın tamamının satış işleminden muris ... ... adına tescil edildiği, muris ...'ın 02.01.1997 tarih ve 11 yevmiyeli satış işlemi ile taşınmazın tamamını 1.000.000,00 TL bedelle ...' e sattığı, ...' in taşınmazın 1/2' şer payını toplam 1.000.000,00 TL bedelle murisin oğulları davalı ... ve ...' e sattığı, bu kez, ... ve ...' in 23.07.1999 tarih ve 4116 yevmiyeli satış işlemi ile taşınmazın tamamını 5.000.000,00 TL bedelle muris ...'a satarak devrettikleri, sonrasında muris ...' ın taşınmazın tamamını 16.10.2002 tarih ve 5126 yevmiyeli satış işlemi ile 15.000.000,00 TL bedelle davalılardan ...' a devrettiği, taşınmazın tamamı ... adına kayıtlı iken, 26.12.2011 tarih ve 17126 yevmiyeli satış işlemi ile davalılardan ... Özel Eğitim İnşaat ve Otomotiv Sanayi Ticaret Ltd. Şti'ne 292.000,00 TL bedelle satış yoluyla devredildiği, taşınmazın kütük kaydında, 22.10.2014 tarih ve 16170 yevmiyeli ... Bankası A.Ş. lehine 5.000.000,00 TL bedelli ipotek bulunduğu, 26.12.2011 tarih ve 17126 yevmiyeli ... Bankası A.Ş. lehine tesis edilen 1.000.000,00 TL bedelli ipoteğin 08.10.2014 tarih ve 15281 yevmiye ile terkin edildiği, ticaret sicil kayıtlarına göre, davalı şirketin 11.03.2005 tarihinde tescil edildiği, bu tarihten 23.05.2017 tarihine kadar, taşınmazın tedavül silsilesinde 1/2' şer pay edinen murisin oğulları ... ve ...'in şirketin ortağı ve yetkilisi oldukları, murisin oğlu ...'in şirketteki payını 23.05.2017 tarihinde dava dışı Mahmut Arslan' a devrettiği, davalı şirketin taşınmazı 26.12.2011 tarihinde satıştan edindiği, aynı gün ... Bankası A.Ş.'den kullanılan 1.000.000,00 TL tutarlı kredinin teminatı olarak taşınmazda banka lehine ipotek tesis edildiği ve satıcı ...'ın hesabına satış işleminden sonra 03.01.2012 tarihinde 199.950,00 TL havale gönderildiği, satıcı hesabına gönderilen havalenin aynı gün Arnavutköy şubesinden çekildiği, kredi kapamasının 01.10.2012 tarihinde şirketin kendi hesabına gönderilen bedel ile erken kapama yapıldığı, taşınmazın muris ... tarafından, davalı ...' e satışına ilişkin 16.10.2002 tarih ve 5126 yevmiyeli işleme muris ...' a vekaleten oğlu olan davalı ...'in katıldığı, davalı ... ve ... tarafından taşınmazın 23.07.1999 tarihinde muris ...' a devir işlemine davalılara vekaleten dayıları ...' in katıldığı, yapılan yazışma va tanık beyanlarına göre murisin dava konusu taşınmazdan başka malvarlığının bulunmadığı, dinlenen tanık beyanlarından; muris ...'ın bakımını gerektirecek rahatsızlığının bulunmadığı, çocukları ile probleminin olmadığı, taşınmazı satmasını gerektirir maddi sıkıntısının bulunmadığı, sağlığında toptan gıda ticareti ve müteahhitlik işleriyle iştigal ettiği, gelirinin yeterli olduğu, dava konusu taşınmazdaki zemin ve bodrum kattaki dükkanları toptan gıda ticareti işinde bizzat kullandığı, daha sonra kiraya verdiği, davalıların taşınmazdaki zemin ve bodrum katta hiç bir zaman kullanımlarının olmadığı, taşınmazdaki binayı murisin 1991 yılında yaptığı, binadaki normal katların 1994 yılından bu yana murisin çocukları olan davalılar tarafından sürücü kursu olarak kullanıldığı, bir kısım tanıklar tarafından, murisin kız çocuklarına birer daire verdiği beyan edilmiş ise de tapu müdürlüğünden gelen kayıtlara göre davacının kocasına devredildiği iddia edilen Sağmalcılar Mahallesindeki taşınmazın, evveliyatında davacının kocası adına kayıtlı iken muris tarafından daire karşılığı inşaat yapıldığı, karşılığında 03.06.1996 tarihinde davalılardan ...'e pay devri yapıldığı, diğer kız çocuğu Zeynep' e verilen daire ile ilgili her hangi bir delil sunulmaması karşısında kız çocuklarına daire verildiğine (miras paylaşımı yapıldığı) dair tanık beyanlarına itibar edilmeyeceği, taşınmazdaki son devir bizzat muris tarafından yapılmamış olmakla birlikte murisin taşınmazı 2002 yılında devrettiği davalı ...'in taşınmazı davalı Şirkete devretmesi, 2011 yılına kadar taşınmazda hiç kullanımının olmaması, tapudaki satış bedeli olan 292.000,00 TL'nin 199.950,00 TL'lik kısmının ...'in hesabına havale edilmekle birlikte aynı gün çekilmiş olması, taşınmazın 2011 yılındaki gerçek değerinin 746.539,00 TL olması, murisin taşınmazın zemin katındaki dükkanları ölümüne kadar kiraya verip gelirini alıyor olması karşısında dava konusu taşınmazın tedavül silsilesinde görünen devirlerin gerçek satış olmayıp diğer mirasçıları mirastan yoksun bırakma ve mal kaçırmaya ilişkin muvazaalı işlemleri perdeleme amaçlı olduğu, davalı şirketin ortakları mirasçılar olduğundan, muvazaalı işlemleri bildiği ve taşınmazı muvazaa ile devraldığının kabul edilmesi gerektiği, davalılardan ...'ın, 2017 yılında davalı şirketteki payını devretmiş olması ve taşınmazdaki 1/2 payını murise devrettikten sonra taşınmazda tekrar pay edinmemiş olması nedeniyle bu davalı yönünden davanın husumet yokluğundan reddine; diğer davalıların tedavül silsilesinde bulunduğu, muristen dava konusu taşınmazı muvazaa kapsamında devralıp daha sonra mirasçının ortağı olan şirkete devrini gerçekleştirdikleri gerekçesiyle bu davalılar yönünden davanın kabulüne dava konusu taşınmazın davacının 3/16 miras payı oranında tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline, kalan 13/16 payın davalı Şirket uhdesinde bırakılmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... ve diğer davalılar ..., ..., ... Özel Eğitim İnşaat ve Otomotiv Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; toplanan deliller, dinlenilen tanık beyanları, murisin taşınmazı 2002 yılında devrettiği davalı ...'in, taşınmazı davalı şirkete devrettiği 2011 yılına kadar taşınmazda hiç kullanımının olmaması, tapudaki satış bedeli olan 292.000,00 TL'nin 199.950,00 TL'lik kısmı ...' in hesabına havale edilmekle birlikte aynı gün çekilmiş olması ve taşınmazın 2011 yılındaki gerçek değerinin 746.539,00 TL olması, murisin taşınmazın zemin katındaki dükkanları ölümüne kadar kiraya verip gelirini alıyor olması ile aradaki devirlerin ve son olarak davalı mirasçıların ortağı olduğu şirkete yapılan devrin mirasçılardan mal kaçırmaya ilişkin muvazaalı işlemi perdeleme maksadıyla yapıldığının kabulünü gerektirdiği, dava konusu taşınmazın tedavül silsilesinde görünen devirlerin gerçek satış olmayıp diğer mirasçıları mirastan yoksun bırakma ve mal kaçırmaya ilişkin muvazaalı işlemleri perdeleme amaçlı olduğu, bu nedenle görünürdeki satış işleminin iradeye aykırılık, arkadaki inançlı işlemlerin ise şekil şartına aykırılık nedeniyle geçersiz olduğu, davalı Şirketin ortakları mirasçılar olduğundan, muvazaalı işlemleri bildiği ve taşınmazı muvazaa ile devraldığının kabul edilmesi gerektiği, davalılardan ...' ın, 2017 yılında davalı Şirketteki payını devretmiş olması ve taşınmazdaki 1/2 payını murise devrettikten sonra taşınmazda tekrar pay edinmemiş olması nedeniyle bu davalı yönünden davanın husumet yokluğundan reddi gerektiği, diğer davalıların tedavül silsilesinde bulunmakta olup muristen dava konusu taşınmazı muvazaa kapsamında devralıp daha sonra mirasçının ortağı olan Şirkete devrini gerçekleştirdikleri, bu davalılar yönünden davanın kabulüne karar verilmesinin tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle davalı ...'ın ve diğer davalılar ..., ..., ... Özel Eğitim İnşaat ve Otomotiv Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalılar ..., ..., ... Özel Eğitim İnşaat ve Otomotiv Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili temyiz dilekçesinde özetle; Mahkemece dava konusu taşınmazın 1994 yılından beri sürekli davalı Şirket tarafından sürücü kursu olarak kullanıldığı şeklindeki gerekçenin hatalı olduğunu, muris ile davacının eşinin Bayrampaşa'da davacının eşine ait başka bir arsa üzerinde inşaat yaptıklarını, inşaatı murisin yaptığını, arsa payı karşılığında 1 dairenin davacının eşine verildiğini, 2 dairenin satıldığını, 2 dairenin de murise kaldığını, bu iki dairenin de davacının miras hakkı olarak muris tarafından karşılıksız verildiğini, bu hususun ancak tanık beyanları ile ispat edilebileceğini, zira murisin tüm resmi işleri damadı olan davacının eşi üzerinden yaptığını, bu nedenle tapu kaydında muris adına kayıtlı olup davacıya geçen bir dairenin söz konusu olmadığını, tanık beyanlarının da bu hususu doğrulmasına rağmen Mahkemece dikkate alınmadığını, dava dışı kız kardeş olan Zeynep'e Güngören'de daire verildiğinin hem taraflarınca hem de tanıklarca ifade edildiğini, cevap ve delil dilekçelerinde tapu kayıtları ve tanık beyanları sayılmasına rağmen Mahkemenin tapu kaydının dosya içerisinde olmadığı şeklinde gerekçe oluşturmasının hukuka aykırı olduğunu, murisin iki kız çocuğunun bulunduğunu, bunlardan sadece mirastan mahrum edilip diğerine miras hakkının denkleştirme gayesi ile verilmesi karşısında bu iddianın haksızlığının ortada olduğunu, zira tarafların dava dışı kardeşi Zeynep'in de herhangi bir talep ya da davasının olmadığını, tanıkların da muris tarafından davacının payının verildiğini belirttiğini, davacı tanıklarının ise davayı ispat edebilecek herhangi bir beyanda bulunmadıklarını, Mahkeme kararında davalı ...'in bu taşınmazı hiç kullanmadığının belirtildiğini, dosyanın tamamı incelendiğine bu konuda bir delil ya da beyanın olmadığını, davalı ...'in yaklaşık 10 yıl taşınmazın maliki olduğunu, Mahkemenin kararında bu hususun hiç göz önüne alınmadığını, davalı ...'in satış bedelini banka kanalı ile aldığını, satış bedeli dekontunun sunulduğunu, ancak Mahkemece paranın aynı gün çekilmesinin muvazaa için bir neden olarak kabul edildiğini, satış değerinin düşük olmasının muvazaa olgusunu kanıtlamayacağını, tarafların daha az harç ödemek için bunu yaptıklarını, murisin ölümüne kadar dava konusu taşınmazın kirasını aldığını ispat edecek dosyada herhangi bir delil ya da beyan olmadığını, taşınmaz davalı şirket adına olmasına rağmen müvekkili ... yönünden davanın kabulüne karar verildiğini, müvekkilinin malik olmayıp davanın tarafı olmasının mümkün olmadığını, bu hususun dikkate alınmadığını, müvekkili ... açısında her ne kadar husumet sebebi ile dava reddedilmiş ise de takdir edilen karşı vekalet ücretinin maktu değil nispi olması gerektiğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Dosya içerisinde yer alan bilgi ve belgelere göre; İstanbul ili, Sultangazi ilçesi ... Mahallesi, Uzuncaova mevkii 299 ada 9 parsel sayılı, 153 m² yüz ölçümlü arsa nitelikli taşınmazın 1/2 payı dava dışı ..., 1/2 payı dava dışı ... adlarına imar uygulaması iktisabından 12.06.1989 tarih ve 2582 yevmiye ile kayıtlı iken, 05.06.1991 tarih ve 2340 yevmiye numarası ile taşınmazın tamamının muris ...'a satış yoluyla devredildiği, muris ...' ın 02.01.1997 tarih ve 11 yevmiye numaralı satış işlemi ile taşınmazın tamamını 1.000.000,00 TL bedelle dava dışı ...'e sattığı, onun da taşınmazın 1/2' şer payını toplam 1.000.000,00 TL bedelle murisin oğulları davalı ... ve ...'e sattığı, bu kez, davalılar ... ve ...'e vekaleten dava dışı ...'in 23.07.1999 tarih ve 4116 yevmiye numaralı satış işlemi ile taşınmazın tamamını 5.000.000,00 TL bedelle muris ...' a satarak devrettikleri, sonrasında muris ...'ın taşınmazın tamamını 16.10.2002 tarih ve 5126 yevmiye numaralı satış işlemi ile 15.000.000,00 TL bedelle davalılardan ...'a devrettiği, taşınmazın tamamı ... adına kayıtlı iken, 26.12.2011 tarih ve 17126 yevmiye numaralı satış işlemi ile davalılardan ... ve ...'ın ortağı olduğu davalı ... Özel Eğitim İnşaat ve Otomotiv Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti'ne 292.000,00 TL bedelle satış yoluyla devredildiği, murisin oğlu davalı ...'in şirketteki payını 23.05.2017 tarihinde dava dışı Mahmut Arslan' a devrettiği, taşınmazın davalı ... Özel Eğitim İnşaat ve Otomotiv Sanayi Ticaret Ltd.Şti adına kayıtlı olduğu anlaşılmıştır.
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalılar ..., ..., ... Özel Eğitim İnşaat ve Otomotiv Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalılar ..., ..., ... Özel Eğitim İnşaat ve Otomotiv Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekilinin temyiz itirazlarının reddiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370. maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 24.480,03 TL bakiye onama harcının temyiz eden davalılardan alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.04.2025 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.