"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/53 E., 2021/66 K.
Taraflar arasında görülen tescil davası sonunda Mahkemece bozmaya uyularak verilen karar; davalı Hazine temsilcisi tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ...; Sivas ili, Koyulhisar ilçesi, ... köyünde bulunan, hudutları ... ..., ... ..., ... ve ... ... taşınmazları ile çevrili dava konusu taşınmaz bölümünün kadastro sırasında yol olarak tescil harici bırakıldığını, ancak çekişmeli bölümün mirasbırakan babasına adına kayıtlı 126 ada 7 parsel sayılı taşınmaz içerisinde yer aldığını ve yolla bir ilgisinin bulunmadığını ileri sürerek taşınmazın mirasbırakan babası ... ... adına tescilini istemiş, yargılama sırasında mirasbırakanın diğer mirasçıları açılan davaya muvafakat ettiklerini bildirmişlerdir.
II. CEVAP
Davalı Hazine temsilcisi; yol olarak tescil harici bırakılan kısmın kadimden beri köylünün gelip geçtikleri yol olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 26.09.2014 tarihli ve 2013/69 Esas, 2014/171 Karar sayılı kararı ile; zilyetlikle kazanım koşullarının gerçekleştiği gerekçesiyle davanın kabulü ile fen bilirkişilerinin raporda (A) harfi ile gösterilen 30,95 m2'lik taşınmazın mirasbırakan ... ... mirasçıları adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararının süresi içinde davalı Hazine tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesince; "... Dava, TMK'nın 713/1, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. ve 17. maddelerine dayalı tescil isteğine ilişkindir. Bu nitelikteki davalarda TMK'nın 713/4. ve 5. fıkraları gereğince keşif sonucu elde edilen bilirkişinin rapor ve krokisine göre gerekli yerel ve gazete ilanlarının yöntemine uygun bir biçimde yapılması, ilanın yapıldığı gazete ile ilan tutanaklarının dosya arasına konulması, yasal 3 aylık sürenin dolmasının beklenilmesi gerekir. Mahkemece yasal ilanlar yapılmadan yazılı olduğu şekilde davanın esası hakkında karar verilmesi isabetsizdir..." gerekçesiyle karar bozulmuştur.
Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; zilyetlikle kazanım koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulü ile 28.08.2014 tarihli fen bilirkişi rapornda (A) harfi ile gösterilen 30,95 m2'lik taşınmazın mirasbırakan ... ...'e ait 126 ada 7 parsel sayılı taşınmaza eklenmek suretiyle tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine temsilcisi temyiz dilekçesinde özetle; verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, eksik araştırma sonucunda karar verildiğini, dava konusu taşınmazın yol olarak kullanıldığı yönündeki beyanların dikkate alınmadığını, hava fotoğrafları incelenmeden karar verildiğini, davacılar mirasbırakanlarının zilyetliğine dayanmış olup zilyetliğin başlangıç ve sürdürülüş biçiminin de araştırılmadığını belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, yol olarak tescil harici bırakılan taşınmazın tescili istemine ilişkindir.
Sivas ili, Koyulhisar ilçesi, ... köyünde 2007 yılında yapılan kadastro çalışmaları sırasında dava konusu taşınmaz bölümü yol olarak tescil harici bırakılmıştır.
Mahkemece, çekişmeli taşınmazın yol vasfında olmadığı, davacıların mirasbırakanı tarafından harman yeri olarak kullanıldığı ve zilyetlikle iktisap koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş ise de yapılan araştırma ve inceleme hüküm kurmak için yeterli bulunmamaktadır.
Şöyle ki; taşınmaz üzerindeki zilyetliğin başlangıcını ve sürdürülüş biçimini belirlemede en etkili yöntem hava fotoğrafları olduğu halde hava fotoğraflarından yararlanılmamış, komşu taşınmazların kadastro tutanakları celbedilmemiş, yalnızca harita mühendisi bilirkişinden alınan denetime elverişsiz ve yetersiz bilirkişi raporu ile yetinilerek sonuca gidildiği anlaşılmıştır.
Hal böyle olunca, Mahkemece, dava tarihinden geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine ait üç ayrı tarihte çekilmiş streoskopik hava fotoğrafları ile temin edilebilen en eski tarihli uydu fotoğrafları Harita Genel Müdürlüğü’nden getirtilip dosya arasına alınmalı, komşu taşınmazlara ait kadastro tutanakları getirtilmeli, bundan sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi kurulu, taraf tanıkları, ziraat mühendisi bilirkişi, jeodezi mühendisi bilirkişi ve fen bilirkişi huzuruyla yeniden keşif yapılmalıdır.
Keşif sırasında yerel bilirkişi ve tanıklardan dava konusu taşınmazın öncesinin kime ait olduğu, kim tarafından ne sıfatla ve ne şekilde kullanıldığı, taşınmazın bir bölümünün evveli itibariyle kadim yol olup olmadığı, harman yeri olarak kullanılıp kullanılmadığı, dava konusu taşınmaz bölümünün çevresinde başka şahıslarca kullanılan özel harman yerleri bulunup bulunmadığı hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalıdır.
Ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan nizalı taşınmazın toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, taşınmazın hali hazırda yol olarak kullanılıp kullanılmadığı, toprak yapısı itibariyle harman yeri niteliğinde olup olmadığı, zeminde hangi amaçla kullanıldığı, üzerinde sürdürülen ekonomik amaca uygun zilyetlik bulunup bulunmadığı hususlarında somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan gerekçeli rapor alınmalı, taşınmaz ile çevresinin yakın plan ve panaromik fotoğrafları çektirilip üzerine taşınmazın sınırlarının işaretlenilmesi istenilmeli; Mahkeme hakiminin taşınmazın konumuna, niteliğine ve çevre parsellerle karşılaştırılmalı olarak fiziksel özelliklerine ilişkin gözlemi keşif tutanağına aynen yansıtılmalıdır.
Jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişisinden taşınmazın kadastro paftasındaki konumunun bilgisayar programı aracılığıyla uydu ve hava fotoğraflarına aktarılması suretiyle çift hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle ve temin edilebilecek en eski ve yeni tarihli uydu fotoğrafları üzerinde de inceleme yaptırılarak taşınmazın önceki ve şimdiki niteliği, öncesinde kadim yol ya da harman yeri olup olmadığı, boş (hali) nitelikte mi bulunduğu ve kullanımın hangi tarihten itibaren başladığı hususlarında ayrıntılı rapor düzenlemesi istenilmelidir.
Fen bilirkişisine keşfi takibe, bilirkişi ve tanık sözlerini denetlemeye imkan verir krokili rapor düzenlettirilmeli, bundan sonra toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Yukarıda değinilen hususlar göz ardı edilip eksik araştırma ile yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı Hazine temsilcisinin temyiz itirazlarının kabulüyle 6100 sayılı Kanun'un geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi gereğince hükmün BOZULMASINA,
Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf olduğundan bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın Koyulhisar Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine,
1086 sayılı HUMK'un 440/III-1. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
10.02.2025 tarihinde oy birliği ile karar verildi.